آرتروز کمر و ستون فقرات یا اسپوندیلوز (Spondylosis)

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

آرتریت یک اصطلاح برای بیش از 100 بیماری است که باعث ایجاد مفاصل دردناک می شود و در مورد اسپوندیلوز، ستون فقرات مملو از مفاصل است که می تواند تحت تأثیر قرار گیرد.

استخوان های یک مفصل باید به آرامی بر روی هم بلغزند. غضروف مفصلی که انتهای استخوان ها را در یک مفصل می پوشاند، امکان لغزش صاف را فراهم می کند و از تماس دردناک و آسیب رسان استخوان با استخوان جلوگیری می کند. آرتروز مفاصل تجزیه تدریجی این غضروف است که به آن آرتریت ساییدگی نیز گفته می شود، زیرا به طور طبیعی در طول عمر حرکات مفصلی اتفاق می افتد.

ستون فقرات شامل ستونی است که از 33 استخوان به نام مهره تشکیل شده است. بالشتک هایی که دیسک نامیده می شوند بین اکثر مهره ها قرار گرفته اند که از ستون فقرات محافظت کرده و آن را انعطاف پذیر می کنند. در این ستون مهره ها نخاع نهفته است. مهره ها با مفاصلی که قربانی اسپوندیلوز می شوند، به هم متصل هستند.

اسپوندیلوز شایع است اما معمولاً در بسیاری از کسانی که آن را تجربه می کنند، دردناک نیست. اگرچه ممکن است برای برخی دردناک باشد. اکثر بیماران مبتلا به آرتروز نخاعی نیازی به جراحی ندارند. با این حال، این یک بیماری دژنراتیو است که ممکن است با افزایش سن فرد بدتر شده و می تواند بر هر ناحیه ای از ستون فقرات تأثیر بگذارد، از جمله:

• گردن
• قفسه سینه بالایی، وسط و پشت
• کمر
• لومبوساکرال (استخوان خاجی)

اسپوندیلوز و تشکیل خار استخوانی

دیسک های بین مهره ای همچون بالشتک بین استخوان بوده و با احتباس آب به عنوان یک ضربه گیر عمل می کنند. با افزایش سن، دیسک ها شروع به خشک شدن کرده و در نتیجه می توانند قابلیت جذب شوک خود را از دست بدهند و بار بیشتری را به مهره ها منتقل کنند. گاهی اوقات منجر به تشکیل خار استخوان می شوند. درواقع بدن با ایجاد خار استخوان در جهت تثبیت ستون فقرات به استرس پاسخ می دهد.

علائم

در حالی که اسپوندیلوز می تواند مفاصل را در هر نقطه از ستون فقرات تحت تاثیر قرار دهد، بیشتر در گردن و کمر رخ می دهد. گردن حساس است زیرا وزن سر را در طیف وسیعی از حرکات تحمل می کند. بیش از 85 درصد از افراد بالای 60 سال مبتلا به اسپوندیلوز گردن هستند.

کمر در معرض خطر است زیرا بیشتر وزن بدن و تنش های ساختاری مرتبط را مدیریت و توزیع می کند. بیش از 80 درصد افراد بالای 40 سال ممکن است دچار اسپوندیلوز کمری شوند. اگرچه اکثریت بدون علائم هستند و هیچ دردی احساس نمی کنند.

علائم رایج می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سفتی: به ویژه پس از دوره های بی تحرکی یا استراحت مانند زمان پس از بیدار شدن از خواب
• پارستزی: یا احساسات غیرطبیعی که ممکن است ایجاد شود مانند بی حسی یا سوزن سوزن شدن اندام
• محدودیت حرکتی در مفاصل آسیب دیده
• درد: می تواند ناشی از برآمدگی یا فتق دیسک باشد که عصب نخاعی را درگیر کرده یا به آن فشار وارد می آورد. اعصاب فشرده در گردن می توانند باعث انتشار گردن درد به سمت شانه، بازو و دست شوند. به طور مشابه اگر کمر تحت تأثیر قرار گیرد، بیمار ممکن است درد باسن و سیاتیک را تجربه کند.

عوامل ایجاد اسپوندیلوز

در حالی که اسپوندیلوز اغلب با افزایش سن همراه است، برخی زمینه های ژنتیکی و آسیب ها ممکن است خطر ابتلا به آرتروز نخاعی را در فرد افزایش دهد. گذشته از سایش و پارگی معمولی و محرک های خودایمنی خاص، در بسیاری از موارد علت اسپوندیلوز ناشناخته باقی می ماند.

عوامل خطر مشترک عبارتند از:

• سن
• داشتن اضافه وزن یا چاقی
• سبک زندگی بی تحرک با ورزش کم یا بدون ورزش
• سیگار کشیدن
• داشتن شرایط خاصی مانند دیابت، نقرس، پسوریازیس، سل، سندرم روده تحریک پذیر و بیماری لایم
• فعالیت های زیاد و آسیب های شغلی مکرر

تشخیص

بهترین روش برای تایید تشخیص آرتروز، اشعه ایکس است. پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد تا ببیند آیا فرد دارای درد، حساسیت، از دست دادن حرکت در ناحیه گردن یا کمر است و یا علائم احتمالی درگیری عصبی مانند ضعف، تغییرات رفلکس یا از دست دادن حس است.

پزشک ممکن است آزمایشات خاصی را برای کمک به تشخیص آرتروز ستون فقرات تجویز کند. این آزمایشات عبارتند از:

• اشعه ایکس برای بررسی آسیب استخوان، خار استخوانی و از بین رفتن غضروف یا دیسک. با این حال، اشعه ایکس قادر به نشان دادن آسیب اولیه به غضروف نیست.
• آزمایش خون برای بررسی وجود سایر بیماری ها
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای نشان دادن آسیب احتمالی به دیسک ها یا تنگ شدن مناطقی که عصب های نخاعی خارج می شوند.

درمان غیر جراحی اسپوندیلوز

اکثر افراد مبتلا به آرتروز نخاعی نیازی به جراحی ندارند. بسیاری از درمان های رایج غیر جراحی در زیر نشان داده شده است:

• طب سوزنی: یک درمان رایج است که برای کاهش درد کمر و گردن استفاده می شود. سوزن های ریز، تقریباً به اندازه موی انسان، در نقاط خاصی از بدن وارد می شوند. برای افزایش اثر درمان، هر سوزن ممکن است پیچ خورده، برقی شود یا گرم شود. اعتقاد بر این است که طب سوزنی (تا حدی) با تحریک بدن به تولید مواد شیمیایی که به کاهش درد کمک می کند، عمل می کند.
• استراحت در تختخواب: موارد شدید اسپوندیلوز ممکن است به استراحت در تخت بیش از 1-3 روز نیاز نداشته باشد. از استراحت طولانی مدت در تختخواب خودداری می شود، چراکه بیمار را در معرض خطر ترومبوز ورید عمقی(DVT) و لخته شدن خون در پاها قرار می دهد.
• استفاده از بریس: بستن موقت بریس به مدت 1 هفته ممکن است به تسکین علائم کمک کند اما استفاده طولانی مدت توصیه نمی شود. بریس هایی که به صورت طولانی مدت استفاده می شوند، عضلات ستون فقرات را ضعیف می کنند و در صورت عدم استفاده مداوم، می توانند درد را افزایش دهند.
• کایروپراکتیک: پزشکان متخصص کایروپراکتیس معتقدند که یک سیستم عصبی سالم مترادف با بدن سالم است. سابلوکساسیون یا ناهماهنگی مهره ها ممکن است سیستم عصبی را مختل کرده و منجر به اختلالی شود که باعث درد کمر و گردن می شود. پزشکان کایروپراکتیک دارو تجویز نمی کنند و از جراحی استفاده نمی کنند. تمرین آن ها شامل یخ یا گرما، سونوگرافی، ماساژ، اصلاح شیوه زندگی و تنظیم ستون فقرات است که به آن ها دستکاری ستون فقرات نیز گفته می شود.
• اصلاح سبک زندگی: کاهش وزن و حفظ وزن سالم، خوردن غذاهای مغذی، ورزش منظم و عدم استعمال دخانیات، عادات سالم مهمی هستند که به عملکرد ستون فقرات در هر سنی کمک می کند.
• شل کننده های عضلانی: داروهای شل کننده عضلات به تسکین اسپاسم و درد عضلات کمک می کند.
• NSAID ها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) التهاب را که اغلب باعث تشدید درد می شود، تسکین می دهد. بسیاری ازNSAID ها بدون نسخه و سایر داروها تنها با نسخه پزشک در دسترس هستند. داروهای بدون نسخه را بدون اجازه پزشک بهمراه داروهای با نسخه مصرف نکنید. انجام این کار ممکن است عوارض جدی و نامطلوبی ایجاد کند.
• فیزیوتراپی: ترکیبی از درمان های غیر فعال با ورزش درمانی است. روش های درمان غیرفعال شامل گرما یا یخ، سونوگرافی و تحریک الکتریکی برای کاهش اسپاسم و درد عضلات است. تمرینات درمانی به بیمار می آموزد که چگونه انعطاف پذیری و دامنه حرکتی را در حین ایجاد قدرت افزایش دهد. بیماران نباید از فیزیوتراپی بترسند. حتی بیمارانی که با درد و مشکلات زیادی در حرکت روبرو هستند، متوجه شده اند که تمرینات ایزومتریک مفید است.
• تزریقات نخاعی: انواع زیادی از تزریقات نخاعی از جمله تزریق استروئید اپیدورال و تزریق مفصل وجود دارد. این تزریق ها از داروهای بی حسی موضعی و داروهای استروئیدی برای کاهش التهاب بافت های عصبی و در نتیجه اغلب به کاهش درد کمک می کند.