آمادگی برای سونوگرافی کبد

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

کبد یکی از عضوهای حیاتی بدن و دارای ۲ لوب می باشد که در زیر قفسه سینه و در سمت راست شکم قرار گرفته است. این ارگان، نقش‌های مهم و مختلفی را در بدن ایفا می‌کند. از جمله این نقش‌ها می‌توان به شرکت در فعالیت‌های سوخت و ساز بدن مانند گوارش، متابولیسم داروها و پاک کردن بدن از سموم مختلف (سم زدایی) اشاره کرد. بیماری‌های کبدی می‌تواند وراثتی یا ناشی از عوامل محیطی مختلف باشد. با گذشت زمان، آسیب به کبد می‌تواند منجر به سیروز شود که درنهایت به نارسایی کبد ختم می‌شود و این روند یک وضعیت تهدید کننده حیات می‌باشد. در رأس روش های تشخیصی، سونوگرافی کبد قرار دارد که اطلاعات زیادی در اختیار پزشک قرار می‌دهد. سونوگرافی یک روش بدون عارضه و بدون درد برای تشخیص برخی از بیماری‌ها و بررسی اندازه طبیعی کبد در سونوگرافی است. در این روش به جای استفاده از اشعه‌های مضر از امواج صوتی استفاده می‌شود. آمادگی قبل از انجام این سونوگرافی موضوع مهمی می باشد. برخی از مهمترین آمادگی های لازم قبل از انجام سونوگرافی که مراجعین محترم حتماً باید قبل به آن توجه کنند در این مطلب معرفی میگردد.

علل بیماری کبد

بیماری‌های کبدی دارای علل زیادی هستند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. عفونت: تعدادی از ویروس‌ها توانایی آلوده کردن کبد را دارند که به دنبال آن باعث التهاب کبد و در نهایت منجر به کاهش عملکرد این عضو می‌شوند. ویروس هایی که باعث آسیب کبدی می‌شوند، می‌توانند از طریق خون، مایع منی (مانند ویروس های هپاتیت B و C) یا مواد غذایی و آب آلوده (مانند ویروس A) پخش شوند.
2. اختلال سیستم ایمنی: به بیماری‌هایی که در آنها سیستم ایمنی به بخش های خاصی از بدن خود فرد حمله می‌کند، بیماری‌های خود ایمن (Autoimmune) گفته می‌شود. هپاتیت خود ایمنی یک بیماری مزمن است که در آن سیستم ایمنی، کبد را مورد تهاجم قرار داده و بر عملکرد و بافت کبد تأثیر می‌گذارد.
3. ژنتیک: همانند بسیاری دیگر از بیماری ها، ژنتیک نقش چشمگیری در ابتلا به اختلالات کبدی ایفا می کند. در حقیقت، این امکان وجود دارد که یک ژن معیوب به ارث رسیده از والدین منجر به نارسایی حاد یا مزمن کبد شود. بیماری‌های ژنتیکی کبد شامل هموکروماتوز، بیماری ویلسون، کمبود آلفا-۱ آنتی تریپسین، هایپراٌگزالوز و سرطان می‌باشد.
4. سایر علل رایج اختلال در عملکرد کبد: سوء مصرف الکل (هپاتیت الکلی)، تجمع چربی در کبد (بیماری کبد چرب غیرالکلی) از جمله موارد دیگری می‌باشند که منجر به ایجاد التهاب و نارسایی کبدی می‌شوند.

بیماری های کبد

بيماري هاي كبد عبارتند از:

• سيروز كبدي
• كبد چرب
• هپاتيت ها
• زردي
• لكه هاي كبدي
• سرطان كبد

علائم بیماری کبد

از علائم مربوط به بیماری‌های کبدی زرد شدن پوست و چشم (یرقان یا زردی)، درد شکم، تورم در قسمت های مختلف پا، خارش پوست، رنگ تیره ادرار، مدفوع خونی یا سیاه، خستگی مزمن، تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها و تمایل به کبود شدن می‌باشد.

عوامل خطرساز بیماری کبد

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به بیماری های کبد را افزایش دهند عبارتند از:

1. سوء مصرف الکل
2. تزریق مواد مخدر با استفاده از سوزن مشترک
3. خالکوبی
4. قرار گرفتن در معرض خون و مایعات بدن افراد آلوده
5. داشتن شرکای جنسی متعدد (انجام رفتارهای مخاطره آمیز)
6. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا سموم خاص
7. دیابت
8. چاقی

مزایای سونوگرافی کبد

• غیر تهاجمی
• بدون درد
• در دسترس و قابل استفاده برای همه ی بیماران
• امن و بدون اشعه
• تصاویر دقیق و با جزئیات
• روش عالی برای هدایت جهت انجام پروسه های تهاجمی همانند بیوپسی

کاربرد سونوگرافی کبد

• بررسی کبد
• بررسی کیسه صفرا
• بررسی پانکراس
• بررسی طحال
• بررسی آئورت شکمی
• بررسی ابتلا به سرطان کبد ، هپاتیت و سیروز
• مشاهده تومور، عفونت یا کیست کبد یا طحال
• کمک به پزشکان برای فهمیدن چرایی و چگونگی پیشرفت بیماری کبد
• مشاهده روند درمان
• مشاهده آسیب به کبد یا طحال در اثر تصادف
• بررسی علت هر درد غیرقابل تشریح

شرایط سونوگرافی کبد

لازم است بیمار از شب قبل از انجام سونوگرافی ناشتا باشد. به طوری که شب قبل و صبح روز انجام سونوگرافی لازم است غذا نخورید. همچنین بیمار روز قبل از انجام سونوگرافی از مصرف غذاهای چرب خودداری کند. با این حال مصرف مایعات مانند آب، آبمیوه و چای مانعی ندارد.

روش انجام سونوگرافی کبد

جهت سونوگرافی از بافت کبد، پزشک از شما می‌خواهد دراز بکشید و پس از استعمال ژل جهت افزایش کیفیت عبور امواج روی پوستتان روند کار را آغاز می‌کند. برای این کار، کنسول سونوگرافی با نام ترانس دوسر را روی شکم شما به آرامی فشار داده و حرکت می‌دهد. امواج به رایانه دستگاه مخابره شده و با آنالیز داده‌ها تصاویری به دست می‌آید.

عوارض سونوگرافی کبد

در سونوگرافی از هیچگونه اشعه‌ای استفاده‌نشده و به هنگام استفاده‌ی مبدل بر روی پوست، هیچ ناراحتی‌ ایجاد نمی‌شود.