رحم دوشاخه چیست و چگونه تشخیص داده میشود؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

رحم دوشاخه (Bicornuate uterus) نوعی ناهنجاری مادرزادی رحم است. جوش خوردن ناقص دو مجرای مولری باعث ایجاد یک رحم به شکل قلب می شود که گاهی به آن رحم قلبی شکل هم گفته می شود. انواع رحم دو شاخ تنها در 4/. درصد زنان شایع است که به صورت انواع شدید تا بسیار خفیف دسته بندی می شود. زنان مبتلا به این اختلال نوزادان سالمی به دنیا می آورند. آن ها اکثراً زندگی جنسی سالمی خواهند داشت و مشکل جدی برای آن ها به وجود نمی آید.

یکی از روش های تشخیص اختلال رحم سونوگرافی می باشد. سونوگرافی جزو کم خطرترین متدهایی است که برای تصویربرداری از داخل بدن انجام می شود. چراکه به جای اشعه های مضر از امواج صوتی استفاده می شود.

رحم دو شاخه

رحم دوشاخه نوعی اختلال مادرزادی و ناهنجاری رحمی در مجاری مولر است که در آن رحم به شکل قلب می باشد. رحم دو شاخ دارای دو حفره است. این در حالی است که رحم معمولی فقط یک حفره دارد. به طور کلی شکل رحم در هنگام بارداری مهم است؛ زیرا این امر بر نحوه قرار گرفتن جنین در رحم تأثیر می گذارد. حدود 3 درصد زنان با نقص در اندازه، شکل یا ساختار رحم متولد می شوند. رحم دوشاخ یک نوع ناهنجاری رحمی مادرزادی است که نوزاد دختر با آن به دنیا می آید. در این ناهنجاری به دلیل اتصال ناقص مجراهای رحم، قسمت بالایی رحم به دو قسمت تقسیم می شود و رحم، شکل قلب به خود می گیرد.

این امر در مورد زنانی رخ می دهد که مادرشان در دوران بارداری دارویی به نام دی اتیل بسترول (DES) مصرف کرده باشد یا به دلایلی ناشناخته رخ می دهد. رحم دو شاخه یکی از انواع مختلف ناهنجاری های مجرای مولرین است. انواع دیگر آن شامل دو رحمی یا دو رحم جداگانه است که تنها یک مجرای رحمی وجود دارد که در نتیجه یک رحم کوچک تر از حد متوسط و یک رحم سپتوم به وجود می آید که توسط دیواره یا سپتوم به دو بخش تقسیم می شود. رحم دوشاخه شایع ترین ناهنجاری کانال مولرین است.

روش های انجام سونوگرافی رحم

معمولاً سونوگرافی از روی شکم صورت می گیرد؛ ولی در برخی موارد سونوگرافی از درون واژن انجام می شود که به آن سونوگرافی واژینال یا ترانس واژینال گفته می شود. در روش واژینال یک وسیله بلند و نازک داخل واژن فرو برده می شود و اعضای لگن موردبررسی قرار می گیرد.

در روش های سونوگرافی، وسیله ای به نام مبدل امواج صوتی را منتقل می کند. این امواج صوتی به اندام ها و بافت های شما می تابند و دوباره به مبدل تبدیل می شوند. رایانه امواج صوتی را به تصویری از اندام های شما که در صفحه ویدیویی ظاهر می شود، تبدیل می کند.

عوارض احتمالی رحم دو شاخه

• ناباروری
• تولد زودهنگام جنین و نارس بودن آن (احتمال تولد زودرس نوزاد ۴۵ درصد بیشتر است).
• سقط جنین
• قرار گرفتن جنین در رحم به شکل غیرطبیعی
• ناهنجاری های کلیه

تشخیص رحم دو شاخه

پزشکان می توانند از آزمایش های زیر برای تشخیص رحم دو شاخ استفاده کنند:

• سونوگرافی
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
• هیستروسالپنگوگرافی
• معاینه لگن

بیشتر اوقات هنگام سونوگرافی که به منظور مشاهده رحم در دوران بارداری یا هنگام مشاهده علائم ناخواسته، این بیماری تشخیص داده می شود.

درمان رحم دوشاخه با متروپلاستی

در هر صورت پس از تشخیص قطعی که معمولاً از راه سونوگرافی صورت می گیرد. بر طبق شرایط خاص هر بیمار، درمان صورت می گیرد. یکی از روش های درمانی جراحی، به نام متروپلاستی است که گاهی به منظور اصلاح شکل ظاهری و دو شاخه رحم صورت گرفته و این نوع روش جراحی بیشتر در زنان مبتلا به سقط جنین استفاده می شود.

در یک تجزیه و تحلیل تخصصی مشخص شد که 88 درصد از کسانی که جراحی متروپلاستی داشتند، دوران بارداری طبیعی و حاملگی موفقی داشته و نوزاد آن ها بدون هیچ نقص و مشکلی متولد شده است. با این حال باید گفت که اکثر زنان برای ترمیم رحم دو شاخه، نیازی به جراحی ندارند.

درمان رحم دوشاخه با روش هیستروسکوپی

یکی دیگر از روش های معمول در درمان رحم دوشاخه، روش هیستروسکوپی است که به صورت ایجاد یک برش بسیار کوچک در رحم است و عمل بسیار مناسبی بوده که زمان زیادی صرف نمی کند. هیستروسکوپی معمولاً بدون درد و خونریزی بوده و سرپایی انجام می شود. در این عمل، با استفاده ابزارهای مخصوصی، ساختار رحم اصلاح شده و یا برای این کار از لیزر استفاده می کنند. در عمل هیستروسکوپی، از یک هیستروسکوپ همراه با دوربین استفاده شده و ضمن مشاهده کامل کانال ها و رحم، از ابزارهای جراحی استفاده شده و با ورود به حفره رحمی، مشکل ساختاری برطرف می شود.

البته باید اضافه کرد که اکثر جراحان برای دریافت نتایج بهتر، عمل هیستروسکوپی را به همراه لاپاراسکوپی انجام می دهند تا به این ترتیب، به شکل دقیق تری ارزیابی شده و موقعیت دقیق حفره ها و دیواره و همچنین سپتوم، در دسترس باشد. به این وسیله، جراح با دقت و توانایی بالایی برش را انجام داده و به نتایج بهتری دست پیدا می کند. به طور کلی، عمل جراحی درمان رحم دوشاخه در اکثر موارد بدون عوارض و موفقیت آمیز است.

عوارض سونوگرافی رحم

طبق تحقیقات انجام شده تا به امروز هیچ موردی به عنوان عوارض سونوگرافی رحم ثبت نشده است. سونوگرافی یک روش کاملاً بی خطر و ایمن می باشد. به همین دلیل در دوران حساس بارداری نیز از این روش استفاده می شود.