بررسی کوتاهی اندام تحتانی با رادیوگرافی اسكنوگرام

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

رادیولوژی یا رادیوگرافی یکی از روش های تصویر برداری در پزشکی است که از طریق تابش اشعه ایکس به ناحیه مصدوم یا قسمت مورد نظر پزشک ، می توان تصاویر لازم جهت بررسی و ارزیابی وضعیت درونی و اسکلتی اندام را به دست آورد . رادیولوژی انواع گوناگونی دارد که بر اساس نیاز بیمار ، پزشک بهترین نوعی که می تواند در حل مشکل بیمار کمک کننده باشد را توصیه می کند .

در رادیولوژی ساده قدیمی پس از عکسبرداری ، عکس ها به صورت سیاه و سفید روی فیلم که کاغذهای مخصوص عکس هستند ، چاپ و به بیمار ارائه می شد . در انواع جدید رادیوگرافی که به آن رادیولوژی یا رادیوگرافی دیجیتال می گویند تصاویر بر روی صفحه مانیتور نمایش داده می شوند .

رادیوگرافی اسکنوگرام

یکی از انواع رادیولوژی یا تصویربرداری به شیوه اسکنوگرام است . اگر طول کل اندامهای فوقانی در دو سمت بدن و یا طول کل اندام های تحتانی در دو طرف متفاوت باشد به این وضعیت اختلاف طول اندام ها می گویند. این اختلاف طول اگر فقط در اندام های فوقانی باشد به طور معمول مشکلی ایجاد نمی کند اما در اندام های تحتانی اگر بیشتر از یک و نیم سانتیمتر باشد نیاز به درمان دارد . زیرا راه رفتن و دویدن را با مشکل مواجه می کند .

ستون فقرات انسان از انتهای جمجمه شروع شده و تا اخرین مهره ها موسوم به استخوان خاجی ادامه دارد . ستون فقرات یکی از مهمترین اندام های بدن است . شاید بعد از مغز و قلب ، مهمترین ارگان باشد چرا که از نخاع و بسیاری از اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک محافظت می کند . علاوه بر این صاف بودن ستون فقرات است که انسان را در گونه راست قامتان قرار می دهد . گاهی به دلایل مختلف شاهد انحراف در این اندام مهم هستیم .

برای تشخیص و ارزیابی انحراف در ستون فقرات ، انحراف اسکولیوز و بررسی بیماری هایی در لگن که باعث انحراف استخوان لگن می شوند از رادیولوژی اسکنوگرام ستون فقرات استفاده می شود . هر گونه انحراف در ستون فقرات و لگن می تواند منجر به کوتاهی و نقص در اندام های تحتانی و پاها شود . برای رفع مشکل انحراف یا کوتاهی اندام ها نیاز است که عکس رادیولوژی کل این اندام ها در کنار هم دیده شود . رادیولوژی معمولی قابلیت گرفتن چنین عکسی را ندارد .

اما از طریق تصویربرداری به شیوه اسکنوگرام می توان قسمت های مفصل لگن ، مچ پاها و زانو را در قالب یک عکس ملاحظه نمود . دستگاه های عکسبرداری اسکنوگرام در همه مراکز رادیولوژی موجود نیست و علاوه بر آن نیاز به اپراتور و کارشناسی دارد که دوره های مربوط به اسکنوگرام را گذرانده باشد . شایعترین دلیل درخواست رادیوگرافی اسکنوگرام توسط پزشک ، بررسی و اندازه گیری میزان دقیق کوتاهی در اندام تحتانی و دانستن اختلاف طول دو پا می باشد . فهمیدن اختلاف طول در پاها از طریق معاینه بالینی امکان پذیر است اما اگر بیمار نیاز به جراحی داشته باشد مطمئنا نیاز به بررسی دقیق این اختلاف است .

اختلاف طول اندام های تحتانی به چه دلیل اتفاق می افتد؟

• کوتاهی اندام تحتانی و پا ها به علت بیماری ها و مشکلاتی مانند فلج اطفال
• بیماری های مادرزادی مانند نوروفیبروماتوز، استئوکندروم های متعدد ارثی و یا بیماری اولیر
• تروما یا شکستگی ها و آسیب های صفحه رشد مانند استخوان فمور یا تیبیا شکسته شده در وضعیت نامناسب و کوتاه جوش بخورد
• عفونت های مفصلی
• عفونت استخوان در زمان کودکی که ممکن است موجب اختلاف طول در اندام های تحتانی در سنین بالاتر شود.
• کج بودن لگن و انحراف در ستون فقرات
• نکروز سرفمور
• بیماری های التهابی مانند آرتریت جوانان می توانند سرعت رشد اندام را تغییر داده و باعث اختلاف طول اندام ها شوند

مزایای رادیوگرافی اسکنوگرام

• نسبت به سی تی اسکن دوز کمتری از اشعه ایکس به بدن بیمار تابانده می شود .
• هزینه رادیوگرافی اسکنوگرام کمتر از سی تی اسکن است .
• رادیوگرافی اسکنوگرام دقیق تر از انواع دیگر رادیولوژی و حتی سی تی اسکن است .