اختلال رحم دو شاخه چیست؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

رحم دوشاخه نوعی اختلال مادرزادی و ناهنجاری رحمی در مجاری مولر است که در آن رحم به شکل قلب می باشد. رحم دو شاخ دارای دو حفره است. این در حالی است که رحم معمولی فقط یک حفره دارد. به طور کلی شکل رحم در هنگام بارداری مهم است؛ زیرا این امر بر نحوه قرار گرفتن جنین در رحم تأثیر می گذارد. حدود 3 درصد زنان با نقص در اندازه، شکل یا ساختار رحم متولد می شوند. رحم دو شاخ یک نوع ناهنجاری رحمی مادرزادی است که نوزاد با آن به دنیا می آید. در این ناهنجاری به دلیل اتصال ناقص مجراهای رحم، قسمت بالایی رحم به دو قسمت تقسیم می شود و رحم، شکل قلب به خود می گیرد. یکی از روش های تشخیص اختلال رحم، سونوگرافی می باشد. سونوگرافی جزء کم خطرترین متدهایی است که برای تصویربرداری از داخل بدن انجام می شود؛ چراکه به جای اشعه های مضر از امواج صوتی استفاده می شود.

علت رحم دو شاخه

پزشکان هنوز دلیل اینکه چرا برخی از نوزادان دختر به طور مادرزادی از زمانی که در رحم هستند و دچار رحم دو شاخه می شوند را نمی دانند؛ اما یک دلیل اصلی آن می تواند ژنتیک باشد؛ زیرا این شرایط نادر گاهی در خانواده ها دیده می شود و ارثی است.

علائم رحم دو شاخه

علائم و نشانه هایی وجود دارد که با توجه به آنها می توانید این عارضه را تشخیص دهید:

• سقط جنین مکرر
• تجربه دوره های دردناک عادت ماهیانه
• درد در نواحی شکمی
• درد در هنگام رابطه جنسی
• خونریزی های واژینال که نامنظم هستند.

عوارض رحم دو شاخه

سقط جنین

یکی از عوارض مهم بارداری با رحم دوشاخه، سقط جنین های مکرر است. طبق آمارها حدود 20 تا 40 درصد از بارداری ها با رحم دوشاخ منجر به سقط جنین می شوند. چون جنین در رحم در موقعیت نامناسبی قرار می گیرد.

کنده شدن زودرس جفت

به دلیل اینکه جفت نمی تواند جای مناسبی در دیواره رحم پیدا کند و رحم فضای کافی ندارد، احتمال کنده شدن جفت وجود دارد. این عارضه باعث زایمان زودرس شده و اگر جنین به اندازه کافی رشد نکرده باشد، منجر به سقط جنین می شود.

زایمان زودرس

کنده شدن زودرس جفت، نداشتن فضای کافی برای رشد جنین و قرار گرفتن او به حالت بریچ از عواملی هستند که منجر به زایمان زودرس در بارداری با رحم قلبی شکل می شوند. طبق آمار از هر 4 بارداری با رحم قلبی شکل، یک بارداری منجر به زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس خواهد شد.

زایمان پرخطر

به دلیل قلبی شکل بودن رحم، جنین به احتمال زیاد در وضعیت بریچ قرار می گیرد؛ یعنی پاهای جنین به سمت پایین است و زودتر از زمان عادی، جنین به سمت پایین رحم کشیده می شود. به همین دلیل زایمان طبیعی پر خطر بوده و با مشکلات زیادی همراه است.

تأخیر در رشد جنین

در بارداری هایی که با رحم دو شاخ صورت می گیرد، جنین به دلیل مناسب نبودن فضای کافی و موقعیت مناسب در رحم با مشکل تأخیر در رشد مواجه می شود. 90 درصد از این نوزادان در مقایسه با نوزادان دیگر که از رحم طبیعی متولد شده اند، کم وزن هستند.

مزایای سونوگرافی

1. بیشتر موارد کاربرد اسکن سونوگرافی، غیر تهاجمی است (بدون سوزن و تزریق).
2. سونوگرافی دسترسی گسترده ای دارد، استفاده از آن آسان است و هزینه کمتری نسبت به دیگر روش های تصویربرداری دارد.
3. تصویربرداری با سونوگرافی بسیار بی خطر است و در آن از اشعه ای استفاده نمی شود.
4. اسکن سونوگرافی، تصویری واضح از بافت های نرم ارائه می دهد که در تصاویر رادیولوژی به خوبی نشان داده نمی شوند.
5. سونوگرافی روش تصویربرداری ارجح برای تشخیص و نظارت بر زنان باردار و جنین است.

اقدامات قبل از سونوگرافی رحم

نیاز به انجام اقدام خاصی قبل از سونوگرافی رحم نیست؛ اما اگر قصد انجام سونوگرافی شکمی دارید سعی کنید لباس های گشاد و راحت بپوشید و حتماً مقدار زیاد آب بنوشید تا مثانه پر شود و احشاء لگنی راحت تر دیده شوند.

روش های انجام سونوگرافی رحم

این روش تشخیصی بر اساس اینکه از روی شکم و یا از طریق واژینال باشد، نحوه انجام آن با هم تفاوت دارد. در سونوگرافی رحم از روی شکم لازم است تا قبل از اقدام به سونوگرافی کمی ژل را بر روی مبدل قرار دهد. این ژل کمک می کند تا مبدل راحت تر بر روی شکم حرکت کند. همچنین مانع از عبور هوا از بین دستگاه و پوست فرد می گردد .

در روش واژینال باید زانوها خم شود تا تکنیسین به ناحیه واژن دسترسی داشته باشد. سونوگرافی واژینال،امواج صوتی دستگاه سونوگرافی از طریق پروب وارد ناحیه رحم می شود و سپس با بازگشت این امواج، تصاویر بر روی مانیتور قرار می گیرد. در انتها تکنیسین با توجه به تصاویر ضبط شده، وضعیت رحم را برای پزشک شرح می دهد.

عوارض جانبی سونوگرافی رحم

طبق تحقیقات انجام شده تا به امروز هیچ موردی به عنوان عوارض سونوگرافی رحم ثبت نشده است. سونوگرافی یک روش کاملاً بی خطر و ایمن می باشد. به همین دلیل در دوران حساس بارداری نیز از این روش استفاده می شود.