کدام دردها با ماساژ درمانی بهبود می یابند؟

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drforogh.ir
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف تلفن مطب : 66576424 - 021

ماساژ درمانی بسیاری از تکنیک های ماساژ را در بر می گیرد. نوع ماساژ ارائه شده به بیمار، به شرایط جسمانی و نیازهای درمانی وی بستگی دارد. شواهد زیادی در این رابطه وجود دارد که ماساژ دارای تأثیرات سودمندی بر درد و سایر علائم متنوع در افراد مختلف می باشد.

سیاتیک دردی در ناحیه کمر یا باسن است که از پشت ران به پایین ساق پا انشعاب پیدا می کند و با ماساژ درمانی بهبود می یابد. درد سیاتیک معمولاً در اثر تحریک یک یا چند عصب تحتانی نخاع ایجاد می شود. درد سیاتیک ممکن است خفیف یا شدید باشد و اغلب به دلیل ساییدگی و پارگی ایجاد می شود. سیاتیک باعث درد و ناراحتی، سوزن سوزن شدن، بی حسی و ضعف می شود؛ اما بسیاری از درمان های مؤثر برای آن در دسترس است. سیاتیک حاد طی 4 تا 6 هفته برطرف می شود در حالی که سیاتیک مزمن بیش از 8 هفته طول می کشد و ممکن است نیاز به درمان طولانی تری داشته باشد.

علل سیاتیک

• سیاتیک زمانی اتفاق می افتد که عصب سیاتیک فشرده شود.
• دیسک هایی بین مهره های ستون فقرات قرار دارند که به عنوان ضربه گیر عمل می کنند. گاهی اوقات آنها لغزیده یا بیرون می زنند و به عصب فشار وارد می کنند. این عارضه مهم ترین دلیل ابتلا به درد سیاتیک است.
• رشد بیش از حد استخوان ها که به آن «خار استخوانی» گفته می شد نیز می تواند به عصب مجاور فشار وارد کند.
• عضلاتی به نام عضلات فورمیس در عمق لگن وجود دارند که ممکن است گاهی اوقات دچار گرفتگی و اسپاسم شوند و به عصب سیاتیک فشار وارد کنند.
• گاهی اوقات ابتلا به بیماری های دیگر مانند تومورها نیز ممکن است باعث جراحت عصب های نزدیک به ستون فقرات شوند.

عوامل خطر سیاتیک

1. افزایش سن: عمده ترین تغییرات در ستون فقرات مانند فتق دیسک کمر یا آرتروز مفاصل به دلیل افزایش سن ایجاد می شوند. این بیماری ها احتمال ابتلا به درد سیاتیک را نیز افزایش می دهند.
2. چاقی: فشار بیشتر ناشی از افزایش وزن که بر ستون فقرات وارد می شود ممکن است باعث ایجاد برخی تغییرات در ستون فقرات شود.
3. سبک زندگی بی تحرک: نشستن به مدت طولانی نیز ممکن است احتمال ابتلا به درد سیاتیک را افزایش دهد.
4. دیابت: ابتلا به دیابت نیز احتمال آسیب دیدگی عصب و در نتیجه بروز درد سیاتیک را افزایش می دهد.

علائم سیاتیک

• دردی که از قسمت پایین کمر شروع شده و تا باسن و پشت پاها کشیده می شود.
• درد ممکن است با احساس سوزش همراه باشد
• درد در هنگام سرفه کردن یا عطسه کردن تشدید می شود که می تواند نشان دهنده فتق و بیرون زدگی دیسک باشد.
• احتمال بیحسی یا احساس گزگز در سمتی از بدن که دچار درد سیاتیک شده است وجود دارد.
• یکی از علائم شدید این بیماری، مشکل داشتن در هنگام راه رفتن به دلیل درد شدید است.

مزایای ماساژدرمانی

امروزه ماساژدرمانی بیش از پیش از نظر جامعه پزشکی به عنوان یک روش درمان مناسب برای انواع مختلف دردها در ناحیه کمر یا به عنوان یک درمان مکمل برای سایر درمان ها مورد پذیرش قرار گرفته است. نتایج مطالعات انجام شده در این رابطه نشان می دهد ماساژدرمانی دارای مزایای متعدد برای بهبود درد در ناحیه کمر و گردن است. برخی از این مزایا به شرح زیر هستند:

• افزایش جریان و گردش خون در بدن که باعث می شود مواد مغذی مورد نیاز در اختیار عضلات و بافت های بدن قرار گیرد. به این ترتیب بدن می تواند از توانایی طبیعی خود برای ترمیم آسیب دیدگی بافت ها (همچون کشیدگی عضله) استفاده کند.
• کاهش گرفتگی عضله. ماساژدرمانی می تواند افزایش انعطاف پذیری و کاهش درد ایجاد شده به خاطر گرفتگی عضلات را به همراه داشته و به این ترتیب حتی به بهبود خواب فرد نیز کمک کند.
• افزایش سطح تولید اندورفین در بدن که ماده شیمیایی برای ایجاد احساس خوب در مغز است. این ماده می تواند باعث کاهش افسردگی و تشویش فرد شده و به طور همزمان منجر به از بین رفتن درد و تسریع فرآیند ریکاوری بدن شود. ترشح این ماده به طور خاص برای افرادی می تواند مفید باشد که از مشکلات مزمن در ناحیه کمر یا گردن خود رنج می برند.

انواع ماساژ درمانی

با توجه به اهداف و شرایط شما، پزشک ممکن است استفاده از یک نوع خاص ماساژ را پیشنهاد دهد یا ترکیبی از چند روش را برای شما تجویز نماید. این موارد عبارتند از:

• ماساژ سوئدی یا ماساژ ریلکس کردن: ماساژ سوئدی اصطلاحی است که برای توضیح مجموعه ای از تکنیک های ماساژ درمانی که می تواند به کاهش گرفتگی عضلات کمک کند و در آن از فشار آرام و ملایم عضلات سطح بدن استفاده می شود. این نوع ماساژ درمانی می تواند در کاهش احساس استرس و ناراحتی که ممکن است به گردن درد ، کمر درد ، درد شانه و…به شما اضافه شود، مؤثر و مفید باشد.
• ماساژ با سنگ داغ: در این روش از سنگ های گرم شده برای افزایش چرخش خون و ریلکس کردن عضلات استفاده می شود.
• ماساژ عمیق بافت: ماساژ عمیق بافت می تواند به همراه ماساژ سوئدی برای کاهش گرفتگی از عضلات موجود در سطح عمیق تر بدن و بافت های ارتباطی در گردن و قسمت بالای کمر مورد استفاده قرار گیرد. هنگام استفاده از ماساژ عمیق بافت، فشار عمیق تر بر لایه های عضلانی وارد می شود و تمرکز بر آزاد سازی نقاط به هم گره خورده یا بافت های آسیب دیده می باشد که ممکن است باعث گردن درد، کمر درد، درد شانه و… شده باشند.
• درمان نقطه محرک: در این روش ماساژ درمانی از یک فشار ثابت و یکنواخت برای آزاد سازی اسپاسم عضلات بدن و بهبود گردش خون به نواحی نیازمند درمان (کمر، گردن، پا، شانه و…) استفاده می شود. معمولاً نقاط یا گره های خاص ایجاد شده در عضلات باعث ایجاد درد می شود و به همین خاطر در این روش سعی می شود این نقاط آزاد شده و از هم باز شوند.
• شیاتسو: این روش ماساژ درمانی یک نوع از ماساژ ژاپنی است که در آن ماساژ دهنده از وزن بدن خود برای وارد کردن فشار تدریجی به نقاطی از بدن که در طب چینی مهم هستند، استفاده می کند. در این حالت فیزیوتراپ با لمس کردن یا مالش دادن شبکه رگ های بدن که منبع جریان انرژی هستند (مریدین ها)، احساس بهتری با ایجاد جریان انرژی در بدن بیمار به وجود می آورد.
• علاوه بر موارد اشاره شده ماساژ انواع دیگری مانند تایلندی، بارداری و … نیز دارد. هر نوع از روش های ماساژ درمانی دارای مزایای خاص خود است و به همین خاطر لازم است شما درباره روش مناسب برای خود با پزشک صحبت کنید. در این حالت شما ممکن است استفاده از یک روش ماساژ خاص را انتخاب کرده یا ممکن است ترکیبی از روش های متنوع ماساژ را در جلسات مختلف انتخاب نمایید. صرف نظر از انتخاب انجام شده، شما به زودی متوجه خواهید شد که چگونه ماساژ می تواند احساس راحتی بیشتر و کاهش درد، فشار و گرفتگی را برای شما به همراه داشته باشد.

روش انجام ماساژ درمانی

معمولاً بیمار بر روی یک تخت دراز کشیده و لباس های راحت می پوشد. متخصص ماساژ ممکن است از روغن یا لوسیون برای کاهش اصطکاک دست خود با پوست بیمار استفاده کند. گاهی اوقات، افراد در حالتی از ماساژ درمانی استفاده می کنند که روی یک صندلی نشسته اند. یک جلسه ماساژ می تواند نسبتاً کوتاه باشد یا ممکن است برای یک ساعت یا حتی بیشتر ادامه داشته باشد.

موارد منع انجام ماساژ درمانی

برخی از موارد منع استفاده از ماساژ درمانی عبارتند از:

1. افرادی که اخیراً عمل جراحی انجام داده اند.
2. افراد مبتلا به بیماری های پوستی، جوش، یا زخم های درمان نشده
3. افراد دارای وریدهای واریسی
4. مبتلایان به پوکی استخوان

عوارض ماساژ درمانی

به نظر می رسد خطر اثرات مضر ماساژ درمانی کم باشد. با این حال، گزارشات نادری از عوارض جانبی جدی، مانند لخته شدن خون، آسیب عصبی، یا شکستگی استخوان وجود دارد. برخی از انواع ماساژ که شامل حرکت و ضربات شدیدتری هستند مانند ماساژ بافت عمیق و همچنین برخی از افراد که به واسطه سن و سال خود یا ابتلا به بیماری هایی مانند پوکی استخوان، آسیب پذیرتر هستند، می توانند درگیر عوارض ماساژ درمانی شوند؛ اما به صورت طبیعی، ماساژدرمانی عوارض جدی به دنبال ندارد.