چه کسانی به پستان فیبروکیستیک مبتلا می شوند؟

دکتر سید محمد رضا حکیمیان [ بورد جراحی و فلوشیپ جراحی سرطان ]آدرس وب سایت : www.drhakimian.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، کوچه 23 تلفن مطب : 36294896 - 031

پستان فیبروکیستیک یکی از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی در میان زنان است که به تغییرات غیرسرطانی در بافت پستان اطلاق می‌شود. این حالت که به نام بیماری فیبروکیستیک پستان نیز شناخته می‌شود، معمولاً باعث ایجاد توده‌های نرم یا کیست‌هایی در پستان می‌شود که ممکن است با درد، تورم و حساسیت همراه باشد. این تغییرات معمولاً در سنین باروری بیشتر دیده می‌شود و به ویژه در زنان بین ۲۰ تا ۵۰ سال شایع است. با این حال، پستان فیبروکیستیک می‌تواند در هر سنی رخ دهد و عواملی چون تغییرات هورمونی، سابقه خانوادگی، و برخی شرایط خاص می‌توانند بر احتمال ابتلا به این وضعیت تاثیرگذار باشند. در این مقاله به بررسی علل و عواملی که باعث می‌شوند برخی از زنان بیشتر در معرض ابتلا به پستان فیبروکیستیک قرار گیرند، پرداخته خواهد شد.

آیا فیبروکیستیک تبدیل به سرطان می‌شود؟

فیبروکیستیک بیماری است که در آن بافت‌های پستان به شکل کیست‌های کوچک و خوش‌خیم در می‌آیند. این وضعیت معمولاً با درد، تورم و تغییرات در بافت پستان همراه است، اما به خودی خود به سرطان تبدیل نمی‌شود. با این حال، زنان مبتلا به فیبروکیستیک ممکن است در صورت وجود تغییرات غیرطبیعی در بافت پستان، نیاز به مراقبت و پیگیری بیشتر داشته باشند. تحقیقات نشان داده‌اند که فیبروکیستیک خود عامل مستعدی برای سرطان سینه نیست، اما در برخی موارد، تغییرات بافتی که در این بیماری ایجاد می‌شود، می‌تواند شبیه به علائم سرطان باشد و تشخیص زودهنگام را دشوار کند. بنابراین، زنان مبتلا به فیبروکیستیک باید تحت نظارت پزشک قرار گیرند و به طور منظم معاینه شوند.

پستان فیبروکیستیک چیست؟

در ابتدا باید توضیح داد که پستان فیبرو کیستیک لزوماً یک بیماری نیست و تغییرات فیبروکیستیک سینه شامل درد و تورم سینه ها، قبل از عادت ماهیانه شروع شده و بعد از اتمام آن بهبود می‌یابد. تقریباً ۸۰ درصد بانوان در زندگی خود این حالت را تجربه می‌کنند. این تغییرات فیبروکیستیک، اغلب در سنین پایین رخ می‌دهد. این تغییرات وابسته به هورمون های تخمدان است و چون پس از یائسگی هورمون های تخمدان کاهش می یابد، تغییرات بافتی فیبروکیستیک نیز کاهش می یابد.

در نوع خفیف پستان فیبروکیستیک، بانوان تنها شاهد بروز درد در سینه، پیش از عادت ماهیانه هستند. در نوع متوسط آن تعدادی کیست ریز در سینه به وجود می‌آید؛ که البته پس از شروع قاعدگی آب می‌شود. در نوع شدید تر آن، کیست های بزرگی در سینه ایجاد می‌شود. این کیست ها که با درد سینه همراه اند، توده هایی پر از مایع هستند و بسته به اینکه مایع صاف باشد یا خونی، از هم متمایز می‌شوند.

انواع فیبروکیستیک

فیبروکیستیک به طور کلی به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود که عبارتند از:

• فیبروکیستیک ساده: در این نوع، تنها کیست‌های کوچک و خوش‌خیم در پستان تشکیل می‌شوند که معمولاً دردناک نیستند و به راحتی تشخیص داده می‌شوند.
• فیبروکیستیک پیچیده: این نوع شامل کیست‌هایی است که در آنها توده‌ها یا بافت‌های غیر طبیعی دیده می‌شود. این نوع ممکن است نیاز به پیگیری و بررسی بیشتر داشته باشد.
• فیبروکیستیک با تغییرات آدنوز: در این نوع، بافت پستان دچار تغییرات رشد غیرطبیعی می‌شود که می‌تواند به شبیه‌سازی توده‌های سرطانی منجر شود.
• فیبروکیستیک با تغییرات اپیتلیال: در این نوع، سلول‌های پوششی کانال‌های پستان به شکلی غیرمعمول رشد می‌کنند که ممکن است با افزایش خطر سرطان سینه همراه باشد.

علائم پستان فیبروکیستیک چیست؟

نشانه های پستان فیبروکیستیک، روندی تناوبی و وابسته به چرخه عادت ماهیانه دارند. این نشانه ها قبل از شروع عادت ماهیانه اوج می گیرند و پس از آن رو به افول می گذارند. این نشانه ها معمولاً به شرح زیر می باشند:

• تورم یا برآمدگی صاف، متحرک یا بیضی شکل
• تشدید اندازه برآمدگی پستان در هر دو پستان یا یکی از آن ها به دلیل تغییرات هورمونی
• این برآمدگی ها اکثراً در قسمت بالایی و بخش بیرونی پستان (نزدیک ترین به زیر بغل) ظاهر می شوند
• حساسیت به لمس و درد در ناحیه سینه
• درد مداوم یا متناوب در سینه
• درد در زیر بغل
• احساس خارش در پستان و نوک پستان
• ترشحات نوک سینه که معمولاً شفاف و زرد یا قهوه‌ای رنگ هستند
• تو رفتگی یا صاف شدن نوک پستان ها
• توده پستان های فیبروکیستیک قابلیت جابجایی دارند ولی اگر بافت فیبری زیادی وجود داشته باشد، توده ها در یک مکان ثابت می شوند.

دلایل تغییرات فیبروکیستیکی پستان چیست؟

علت قطعی و دقیقی برای پستان فیبروکیستیک از سوی متخصصان مطرح نشده است؛ با این حال، ایجاد تغییرات فیبروکیستیکی در دوران باروری بانوان و دوطرفه بودن آن، این فرضیه را تقویت می‌کند که علت اصلی این تغییرات، هورمون استروژن است. علت درد سینه و زیر بغل در این وضعیت نیز معمولاً به همین تغییرات هورمونی و تجمع مایع در بافت پستان مربوط می‌شود. به‌ویژه با شروع یائسگی و کاهش هورمون استروژن و سایر هورمون‌های دخیل در تولید مثل، علائم پستان فیبروکیستیک نیز به‌تدریج از بین می‌رود.

چگونه از پستان فیبروکیستیک پیشگیری کنیم؟

برخی تحقیقات حاکی از رابطه ای بین تغییرات فیبروکیستیک با کشیدن سیگار و خوردن نوشیدنی های کافئین دار بوده است؛ لذا بهتر است از سیگار و نوشیدنی های کافئین دار پرهیز شود. همچنین از خوردن غذاهای پرچرب و سرخ کردنی و پرنمک پرهیز کنید.

تشخیص پستان فیبروکیستیک به چه صورت است؟

بهترین زمان برای معاینه، ۷ تا ۱۰ روز بعد از شروع عادت ماهانه است. در این معاینه پزشک متخصص، پستان ها و زیر بغل را معاینه می‌کند تا مشخص کند ضایعه های مشکوک از نظر سرطانی وجود دارد یا خیر. بسته به وضعیت فرد، پزشک ممکن است سونوگرافی پستان، ماموگرافی یا نمونه برداری از پستان را تجویز کند.

درمان پستان فیبروکیستیک به چه صورت است؟

اگر فرد علائم بالینی شدیدی نداشته باشد نیازی به درمان نیست. اما اگر این نشانه‌ها فزونی گرفته و شدید شوند، به تناسب وضعیت فرد، درمان‌های مختلفی اعم از دارو درمانی و درصورت وخامت، عمل جراحی صورت می گیرد. به طور کلی پستان فیبروکیستیک خطرناک نیست اما در برخی موارد به بیماری‌های دیگر منجر می شود.