التهاب کبد چیست و چگونه تشخیص داده، درمان میشود؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

کبد یکی از عضوهای حیاتی بدن و دارای دو لوب می باشد که در زیر قفسه سینه و در سمت راست شکم قرار گرفته است. این ارگان در دستگاه گوارش است که به روند هضم غذا کمک می کند و بسیاری از فعالیت های مهم و اساسی دیگر بدن را انجام می دهد. این عملکردها شامل تولید صفرا برای کمک به تجزیه مواد غذایی و تبدیل آن به انرژی است. همچنین تولید مواد ضروری مانند هورمون ها، پاکسازی سموم از خون (سموم مانند داروها، الکل)، کنترل ذخیره چربی، تولید و ترشح کلسترول از وظایف کبد است.

بیماری های کبدی می تواند وراثتی یا ناشی از عوامل محیطی مختلف باشد. التهاب، واکنش بدن برای ترمیم آسیب ها و زخم ها است و در این شرایط، نشانه این است که سلول های کبد آسیب دیده اند. پزشک متخصص با بررسی سابقه فرد و انجام آزمایش های پزشکی، می تواند التهاب کبد را تشخیص دهد. سونوگرافی کبد اطلاعات زیادی در اختیار پزشک قرار می دهد. سونوگرافی یک روش بدون عارضه و بدون درد برای تشخیص برخی از بیماری ها و بررسی اندازه طبیعی کبد در سونوگرافی است. در این روش به جای استفاده از اشعه های مضر از امواج صوتی استفاده می شود.

التهاب کبد چیست؟

التهاب کبد واکنشی است که هنگام حمله سلول های کبدی به یک میکروب یا ماده ایجاد کننده بیماری رخ می دهد. درمان این بیماری، به علت بزرگ شدن کبد بستگی دارد بسته به بیماری زمینه ای که باعث ایجاد این شرایط می شود، ممکن است یک کبد ورم کرده همراه با سایر علائم ایجاد شود.

عوامل ایجاد التهاب کبد

• چاقی
• عفونت (مانند هپاتیت B یا هپاتیت C)
• برخی از داروها
• مصرف الکل
• سموم یا مکمل ها
• بیماری خود ایمنی (سیستم ایمنی بدن به بافت سالم حمله می کند.)
• سندرم متابولیک (گروهی از عوامل مؤثر در ابتلا به بیماری قلبی که شامل فشار خون بالا، قند خون، کلسترول خون و چربی شکم می شود.)
• اختلالات ژنتیکی که باعث انباشتن چربی، پروتئین یا سایرمواد می شوند.
• بیماری ویلسون (اختلالات رسوب بیش از حد مس در بدن)

سایر بیماری ها و شرایط پزشکی که باعث التهاب کبد می شود:

• سرطان. از جمله سرطان کبد یا سرطان از سایر اعضای بدن که به کبد گسترش می یابد (متاستاز). به ویژه سرطان روده بزرگ، سرطان لوزالمعده و سرطان ریه که متاستاز می شوند.
• تومورهای خوش خیم (غیرسرطانی) کبد.
• برگشت خون از قلب. این بیماری، نتیجه نارسایی قلب یا سایر بیماری های مؤثر بر دریچه های قلب است.
• سندرم Budd-Chiari. (لخته شدن خون در رگ های خونی که بر روی کبد تأثیر می گذارد.)
• چربی بیش از حد در کبد. معمولاً به علت چاقی، مصرف الکل یا دیابت ایجاد می شود.
• اختلالات ژنتیکی (ارثی) که باعث به وجود آمدن چربی یا قند در کبد می شوند (مانند بیماری گاوشر “Gaucher” و کمبود آنتی تریپسین آلفا -1 (“alpha-1 antitrypsin”).
• بیماری کبد پلی کیستیک (کیست های خوش خیم در کبد)
• کبد چرب حاد در دوران حاملگی (تجمع چربی غیرطبیعی در کبد و در دوران بارداری)

علائم التهاب کبد

معمولاً کبد ملتهب هیچ علامتی ایجاد نمی کند. غالباً پزشکان هنگام معالجه بیمار برای یک بیماری غیر مرتبط دیگر، آن را تشخیص می دهند. کبد ملتهب ممکن است همراه با علائم دیگری نیز بروز کند، به خصوص اگر علت اصلی علائم، بیماری کبدی باشد. این علائم شامل موارد زیر است:

• خستگی
• زردی (زرد شدن سفیدی چشم و پوست)
• تهوع و استفراغ
• درد در قسمت میانی یا فوقانی شکم
• بعد از خوردن غذا به سرعت سیر می شوید.

درمان التهاب کبد

درمان این بیماری بسته به نوع آن متفاوت است. اگر به هر نوع از بیماری مبتلا شده اید، باید از مصرف الکل خودداری کنید و مصرف داروهایی که ممکن است به کبد آسیب برساند، مانند استامینوفن (تیلنول) و داروهایی که خطر خون ریزی شما را افزایش می دهند مانند آسپرین را قطع کنید. فراتر از آن برخی از انواع بیماری فقط با اقدامات حمایتی عمومی مانند استراحت و نوشیدن مایعات فراوان درمان می شود. بسیاری از داروهای ضد ویروسی برای درمان بیماری ویروسی تولید شده و داروهای جدید همچنان در حال توسعه هستند. انتخاب دارو یا داروها به نوع بیماری ویروسی که تحت درمان قرار می گیرد و در برخی موارد به DNA یا RNA بستگی دارد. التهاب کبد درمان نشده یا کنترل نشده می تواند تا مرحله حاد بیماری کبد یا نارسایی کبدی پیش رود. درمان نارسایی کبد، پیوند کبد است.

مزیت های سونوگرافی کبد

• غیر تهاجمی
• بدون درد
• امن و بدون اشعه
• تصاویر دقیق و با جزئیات
• روش عالی برای هدایت جهت انجام پروسه های تهاجمی همانند بیوپسی
• در دسترس و قابل استفاده برای همه ی بیماران

آمادگی سونوگرافی کبد

لازم است بیمار از شب قبل از انجام سونوگرافی ناشتا باشد. به طوری که شب قبل و صبح روز انجام سونوگرافی لازم است غذا نخورید. همچنین بیمار روز قبل از انجام سونوگرافی از مصرف غذاهای چرب خودداری کند. با این حال مصرف مایعات مانند آب، آبمیوه و چای مانعی ندارد.

روش انجام سونوگرافی کبد

جهت سونوگرافی از بافت کبد، پزشک از شما می خواهد دراز بکشید و پس از استعمال ژل جهت افزایش کیفیت عبور امواج روی پوستتان روند کار را آغاز می کند. برای این کار، پروی سونوگرافی را روی شکم شما به آرامی حرکت می دهد. امواج به رایانه دستگاه مخابره شده و با آنالیز داده ها تصاویری به دست می آید.

عوارض سونوگرافی کبد

در سونوگرافی از هیچگونه اشعه ای استفاده نشده و به هنگام استفاده ی مبدل بر روی پوست، هیچ ناراحتی ایجاد نمی شود.