تشخیص بیماریهای مزمن کبد با تکنیک جدید سونوگرافی

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

کبد یکی از بزرگ ترین و مهم ترین ارگان های بدن است. این عضو بدن، از پروتئین ها و کلسیم ها در هضم و دستگاه گوارش استفاده می کند. کبد کمک می کند غذایی که خورده می شود، به انرژی تبدیل شود و به کمک طحال، مانند یک فیلتر عمل می کند که زباله های مضر را فیلتر و دفع می کند. یکی از روش های اصلی برای تشخیص آسیب های کبد، سونوگرافی کبد است و برای افراد مبتلا به بیماری های کبدی بسیار ضروری است. اگر کبد شما صدمه ببیند و بیمار شود، ممکن است عملکردش دچار اختلال شود. پزشک ممکن است به منظور تشخیص مشکل و بیماری، سونوگرافی کبد را تجویز کند. سونوگرافی اطلاعات زیادی در اختیار پزشک قرار می دهد.

سونوگرافی کبد یکی از روش های مرسوم تشخیصی برای انواع بیماری ها و مشکلات کبدی است. این روش تشخیصی بر مبنای ارسال امواج صوتی با فرکانس های بالا عمل می کند. بدین ترتیب که امواج صوتی از طریق کنسول روی شکم و در قسمت قرارگیری کبد تابیده شده، این امواج از داخل بافت های بدن عبور کرده و نسبت به میزان درجه نفوذ خود پیامی ایجاد می کنند که با تجزیه و تحلیل میزان نفوذ آن ها به داخل بافت ها به کمک رایانه می توان به تصاویری از اندام ها دست یافت. با مقایسه و بررسی این تصاویر می توان هر نوع نقص و بیماری را تشخیص داد.

افراد مستعد بیماری های کبد

• چاق هستید یا اضافه وزن دارید.
• دیابت نوع ۲ دارید (این مورد موجب مصرف فزاینده چربی در سلول های کبد می شود)
• بیش از ۵۰ سال هستید.
• فشار خون بالا دارید.
• کلسترول بالا دارید.
• کاهش وزن شدیدی را تجربه کرده اید، به عنوان مثال، پس از جراحی کاهش وزن یا پس از سوء تغذیه
• الکل مصرف می کنید.

موارد تشخیصی سونوگرافی کبد

برای بررسی وضعیت کبد و اندام های مرتبط و نزدیک به آن مانند طحال و کیسه صفرا، معمولاً سونوگرافی کبد و طحال و کیسه صفرا انجام می شود. با این روش تشخیص، اختلالات مختلفی مورد بررسی قرار می گیرند، از جمله:

• بررسی علت دردهای شکمی
• مشاهده و بررسی آسیب به کبد یا طحال در اثر تصادف
• وجود سنگ صفرا و مجاری صفراوی
• بررسی ابتلا به سرطان کبد، هپاتیت و سیروز
• بررسی بزرگی و تورم غیرعادی شکم
• در صورت مشاهده موارد غیرعادی در آزمایش خون مربوط به کبد
• مشاهده تومور، عفونت یا کیست کبد
• کمک به پزشکان برای پی بردن به روند درمان بیماری های کبدی
• بیوپسی یا نمونه برداری از کبد تحت هدایت سونوگرافی

آمادگی جهت انجام سونوگرافی کبد

1. برای سونوگرافی کبد ناشتا بودن به مدت حداقل 4 ساعت توصیه می شود.
2. اگر باردار یا در دوران شیردهی فرزند خود هستید، حتماً پزشک را در جریان قرار دهید.
3. قبل از انجام سونوگرافی از کبد و اندام هایی نظیر کیسه صفرا، طحال و پانکراس، بهتر است از صرف غذا های پرچرب پرهیز کنید. معمولاً به شما توصیه می شود برای انجام سونوگرافی کبد ناشتا باشید، با این حال مصرف مایعات مانند آب، آبمیوه و چای مانعی ندارد.

نحوه انجام سونوگرافی کبد

جهت شروع فرایند سونوگرافی از بافت کبد پزشک از شما می خواهد به سمت مقابل و به پهلو دراز بکشید و پس از استعمال ژل جهت افزایش کیفیت عبور امواج روی پوستتان روند کار را آغاز می کند. برای این کار کنسول سونوگرافی با نام ترانس دوسر را روی شکم شما به آرامی فشار داده و حرکت می دهد. امواج به رایانه دستگاه مخابره شده و با آنالیز داده ها تصاویری به دست می آید. ممکن است در برخی موارد پزشک از شما بخواهد نفس خود را برای چند ثانیه نگه دارید. این بدین دلیل است که بتواند به تصاویر شفاف تر و گویاتری دست یابد. معمولاً سونوگرافی کبدی و اندام های مرتبط به ۲۰ الی ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد.

عوارض جانبی سونوگرافی کبد

سونوگرافی کبد نیز مانند بسیاری از سونوگرافی های دیگر، بی خطر و بدون درد بوده و عموماً هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نمی کند.