رادیوگرافی جمجمه چیست و چرا انجام میشود؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

جمجمه متشکل از استخوان یا غضروف، چارچوب اسکلتی سر مهره داران و واحدی را تشکیل می دهد که از مغز و برخی از اندام های حسی محافظت می کند. فقط یک مفصل متحرک در جمجمه انسان وجود دارد و همان مفصلی است که استخوان فک پایین را به بقیه ساختار جمجمه متصل می کند، مغز در داخل جمجمه محصور شده است. استخوان هایی که جمجمه را تشکیل می دهند، استخوان های جمجمه نامیده می شوند.

رادیوگرافی جمجمه یک روش تشخیصی تصویربرداری است که از اشعه ایکس یا پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای ایجاد تصاویری از جمجمه استفاده می کند. این روش به دلایل زیادی از جمله تشخیص تومورها، عفونت، اجسام خارجی یا آسیب های استخوانی انجام می گیرد. اشعه ایکس با استفاده از اشعه خارجی تصاویری از بدن، اعضای بدن و دیگر ساختارهای داخلی برای تشخیص مشکل تولید می کند. این اشعه از طریق بافت های بدن به صفحات مخصوصی مانند فیلم دوربین منتقل شده و باعث می شود که تصویر بر روی نگاتیو ساخته شوند.

هر چه قدر ساختار مورد تصویربرداری محکم تر باشد، روی فیلم سفیدتر به نظر میرسد. همچنین گاهی اوقات ممکن است به جای فیلم این تصاویر بر روی رایانه و رسانه های دیجیتال ایجاد شوند. هنگامی که بدن تحت تأثیر اشعه ایکس قرار می گیرد، قسمت های مختلف آن اجازه عبور مقادیر مختلف پرتوهای اشعه ایکس را داده و تصاویر بسته به میزان اشعه ای که به بافت ها نفوذ می کند، درجات مختلفی از نور تولید می کنند. اشعه ایکس از بافت های نرم بدن مانند رگ ها، پوست، چربی و عضله به مقدار بیشتری عبور کرده و بر روی فیلم به صورت خاکستری تیره ظاهر می شوند.

علت انجام رادیوگرافی جمجمه

رادیوگرافی جمجمه برای بررسی موارد ذیل انجام می شود:

• پیدا کردن شکستگی ها.
• پیدا کردن اشیاء خارجی فلزی موجود در جمجمه.
• مشکلات مربوط به سر نوزادان، از جمله بد شکلی جمجمه.

مزایای رادیوگرافی

• رادیوگرافی به پزشک این امکان را می دهد که با کمترین عارضه ای، به داخل بدن بیمار راه پیدا کند و از آن اطلاعات بگیرد.
• تسریع تشخیص بیماری ها از یکدیگر: با گرفتن تنها چند عکس رادیوگرافی، پزشک می تواند تشخیص درست بیماری را در فرد بدهد و سریعاً اقدامات درمانی را شروع کند.
• صرف کمترین زمان برای تشخیص بیماری ها: پزشک طی مدت کوتاهی و با توجه به عکس های رادیولوژی و دیگر آزمایش های بیمار، تصمیم می گیرد که فرد نیاز به جراحی دارد یا نه. صرف این زمان اندک کاملاً به نفع بیمار است.
• افزایش دقت: ارائه تصویری دقیق از چند نقطه محل مورد نظر، اطلاعات زیادی را در خصوص عملکرد آن در اختیار پزشک قرار می دهد و قدرت تصمیم گیری او را برای بهتر درمان کردن بالا می برد.

چگونگی آماده شدن برای رادیوگرافی جمجمه

قبل از آزمایش با اشعه ایکس، با پزشک خود درباره احتمال بارداریتان صحبت کنید. بارداری و خطر تابش اشعه به جنین باید در نظر گرفته شود. خطرات ناشی از اشعه ایکس معمولاً در مقایسه با منافع بالقوه این آزمون بسیار اندک می باشد. در صورت ضرورت قطعی عکسبرداری، برای محافظت از نوزاد در برابر پرتوهای اشعه ایکس میتوان نوعی پیشبند سربی را در مقابل شکم مادر وی قرار داد. هیچ اقدام دیگری پیش از انجام این آزمایش ضرورت ندارد.

نحوه انجام رادیوگرافی جمجمه

از بیمار خواسته میشود تا در همین وضعیت بی حرکت باقی بماند. تکنسین رادیولوژی اتاق را ترک کرده و در اتاق مجاور کلید تولید اشعه ایکس را میفشارد. تابش اشعه ایکس به اندام مورد نظر در کسری از ثانیه صورت میگیرد. در بسیاری اوقات عکس برداری در دو یا چند جهت انجام میشود به این معنی که چند عکس از زاویه های مختلف گرفته میشود. عکس رادیوگرافی به توسط متخصص رادیولوژی داده شده و تفسیر میشود.

عوارض رادیوگرافی

به طور کلی فواید ایکس ری خیلی بیشتر و مهمتر از عارضه احتمالی پرتو تابی است. در سطوح دوز پرتو تابی مناسب تصویربرداری تشخیصی، شواهد بسیار کمی دال بر اثر بر سلامتی موجود است.

به دلیل اینکه رادیوگرافی که با اشعه در ارتباط است، برای زنان باردار خطرناک است و می تواند منجر به بروز ناهنجاری های جنین شود. لذا هر زنی قبل از رادیولوژی باید مطمئن شود که باردار نیست.