تنگی کانال نخاعی به شرایطی گفته می شود که در آن فضای اطراف نخاع در ستون فقرات تنگ می شود و به عصب ها فشار وارد می کند. این وضعیت می تواند ناشی از رشد اضافی استخوان ها، فتق دیسک، یا حتی افزایش ضخامت رباط ها باشد. بسیاری از افراد به ویژه در سنین بالاتر از 50 سال با مشکلات مربوط به تنگی کانال نخاعی کمر یا گردن مواجه می شوند. در این مقاله، شما با علائم، تشخیص، و گزینه های مختلف درمان تنگی کانال نخاعی آشنا خواهید شد. در صورتی که در این زمینه مشکل دارید، تنگی کانال نخاعی درمانیافته با استفاده از روش های مختلفی چون دارو، فیزیوتراپی و حتی جراحی ممکن است.

تنگی کانال نخاعی چیست؟

تنگی کانال نخاعی زمانی اتفاق می افتد که فضای اطراف نخاع و عصب ها در ستون فقرات تنگ می شود. این وضعیت می تواند ناشی از آرتروز، فتق دیسک، یا صدمات دیگر به ستون فقرات باشد. فشار وارده بر عصب ها باعث بروز علائمی چون درد، بی حسی و ضعف می شود. در صورت عدم درمان، می تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.

علت درد در تنگی کانال نخاعی

هر مهره یک دهانه بزرگی در قسمت خلفی دارد که به آن کانال نخاعی گفته می شود. در ستون مهره ها در ناحیه گردن و سینه، طناب نخاعی از این فضا عبور می کند. در ناحیه کمری ستون مهره ها، این فضا حاوی یک دسته ریشه عصبی است. فورامین یا فورامینا (foramen) مجرایی است که از کانال نخاعی انشعاب می شود. این فضا مجرایی برای عبور ریشه های عصبی ایجاد می کند که از ستون مهره ها به سایر بخش های بدن کشیده می شوند.
در تنگی کانال نخاعی، یک یا چند مجرا تنگ و باریک شده اند. در نتیجه عصب های ستون مهره ها به استخوان مهره فشرده می شوند. این وضعیت باعث اختلال در عملکرد عصب می شود که حاصل آن احساس درد در ستون فقرات یا بخش های دیگر بدن خواهد بود.

دلایل تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی می تواند به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر ایجاد شود:

• آرتروز ستون فقرات: تغییرات مفاصل باعث تنگ شدن فضای اطراف نخاع می شود.
• فتق دیسک: بیرون زدگی دیسک باعث فشار بر روی عصب ها می شود.
• بیماری های استخوانی: بیماری هایی مانند بیماری پاژه می توانند باعث رشد اضافی استخوان ها شوند.
• صدمات: تصادفات یا آسیب های ورزشی ممکن است منجر به تغییرات در ساختار ستون فقرات شوند.
  در صورت آسیب به مهره ها، درمان شکستگی استخوان مهره برای جلوگیری از تنگی کانال نخاعی و فشار بر نخاع ضروری است.

علائم تنگی کانال نخاعی

علائم تنگی کانال نخاعی ممکن است بسته به موقعیت و شدت مشکل متفاوت باشد. تنگی نخاعی ممکن است باعث درد، ضعف، بی حسی و مور مور شدن دست یا پاها شود. تنگی نخاعی در پایین کمر معمولاً سیاتیک ایجاد می کند که به صورت حس درد سوزشی احساس می شود و ممکن است به صورت تیر کشنده تا باسن و پایین پا امتداد یابد. تنگی نخاعی ممکن است مشکلاتی در کنترل مثانه یا روده ایجاد نماید.

نشانه های تنگی کانال نخاعیشامل موارد زیر است:

• گرفتگی و درد پایین کمر در اثر تحت فشار قرار گرفتن عصب های پایین کمر بعد از مدتی پیاده روی
• درد در ناحیه ران و کمر که به پایین امتداد می یابد
• بی حسی یا ضعف در پا
• از دست دادن تعادل
• در موارد شدید، از دست دادن کنترل مثانه و روده (در موارد وخیم)

تشخیص تنگی کانال نخاعی

تشخیص دقیق تنگی کانال نخاعی معمولاً از طریق معاینه فیزیکی و تست های تصویربرداری مانند ام آر آی (MRI) و سی تی اسکن (CT Scan) صورت می گیرد. این تست ها به پزشک کمک می کنند تا میزان تنگی و فشار وارد شده به عصب ها را مشخص کند.

انواع تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می شود:

• تنگی کانال نخاعی سروزنی (Congenital Spinal Stenosis): این نوع تنگی از بدو تولد وجود دارد و به علت نقص های ژنتیکی یا ساختاری در ستون فقرات ایجاد می شود. افراد با این نوع تنگی ممکن است از دوران کودکی یا نوجوانی علائم را تجربه کنند.
• تنگی کانال نخاعی اکتسابی (Acquired Spinal Stenosis): این نوع تنگی به علت عوامل مختلفی مانند پیری، آسیب ها، یا بیماری های خاص ایجاد می شود. این نوع تنگی معمولاً در بزرگسالان و سالمندان رخ می دهد و می تواند به دلیل تغییرات دژنراتیو در مهره ها و دیسک ها، مانند آرتروز یا تغییرات در رباط ها، باشد.

در هر دو نوع، تنگی کانال نخاعی می تواند باعث فشار روی نخاع یا اعصاب نخاعی و ایجاد علائمی مانند درد، بی حسی یا ضعف در اندام ها شود.

درمان تنگی کانال نخاعی

گزینه های درمانی ممکن است شامل مصرف داروهای ضد التهاب، شل کننده عضلات و داروهای مسکن باشد. تزریق استروئید برای دیسک کمر یا تزریق استروئید داخل فضای اپیدورال (توسط فوق تخصص درد) نیز می تواند بسیار مفید باشد که این روش نیاز به بیهوشی و برش جراحی ندارد، اما باید زیر دستگاه تصویربرداری و در اتاق عمل استریل انجام شود تا محل پخش دارو در زیر دستگاه به طور کامل دیده شود. از روش های بسیار مؤثر دیگر که توسط فوق تخصص درد انجام می شود، تزریق ترانسفورامینال یا تزریق ماده ضد التهاب در اطراف ریشه عصبی به طور اختصاصی بوده که در درصد بالایی از بیماران موجب بهبودی درد می شود. این روش نیز نیاز به بیهوشی و برش جراحی ندارد.
همچنین ممکن است پزشک در مواردی ورزش برای تنگی کانال نخاعی را توصیه نماید. ورزش های خاص تحت نظر فیزیوتراپیست می توانند به تقویت عضلات پشت و شکم کمک کرده و فشار را از روی ستون فقرات کاهش دهند. این روش می تواند به بهبود حرکت و کاهش درد در بیماران کمک کند. در صورتی که این روش ها مؤثر واقع نشود، برای برداشتن فشار از روی عصب ها باید جراحی انجام شود.

پیشگیری از تنگی کانال نخاعی

برای پیشگیری از تنگی کانال نخاعی، رعایت مواردی چون حفظ وزن مناسب، انجام ورزش های تقویتی برای ستون فقرات و اجتناب از آسیب های جسمانی می تواند مؤثر باشد. همچنین معاینات پزشکی منظم در سنین بالاتر به شناسایی مشکلات زودهنگام کمک می کند.

چه افرادی مستعد تنگی کانال نخاعی هستند؟

تنگی کانال نخاعی می تواند در هر فردی اتفاق بیفتد، اما برخی عوامل ممکن است افراد را در معرض خطر بیشتری قرار دهد:

• سن بالا: با افزایش سن، تغییرات دژنراتیو در مفاصل و دیسک های بین مهره ای معمولاً باعث تنگی کانال نخاعی می شود. افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده دچار تنگی کانال نخاعی باشد، احتمال ابتلای فرد به این بیماری بیشتر است.
• آرتروز و بیماری های مفصلی: بیماری های مفصلی مانند آرتروز باعث ایجاد تغییرات در مفاصل و ستون فقرات می شوند که می تواند به تنگی کانال نخاعی منجر شود.
• آسیب ها یا صدمات قبلی به ستون فقرات: افراد که قبلاً صدماتی به ستون فقرات خود وارد کرده اند (مثل تصادفات یا آسیب های ورزشی)، بیشتر احتمال دارد که دچار تنگی کانال نخاعی شوند.
• شرایط پزشکی خاص: برخی بیماری های استخوانی مانند بیماری پاژه، که باعث رشد غیرطبیعی استخوان ها می شود، می توانند منجر به تنگی کانال نخاعی شوند.
• افراد با فعالیت های فیزیکی سنگین: افرادی که به طور مداوم فعالیت های فیزیکی سنگینی انجام می دهند، مانند ورزشکاران حرفه ای، ممکن است فشار بیشتری به ستون فقرات وارد کنند که خطر تنگی کانال نخاعی را افزایش می دهد.

به نقل از وبسایت : mayoclinic.org
Most people with spinal stenosis are over age 50. Younger people may be at higher risk of spinal stenosis if they have scoliosis or other spinal problems.
ترجمه فارسی :
بیشتر افرادی که به تنگی کانال نخاعی مبتلا هستند، بالای ۵۰ سال سن دارند. افراد جوان تر ممکن است در صورتی که دچار اسکولیوز یا مشکلات دیگر در ستون فقرات باشند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به تنگی کانال نخاعی قرار بگیرند.

تنگی کانال نخاعی خطرناک است؟

تنگی کانال نخاعی در صورتی که درمان نشود، می تواند مشکلات جدی ایجاد کند و در مواردی خطرناک باشد. عوارض خطرناک ممکن شامل:

• فشار شدید بر روی نخاع یا اعصاب: این فشار می تواند به بروز درد شدید، ضعف و حتی اختلالات حرکتی منجر شود. در موارد شدید، ممکن است فرد نتواند حرکت کند یا بی حسی در بخش های مختلف بدن را تجربه کند.
• از دست دادن کنترل مثانه و روده: یکی از علائم خطرناک تنگی کانال نخاعی در مراحل پیشرفته، از دست دادن کنترل بر مثانه و روده است که در صورت عدم درمان به موقع می تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود.
• اختلالات عصبی دائمی: اگر فشار به اعصاب برای مدت طولانی ادامه یابد، ممکن است باعث آسیب دائمی به اعصاب شود که در نتیجه، ضعف عضلانی، درد مزمن و از دست دادن حس در قسمت های مختلف بدن ایجاد می شود.

نسخه اصلی مطلب تنگی کانال نخاعی چیست؟ علائم، تشخیص و درمان با فوق تخصص درد را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---