سونوگرافی داپلر رحم و ضمائم چه چیزی را نشان میدهد

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

سونوگرافی داپلر رحم و ضمائم علاوه بر بررسی رحم، اندومتر و تخمدان ها، که در سونوگرافی معمولی قابل انجام است؛ عروق این مناطق را نیز مورد پایش قرار می‌دهد. در این روش، با امکان پایش عروق خونی، می‌توان بسیاری از ضایعات و بیماری های دستگاه تناسلی بانوان را تشخیص داده و درمان نمود که در ادامه این مطلب به برخی از آنها اشاره خواهد شد.

سونوگرافی دپلر

سونوگرافی داپلر نوعی سونوگرافی است که با استفاده از اثر داپلر، تصاویری از حرکت خون در بدن فراهم می‌نماید. علاوه بر حرکت، سرعت نسبی خون را نیز با این روش می‌توان مورد بررسی قرار داد. در سونوگرافی داپلر با محاسبه شیفت فرکانسی ایجاد شده در اکوی دریافتی از نمونه توسط مبدل فراصوت، سرعت و جهت حرکت خون یا بافت متحرک اندازه‌گیری می‌شود.

سونوگرافی داپلر در بسیاری از حوزه‌ها قابل استفاده می‌باشد. به عنوان مثال، برای مطالعات قلبی-عروقی (سونوگرافی سیستم عروقی و قلب)، اندازه‌گیری جریان خون معکوس سیستم عروقی در بیماری پرفشاری ورید باب در کبد و بررسی رحم، تخمدان و اندومتر می‌توان از این روش استفاده کرد.

سونوگرافی رحم و ضمائم

سونوگرافی رحم کاربردهای فراوانی دارد که انجام آن لزوما مربوط به تشخیص بیماری نیست. بلکه گاهی برای تشخیص بارداری و تعیین جنسیت جنین هم استفاده می‌شود. سونوگرافی یکی از روش های تشخیص بیماری و وضعیت رحم است که می تواند در بسیاری مواقع در پیشگیری از مشکلات بزرگتر، موثر واقع شود. سونوگرافی رحم و ضمائم روش کاملا تشخیصی است و نتیجه درمانی با خود به همراه ندارد.

سونوگرافی رحم و تخمدان یک روش تشخیصی است که غالبا از روی شکم صورت می گیرد. اما در برخی موارد برای دستیابی به روش تشخیصی دقیق تر، به سونوگرافی واژینال هم نیاز می‌باشد. در روش واژینال یک ابزار سونوگرافی به نام ترانس (ابزاری بسیار نازک و بلند)، داخل واژن فرستاده می شود تا بتواند از مشکلات رحم و محدوده لگن را تشخیص دهد.

لازم به ذکر است در سونوگرافی تخمدان و رحم، به هیچ وجه از اشعه‌های مضر استفاده نمی‌شود. بلکه در این روش تشخیصی از امواج صوتی استفاده می‌شود تا به تصاویر قابل بررسی تبدیل شوند. سپس این تصاویر بر روی یک مانیتور می‌رود و از آنجا تکنیسین قادر به تشخیص بیماری و وضعیت رحم بیمار خواهد بود. بنابراین از این جهت ریسکی برای انجام سونوگرافی رحم و تخمدان در زنان وجود ندارد و هیچ خطری سلامت بانوان را تهدید نمی کند.

البته در خصوص سونوگرافی واژینال، ممکن است شخص تحت سونوگرافی، مقداری درد جزئی را تجربه کند که در اغلب مواقع با مهارت سونولوژیست قابل پیشگیری خواهد بود.

سونوگرافی داپلر رحم و ضمائم

سونوگرافی داپلر رحم و ضمائم در شرایطی در خواست می‌شود؛ که نیاز به بررسی عروق خونی دستگاه تناسلی وجود داشته باشد. برای انجام این عمل از بیمار خواسته می شود که مثانه خود را خالی کند، این کار به منظور عادی کردن فشار خون و میزان ضربان قلب است .

چه زمانی سونگرافی داپلر رحم و ضمائم درخواست می‌ شود؟

برخی از مواردی که ممکن است به درخواست پزشک سونوگرافی داپلر رحم انجام شود؛ عبارتند از:

1. بررسی چرخش یا تورشن در تخمدانها

گاهی ضایعات بزرگ مانند برخی از کیست ها، می‌توانند موجب چرخش عروق شوند که این چرخش، قطع یا کاهش خونرسانی را سبب می‌شود.

2. در صورت وجود بقایای بارداری

زمانی که بقایایی از جفت در اندومتر به مقدار زیاد باقی مانده است؛ ممکن است دارای عروق نیز باشد؛ که تشخیص این امر، در تعیین روشهای درمانی بسیار موثر خواهد زیرا اگر این بقایا داری عروق خونی باشند؛ درمان به مراتب سخت تر و پیچیده تر می‌شود.

3. بررسی برخی از ضایعات اندومتر مانند پولیپ ها

با استفاده از سونوگرافی داپلر می‌توان به تشخیص درست ضایعاتی مانند پولیپ های رحمی نیز دست یافت.

4. بررسی ضایعاتی که مشکوک به بدخیمی هستند

با سونوگرافی داپلر می‌توان از طریق بررسی خون رسانی یک ضایعه، به خوش خیمی یا بدخیمی آن پی برد. زیرا خصوصیات خونرسانی ضایعات رحمی، در صورت بدخیمی و خوش خیمی مشخصات خاصی دارد که با هم متفاوت است. یعنی خون رسانی در ضایعات خوش خیم متفاوت از خون رسانی در ضایعات بدخیم می‌باشد. و از این وجه افتراق می‌توان به نفع تشخیص ماهیت واقعی ضایعه استفاده کرد.

5. تعیین وضعیت جنین

از این سونوگرافی در زنان باردار برای بررسی رابطه جریان خون در رحم و بند ناف جنین استفاده می شود که در صورتی که جنین معیوب باشد با این روش تشخیص داده می شود .

6. بررسی نازایی در زنان

بررسی سونوگرافی داپلر از رحم وجریان خون تخمدان به تشخیص زودهنگام ناباروری کمک می کند . به طور عمده برای تعیین جریان خون در تومور تخمدان با ویژگی های نئوپلاستیکی از این سونوگرافی استفاده می شود.