بررسی کوتاهی اندام تحتانی با رادیوگرافی اسكنوگرام

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

در دنیای پیشرفته تصویربرداری پزشکی، اسکنوگرام به عنوان یکی از روش‌های نوین و دقیق برای بررسی اندام‌های تحتانی مورد توجه قرار گرفته است. اسکنوگرام چیست؟ این تکنیک به طور خاص برای تحلیل و ارزیابی ساختار و وضعیت اندام‌های تحتانی طراحی شده و توانایی ارائه تصاویری با جزئیات بالا از استخوان‌ها و مفاصل را داراست. اسکنوگرام اندام تحتانی، با استفاده از این روش، به پزشکان این امکان را می‌دهد تا تغییرات و ناهنجاری‌های ممکن در استخوان‌ها و مفاصل را به‌طور دقیق شناسایی کنند. نحوه انجام اسکنوگرام شامل گرفتن تصاویری از زوایای مختلف اندام تحتانی است که می‌تواند به تشخیص و درمان مشکلات اسکلتی کمک شایانی نماید. یکی از دغدغه‌های اصلی در استفاده از این روش، هزینه اسکنوگرام است که ممکن است برای برخی بیماران و مراکز درمانی چالش‌برانگیز باشد. در این مقاله، به بررسی مفصل روش اسکنوگرام، مزایای آن در تحلیل اندام‌های تحتانی و جنبه‌های اقتصادی مرتبط با این تکنیک خواهیم پرداخت.

رادیوگرافی اسکنوگرام

یکی از انواع تصویربرداری در رادیولوژی، روش اسکنوگرام است. اگر طول اندام‌های فوقانی یا تحتانی در دو سمت بدن متفاوت باشد، به این وضعیت اختلاف طول اندام‌ها می‌گویند. این اختلاف طول، اگر تنها در اندام‌های فوقانی باشد، معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما در اندام‌های تحتانی، اگر بیش از یک و نیم سانتیمتر باشد، نیاز به درمان دارد، زیرا ممکن است راه رفتن و دویدن را با مشکل مواجه کند.

ستون فقرات انسان از انتهای جمجمه شروع شده و تا آخرین مهره‌ها موسوم به استخوان خاجی ادامه دارد. ستون فقرات یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن است و شاید بعد از مغز و قلب، مهم‌ترین ارگان باشد، زیرا از نخاع و بسیاری از اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک محافظت می‌کند. علاوه بر این، صاف بودن ستون فقرات است که انسان را در گونه راست‌قامتی قرار می‌دهد. با این حال، گاهی به دلایل مختلف شاهد انحراف در این اندام مهم هستیم.

برای تشخیص و ارزیابی انحراف ستون فقرات، انحراف اسکولیوز، و بررسی بیماری‌هایی که موجب انحراف استخوان لگن می‌شوند، از رادیولوژی اسکنوگرام ستون فقرات استفاده می‌شود. هرگونه انحراف در ستون فقرات و لگن می‌تواند منجر به کوتاهی و نقص در اندام‌های تحتانی و پاها شود. برای رفع مشکل انحراف یا کوتاهی اندام‌ها، نیاز است که عکس رادیولوژی کل این اندام‌ها در کنار هم دیده شود، امری که رادیولوژی معمولی قادر به انجام آن نیست.

با استفاده از تصویربرداری به روش اسکنوگرام، می‌توان قسمت‌های مفصل لگن، مچ پاها، و زانو را در قالب یک عکس مشاهده کرد. دستگاه‌های اسکنوگرام در همه مراکز رادیولوژی موجود نیستند و علاوه بر آن، نیاز به اپراتور و کارشناس مجرب دارند که دوره‌های مربوط به اسکنوگرام را گذرانده باشد. شایع‌ترین دلیل درخواست رادیوگرافی اسکنوگرام توسط پزشک، بررسی و اندازه‌گیری دقیق کوتاهی اندام تحتانی و شناخت اختلاف طول دو پا است. اگرچه اختلاف طول پاها از طریق معاینه بالینی قابل تشخیص است، اما در صورت نیاز به جراحی، بررسی دقیق این اختلاف ضروری است.

اختلاف طول اندام های تحتانی به چه دلیل اتفاق می افتد؟

• کوتاهی اندام تحتانی و پا ها به علت بیماری ها و مشکلاتی مانند فلج اطفال
• بیماری های مادرزادی مانند نوروفیبروماتوز، استئوکندروم های متعدد ارثی و یا بیماری اولیر
• تروما یا شکستگی ها و آسیب های صفحه رشد مانند استخوان فمور یا تیبیا شکسته شده در وضعیت نامناسب و کوتاه جوش بخورد
• عفونت های مفصلی
• عفونت استخوان در زمان کودکی که ممکن است موجب اختلاف طول در اندام های تحتانی در سنین بالاتر شود.
• کج بودن لگن و انحراف در ستون فقرات
• نکروز سرفمور
• بیماری های التهابی مانند آرتریت جوانان می توانند سرعت رشد اندام را تغییر داده و باعث اختلاف طول اندام ها شوند

مزایای رادیوگرافی اسکنوگرام

• نسبت به سی تی اسکن دوز کمتری از اشعه ایکس به بدن بیمار تابانده می شود.
• هزینه رادیوگرافی اسکنوگرام کمتر از سی تی اسکن است.
• رادیوگرافی اسکنوگرام دقیق تر از انواع دیگر رادیولوژی و حتی سی تی اسکن است.

هزینه رادیوگرافی اسکنوگرام

هزینه رادیوگرافی اسکنوگرام معمولاً بالاتر از رادیوگرافی‌های معمولی است و به دلیل نیاز به تجهیزات خاص و تخصص اپراتور، می‌تواند به طور قابل توجهی متغیر باشد. این هزینه بستگی به محل انجام تصویربرداری، نوع دستگاه‌ها و خدمات جانبی مرتبط با آن دارد و در مراکز مختلف و مناطق جغرافیایی متفاوت، تغییر می‌کند.