آمبولیزاسیون شریانی پروستات جهت درمان بزرگی پروستات

دکتر امید هاشمی فرد [ متخصص قلب و عروق ]آدرس وب سایت : www.dr-hashemifard.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس آبادی ، جنب بیمارستان سینا ، بن بست شهریار ، مجتمع پزشکی مجید ، طبقه همکف تلفن مطب : 32240934 - 031

بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) رخدادی رایج در مردان است که با افزایش سن می تواند خود را بروزدهد. این فرایند که به نظر فرایند طبیعی بدن است، می تواند باعث بروز مشکلاتی در خروج ادرار از مثانه و همچنین مشکلاتی در مجراهای پیشاب و کلیوی گردد. گرچه دلیل بروز این بیماری کامل مشخص نیست اما ممکن است بخاطر تغییر توازن هورمونی مردان در سنین بالاتر باشد. راه های درمانی موثری نیز برای درمان این بیماری وجود دارد که شامل دارودرمانی، روش های درمانی کم ‍تهاجم و نیز جراحی است و روش درمانی انتخاب شده بستگی به علائم، سایز پروستات و شرایط بیمار دارد.

برای کوچک شدن پروستات می توان از طریق هدایت دستگاه تصویربرداری همراه با بی حسی موضعی اقدام نمود. به این صورت که ابتدا کاتتر مخصوص از کشاله ران راست، وارد شریان پروستات شده و پس از آنژیوگرافی محل مورد نظر، تزریق ترکیب مواد مسدود کننده، به داخل شریان پروستات انجام می شود. این عمل، آمبولیزاسیون شریان پروستات نام دارد که در کلینیک های قلب و عروق اصفهان نیز قابل انجام می باشد.

علائم بزرگی پروستات بسته به وضعیت سلامتی فرد متفاوت است اما معمولا با گذشت زمان بدتر می شود. متداول ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- تکرر ادرار
- افزایش دفعات ادرار شبانه (دوبار یا بیشتر)
- مشکل در هنگام شروع به ادرار
- جریان ضعیف ادرار و نیز قطع و وصل شدن آن
- قطره ای شدن جریان ادرار در پایان آن
- ناتوانی در خالی کردن کامل مثانه و احساس باقی ماندن ادرار
علائم کمتر شایع نیز شامل موارد زیر است:
- عفونت مجاری ادرار
- ناتوانی کامل در تخلیه ی ادرار
- خون آلود بودن ادرار

ارتباط مستقیمی بین سایز پروستات و شدت علائم وجود ندارد و ممکن است فردی با سایز کوچکتر پروستات علائم شدیدتری بروز دهد. گاهی نیز علائم پس از مدتی پایدار شده و حتی ممکن است پس از گذشت زمانی بهبود یابند.

آمبولیزاسیون شریانی پروستات

همانطور که اشاره شد راه های مختلفی برای درمان بزرگی پروستات وجود دارد که یکی از این روش ها آمبولیزاسیون شریانی پروستات است. این عمل که در سال 2009 برای اولین بار عملیاتی شد، روش درمانی نوظهوری محسوب می شود. این روش درمانی که روشی کم تهاجمی است، معمولا نیازی به بیهوشی ندارد و توسط یک رادیولوژیست و بی حسی موضعی انجام می گیرد.

آمادگی برای آمبولیزاسیون

- حداقل 4 ساعت قبل از آمبولیزاسیون، چیزی نخورید.
- اگر مسکنی برای شما تجویز شده است آن را در زمان مقرر مصرف کنید. این کار از استرس شما در حین آمبولیزاسون میکاهد.
- با توجه به اینکه آمبولیزاسیون از طریق رگی در کشاله ی ران انجام می گیرد، بهتر است موی نواحی مرتبط را اصلاح نمایید.
- قبل از انجام آمبولیزاسیون، پزشک خود را از حساسیت های دارویی خود باخبر کنید.
- مصرف داروهایی مانند آسپرین، وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده ی خون را از 3 روز قبل از آمبولیزاسیون متوقف کنید.

مراحل انجام آمبولیزاسیون شریانی پروستات

برای آمبولیزاسیون شریانی، پوست و بافت های زیرین آن در کشاله ی ران، بصورت موضعی بی حس می شوند و سپس از طریق یک سرخرگ در همان ناحیه، لوله ای وارد شده و از طریق دهانه ی این لوله، کاتتر که خود لوله ای منعطف است وارد رگ می شود. سپس رادیولوژیست از طریق تصاویر پرتو ایکس به بررسی حرکت لوله و کاتتر در رگ می پردازد تا به درستی به سمت رگ های تغذیه کننده ی پروستات هدایت شوند.در حین آمبولیزاسیون شریانی، یک ماده ی ویژه بعنوان ماده ی کنتراست از طریق کاتتر به رگ های ریز پروستات وارد می شود که میتواند باعث احساس گرما در لگن شود.

این احساس گرما گرچه برای برخی ناخوشایند است اما جای نگرانی نیست و زود رفع می شود. زمانیکه اشعه ی ایکس به این رنگ داخل رگ تابیده شود، می توان تصویری از الگوی رگ های پروستات تهیه کرد. پس از اینکه رگ های پروستات به خوبی شناسایی شدند، مایعی حاوی ذرات معلق بسیار ریز از طریق کاتتر به داخل این رگ ها تزریق می شود و باعث انسداد این رگ ها می شود در نتیجه تغذیه ی پروستات مختل می شود و در نتیجه، پس از مدتی پروستات کوچک می شود. این فرایند باید برای رگ های هر دو سمت پروستات صورت بگیرد که گاهی کل فرایند از رگ یک سمت بدن میتواند صورت بگیرد اما گاهی به دلیل دسترسی سخت تر به رگ های ناحیه ی مقابل، لازم است تا این مراحل در سمت مقابل نیز تکرار شود.

پس از پایان مراحل، کاتتر خارج می شود و محل ورود آن برای جلوگیری از خونریزی، به مدت چند دقیقه باید فشار داده شود. پس از 4 تا 6 ساعت و با مساعدبودن شرایط جسمانی، بیمار می تواند بیمارستان را ترک کند. در صورتی که مشکلی وجود داشته باشد امکان دارد شب را در بیمارستان به سر برد. در هر حالت، پس از ترخیص از بیمارستان، باید حداقل 3 تا 4 روز را در منزل استراحت کند.

خطرات آمبولیزاسیون شریانی پروستات

همانطور که اشاره شد، این روش درمانی، روشی نوظهور است و تمام جنبه های خطرآفرین آن شاید به درستی شناخته نشده باشد. داده هایی که تا امروز در دسترس است بصورت کلی از ایمن بودن این روش حاکی است؛ گرچه مشکلات زیر ممکن است بروز کند:

- خون مردگی و کبودی در محل ورود لوله به رگ. این عارضه، طبیعی بوده و خطری ندارد اما در صورتی که اندازه ی آن بزرگ شود، امکان عفونت وجوددارد.
- احساس درد: این عارضه نیز در اکثر بیماران مشاهده می شود و فرایندی طبیعی است و با گذر زمان برطرف می شود. در صورت احساس مشکل، با پزشک خود مشورت کنید.
- احساس خستگی: معمولا برخی افراد 3 تا 4 روز پس از آمبولیزاسیون، میتوانند به زندگی طبیعی بازگردند اما گاهی مشاهده شده است که برخی از افراد تا بیش از یک هفته احساس خستگی می کنند. توصیه ی کلی این است که تا یک هفته از کارهای غیرضرور دوری کرده و به استراحت بپردازید.