هیدرودیسککتومی، جدیدترین روش درمان دیسک

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

دیسک ستون فقرات بافت محافظی است که بین هر دو مهره یا استخوان ستون فقرات قرار دارد. اگر دیواره خارجی دیسک (آنولوس) به دلیل افزایش سن یا صدمه دیدن آسیب ببیند یا ضعیف شود، بخش داخلی دیسک (نوکلئوس) برآمده می شود و بیرون می زند. در این حالت با عارضه فتق دیسک، پرولاپس یا لغزش دیسک مواجه هستیم. درمان هایی که به منظور برداشتن بافت برآمده و کاهش فشار روی عصب ها انجام می شود، به دیسککتومی موسوم است. هیدروسیژن درمانی انقلابی است که برای درمان فتق دیسک از نیروی آب برای زدودن درد استفاده می کند. هیدرودیسککتومی درمانی با حداقل تهاجم است که در آن دستگاهی به نام Spinejet به کار برده می شود که با استفاده از جریان با سرعت بالا بافت دیسک ساییده را می برد و برمی دارد تا فتق دیسک درمان شود. هیدروسیژن قدرتی معادل تکنولوژی های لیزر و فرکانس رادیویی (رادیو فرکوئنسی) تولید می کند، بدون این که به ساختارها و بافت های پیرامونی آسیب بزند. هیدروسیژن در مقایسه با روش های معمول جراحی مزایای متعددی دارد و آسیب کمتری را ایجاد می کند.

علت دیسک کمر

در اکثر مواقع دیسک به علت وضعیت تحلیل رونده در پی ساییدگی طبیعی یا حتی آسیب زای دیسک کمر ایجاد می شود. دیسک کمر در بعضی از اوقات می تواند حالت بیرون زده داشته باشد که ممکن است دیسک لغزنده نیز نامیده شود. در این حالت دیسک بیرون زده سبب فشار به اعصاب نخاعی شده و در پی آن درد بسیاری را برای فرد بیمار به وجود می آورد. دیسک کمر معمولاً در قسمت پایینی کمر فرد بیمار درست در جایی که فشار روی ستون فقرات بیشتر است دیده می شود. البته توجه داشته باشید این درد در پایین کمر می تواند همراه با گزگز و بی حسی در یک یا هر دو پا نیز همراه باشد. درد دیسک کمر در بیمار که با بی حسی پا نیز همراه است سبب ایجاد اختلال در کارهای روزمره فرد می شود. لازم است بدانید خطر مبتلا شدن افراد به دیسک کمر با افزایش سن، چاقی، عوامل ژنتیکی و حتی بلند کردن اجسام سنگین مرتبط می باشد.

علائم دیسک کمر

رایج ترین علائمی که فرد دچار دیسک کمر تجربه می کند عبارتند از:

1. درد در ناحیه پاها: در این شرایط، علاوه بر درد در ناحیه کمر معمولاً در ناحیه باسن، ران و ساق پا نیز احساس درد خواهید کرد. به علاوه ممکن است در قسمتی از مچ پا نیز درد داشته باشید. این درد ممکن است با حرکت کردن، سرفه، عطسه یا ایستادن به مدت طولانی مدت تشدید شود.
2. بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن: افراد مبتلا به دیسک کمر اغلب در ناحیه عصب های آسیب دیده، بی حسی یا سوزن سوزن شدن منتشر شونده را تجربه می کنند.
3. ضعیف شدن: گاهی عضلاتی که با اعصاب آسیب دیده در ارتباط هستند نیز ضعیف خواهند شد. این وضعیت می تواند باعث شود که زمین بخورید یا روی تواناییتان در بلندکردن یا نگه داشتن اجسام تأثیر بگذارد.
4. برخی از افرادی که دچار دیسک کمر هستند هیچ علائمی ندارند. در این شرایط فرد تا زمانی که آزمایش ندهد متوجه نمی شود که دچار دیسک کمر شده است.

مزایای هیدرو دیسککتومی

• یک عمل سرپایی است که نیازی به بستری شدن نیست.
• دوران ریکاوری پس از این فرایند کوتاه است بنابراین شما می توانید بلافاصله به منزل بازگردید.
• درد کمی دارد.
• نیازی به برداشتن استخوان نیست.
• به عضلات کمر و بافت های اطراف آن آسیبی وارد نمی شود.
• نیازی به بیهوشی عمومی نیست.
• یک فرایند بالینی اثبات شده است.

آمادگی قبل از هیدرودیسککتومی

• متخصص، دستور عکسبرداری، ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) یا سی تی اسکن (مقطع نگاری رایانه ای) را برای تعیین محل و شدت فتق دیسک می دهد.
• بیمار نباید بعضی داروها و مکمل های گیاهی را قبل از عمل مصرف کند. متخصص، دستورات دقیق را درباره منع مصرف دارو اعلام می کند.

مراحل درمان هیدرودیسککتومی

هیدروسیژن با استفاده از فلوئوروسکوپ یعنی دستگاهی انجام می شود که تصاویر اشعه ایکس زنده را روی نمایشگر منعکس می کند. متخصص دستگاه Spinejet را با توجه به این تصاویر داخل فضای دیسک حرکت می دهد، بدون این که نیاز به ایجاد یک برش طولانی باشد. این درمان معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می شود. پس از آن که دستگاه در محل مناسب قرار گرفت، آب با فشار و سرعت بالا برای شستن و بردن بافت دیسک آسیب دیده وارد موضع می شود. ازآنجایی که هیدروسیژن نیازی به بیهوشی ندارد، برای سالمندان و بیماران با وضع وخیم تری که نمی توانند بیهوشی عمومی را تحمل کنند، نیز مناسب است. به علاوه عوارض هیدروسیژن در مقایسه با جراحی آندوسکوپی یا بازی کمتر است که در آنها احتمال ایجاد اسکار پس از عمل و بروز « سندرم جراحی ناموفق کمر » بالا است.کل عمل فقط ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد.

مراقبت پس از هیدرودیسککتومی

• بیمار باید تا چند روز برای تسکین درد داروهای تجویزی یا غیرتجویزی مصرف کند.
• بیمار می تواند پس از حدود یک هفته در محل کار حاضر شود، البته متخصص، زمان ازسرگیری فعالیت ها را با توجه به وضعیت بیمار و نوع شغل وی تعیین می کند.
• بیمار باید به مدت چند هفته از نشستن طولانی مدت، خم شدن، چرخیدن و بلند کردن اشیاء خودداری کند.
• بیمار می تواند انجام برنامه تمرینی یا کششی را پس از حدود یک هفته شروع کند.

متقاضیان مناسب هیدرودیسککتومی

1. اگر تشخیص داده شود که فتق دیسک کمر در ناحیه مهره های کمری (مهره های L1 تا L5) علت فشردگی ریشه عصب است.
2. اگر دیسک برآمده باشد؛ اما مواد داخل دیسک (نوکلئوس) از دیسک بیرون نزده و وارد کانال نخاعی نشده باشد.
3. اگر درد حداقل 4 هفته پس از درمان های غیرجراحی مانند طب فیزیکی، مصرف مسکن و یا تزریق استروئید در فضای اپیدورال برطرف نشده باشد.
4. اگر نشانه های آسیب عصبی، مانند ضعف شدید، عدم هماهنگی یا بی حسی، در پاها وجود داشته باشد.
5. چنانچه علائم تشدید شود.
6. اگر دیگر عارضه های ستون فقرات مانند تنگی کانال نخاعی وجود نداشته باشد یا ناپایداری ستون فقرات منشأ درد نباشد.

عوارض هیدرودیسککتومی

برای انجام این روش برخلاف روش های جراحی دیگر نیازی به ایجاد شکاف های بزرگ نیست. هیدرو دیسککتومی یک روش کم تهاجمی است که به صورت سرپایی و با استفاده از فشار جریان آب برای برداشتن بافت بیرون زده دیسک و از بین بردن فشاری که باعث کمر درد و پا درد شده است انجام می شود. احتمال بروز عوارض جانبی در این عمل نسبت به عمل های جراحی باز یا آندوسکوپی که پس از انجام آنها اسکارهای زیادی باقی مانده و ممکن است باعث ابتلا به سندرم عمل جراحی شکست خورده کمر شوند قابل چشم پوشی است.