علائم و روشهای درمان سرطان رحم

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

رحم یک عضو تو خالی و گلابی شکل در ناحیه لگن است و بین مثانه و راست روده قرار گرفته و توسط بافتی به نام آندومتر پوشیده شده است. آندومتر هر ماه در رحم ساخته می شود که در دوران قاعدگی از بدن فرد خارج می شود. همچنین در دو طرف رحم دو لوله قرار دارد که به لوله های رحمی معروف است که وظیفه این لوله ها آزاد کردن تخمک و هدایت آنها به درون رحم برای باروری است. در دهانه رحم نیز اگر سلول های غیر طبیعی به وجود آید که رشد غیر عادی دارند سرطان رحم به وجود می آید. این سرطان اگر به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است. سونوگرافی جزء روش‌های رایج جهت تصویر برداری از بخش‌های داخلی بدن است. ازجمله کاربردهای این روش درمانی می‌توان به تشخیص سرطان رحم اشاره کرد.

علل سرطان رحم

علت اصلی این بیماری عفونت با برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که از طریق تماس جنسی منتقل می شود؛ اما همه افراد آلوده به این ویروس به سرطان مبتلا نمی شوند. در نتیجه عوامل دیگری نیز دارند که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند. این عوامل عبارت اند از :

• استعمال دخانیات
• تضعیف سیستم ایمنی
• مصرف بعضی از داروها
• شروع رابطه جنسی از سنین پایین
• داشتن شریک های جنسی متعدد
• ابتلا به سایر عفونتهای مقاربتی (STI)

عوامل خطر سرطان رحم

• عوامل ژنتیکی
• افزایش سن خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می دهد.
• چاقی بیش از اندازه نیز مؤثر است.
• هورمون درمانی افراد مبتلا به سرطان پستان
• احتمال ابتلا به سرطان رحم، در زنانی که حداقل یک بارداری داشته اند کمتر از افرادی است که اصلاً باردار نشده اند.
• افزایش سطح استروژن در بدن
• داشتن دیابت
• سابقه خانوداگی سرطان تخمدان، پستان و روده
• سندروم تخمدان پلی کیستیک

علائم سرطان رحم

• سختی، درد یا خونریزی در زمان نزدیکی جنسی
• درد هنگام ادرار کردن
• زیاد شدن و غیرطبیعی بودن ترشحات واژینال
• زرد یا قهوه‌ای رنگ شدن غیرطبیعی ترشحات
• عفونت‌های زیاد و مکرر واژینال
• خونریزی غیرطبیعی مثل خونریزی در فاصله بین دو پریود
• خونریزی هنگام معاینه پزشکی لگن و ناحیه تناسلی
• بوی غیرطبیعی و بد واژن
• طولانی شدن بیش از حد معمول عادت ماهانه
• خونریزی بیشتر از حد معمول و همیشگی
• خونریزی بعد از یائسگی
• درد لگن یا کمر
• همچنین در شرایطی که سرطان دهانه رحم به دیگر اندام‌ها گسترش یافته باشد، علاوه بر این نشانه‌ها، ممکن است علائم دیگری نیز مانند یبوست، مشاهده خون در ادرار، گرفتگی مجرای ادرار، شکل غیرطبیعی دهانه رحم و کم‌خونی ظاهر شوند.

انواع سرطان رحم

• کارسینوم ادنواسکواموس
• سرطان سلول‌های کوچک دهانه رحم
• تومورهای مخاطی
• لنفوم و سارکوم
• سرطان دهانه رحم سلول سنگفرشی
• آدنوکارسینوم

سن ابتلا به سرطان رحم

افرادی که زیر 16 سالگی ازدواج می کنند و در این سن رابطه جنسی برقرار می کنند، بیشتر به سرطان دهانه رحم دچار می شوند. برخلاف سرطان رحم که بالای 50 سالگی شروع می شود، سرطان دهانه رحم می تواند از سن 25 سالگی شروع شود و اوج آن در سن 47 سالگی است.

تشخیص سرطان رحم

پس از اینکه شما یا پزشکتان مشکوک به وجود مشکلی شدید، برای تشخیص قطعی سرطان رحم، تست‌هایی را انجام می‌دهند و سپس موارد دیگری را نیز بررسی می‌کنند تا از وجود مشکل قطعی مطمئن شوند. برخی از تست‌های تشخیص سرطان رحم شامل موارد زیر است:

معاینه لگن

توسط پزشک یک یا دو انگشت خود را وارد واژن می‌کند و با دست دیگر به قسمت پایینی شکم فشار وارد می‌کند. این کار برای حس کردن اندازه، شکل و وضع یا طرز قرارگیری رحم و تخمدان‌ها صورت می‌گیرد؛ اما ممکن است همیشه انجام نشود.

سونوگرافی

سونوگرافی جزء نخستین آزمایش‌هایی هست که به‌ منظور بررسی رحم، تخمدان و لوله‌های فالوپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. اولتراسوند از امواج صوتی جهت گرفتن از داخل بدن انسان استفاده می‌نماید. در واقع این دستگاه بسیار کوچک بوده و با حرکت آن روی شکم و با استفاده از امواج صوتی می‌توان تمام اندام‌های داخلی بدن را روی صفحه مانیتور مشاهده کرد. زمانی‌که امواج فراصوت بر اندام داخلی بدن برخورد می‌کنند، تصویر آن را روی صفحه نمایش نشان خواهند داد.

تست پاپ ‌اسمیر

یک روش‌ مؤثر در تشخیص زودهنگام و جلوگیری از رشد سرطان سرویکس، انجام تست پاپ اسمیر است. پاپ‌ اسمیر یک تست غربالگری برای تشخیص سرطان رحم است که به تشخیص به‌موقع و در نتیجه درمان مناسب و موفقیت‌آمیز سرطان رحم کمک می‌کند. در این آزمایش ساده قسمتی از ترشحات دهانه رحم یا همان سلول‌های دهانه رحم توسط پزشک زنان با چیزی شبیه یک گوش‌پاک‌کن برداشته و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا مورد آزمایش قرار گیرد. اگر نتیجه پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است از وسیله مخصوصی به اسم کولپوسکوپ برای معاینه دقیق‌تر دهانه رحم استفاده کند یا در صورت لزوم نمونه‌برداری انجام شود.

تست کولپوسکوپی

اگر بیمار علائمی از سرطان سرویکس داشته باشد یا تست پاپ اسمیر سلول‌های غیرطبیعی را نشان دهد، ممکن است این تست تشخیصی انجام شود. کولپوسکوپ وسیله‌ای با لنزهای بزرگ‌کننده است که برای رؤیت دهانه سرویکس به کار می‌رود و معمولاً بدون درد و عوارض است و اگر ناحیه مشکوکی در سرویکس دیده شد، احتمالاً و با نظر پزشک باید نمونه‌گیری انجام شود. تست HPV هم می‌تواند برای تشخیص مشکل افرادی که نتیجه پاپ اسمیر نسبتاً غیرطبیعی دارند به کار رود و اگر نتیجه آن مثبت باشد، خصوصاً با انواع HPV با خطر بالا مثل ۱۶ و ۱۸ بیمار باید یک ارزیابی کامل مثل کولپوسکوپی انجام دهد.

بافت‌برداری یا بیوپسی

در این آزمایش بافت‌برداری یا بیوپسی (Biopsy)، بافت‌برداری معمولاً در همان مطب پزشک شما انجام می‌شود. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا حضور سلول‌های غیرطبیعی تشخیص داده شود.

روشهای درمان سرطان رحم

درمان سرطان رحم بر اساس مرحله سرطان تعیین می‌شود. درمان قطعی سرطان رحم، منوط به تشخیص به موقع و نوع سرطان است. معمولاً سرطان در مراحل اولیه، کاملاً درمان می‌شود؛ اما در مراحل بالاتر، روند درمان ممکن است با کمی مشکل روبرو شود. روند درمان سرطان رحم به قرار زیر است:

درمان سرطان رحم به روش جراحی

• برداشتن رحم، اولین مرحله در درمان سرطان رحم است. روشی که به تمامی بیماران مبتلا توصیه می‌شود.
• هیستروسکوپی کامل: برداشتن رحم با روش هیستروسکوپی انجام می‌شود. در این روش، با ایجاد شکاف روی شکم، پزشک رحم را کاملاً از بدن خارج می‌کند.
• سالپنگو اوفورکتومی: در این جراحی هر دو تخمدان و لوله‌های فالوپ نیز کاملاً برداشته می‌شوند.
• هیسترکتومی رادیکال: در این روش، علاوه بر رحم لوله رحمی، بخشی از واژه، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز برداشته می‌شوند.
• در طول جراحی، پزشک تمامی اندام‌های اطراف رحم را برای اطمینان از عدم متاستاز، بررسی می‌کند. تعیین مرحله سرطان رحم در طول جراحی انجام می‌شود.

درمان سرطان رحم با رادیوتراپی

با وجود برداشتن تمامی قسمت‌های درگیر سرطان، باز هم پزشک برای اطمینان از عود نکردن بیماری و برای از بین بردن سلول‌های باقیمانده، پرتو درمانی را تجویز می‌کند. در پرتو درمانی از اشعه ایکس برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. این روش برای افرادی که امکان جراحی را به هر دلیلی ندارند نیز توصیه می‌شود.

درمان سرطان رحم با شیمی درمانی

در این روش با وارد کردن داروهای شیمیایی قوی، سلول‌های سرطانی را از بین می‎برند. در سرطان‌های پیشرفته یا در زمانی که سرطان مجدداً عود کرده است این روش توصیه می‌شود. شیمی درمانی هم به صورت خوراکی و هم به صورت تزریقی انجام می‌شود.

درمان سرطان رحم با هورمون درمانی

در این روش، با مصرف داروهای خاص، سطح هورمون‌ها را در خون بالا می‌برند. افزایش میزان هورمون پروژسترون در بدن، باعث توقف رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. از طرف دیگر کاهش هورمون استروژن، نیز باعث از بین رفتن سلول‌های سرطانی می‌شوند.

درمان سرطان رحم با درمان بیولوژیک

در این روش، پزشک با تقویت سیستم ایمنی بدن، به جنگ سلول‌های سرطانی می‌رود. این نوع درمان را ایمونوتراپی یا بیوتراپی نیز می‌نامند.