چطور بفهمیم سرطان سینه داریم؟

دکتر سید محمد رضا حکیمیان [ بورد جراحی و فلوشیپ جراحی سرطان ]آدرس وب سایت : www.drhakimian.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، کوچه 23 تلفن مطب : 36294896 - 031

خود آزمایی پستان، معاینه ای است که باید در خانه به وسیله خودتان انجام شود. برای تشخیص بیماری های احتمالی سینه، باید از چشم و دست خود استفاده کنید تا تغییرات ظاهری یا لمس سینه را متوجه شوید.اگر متوجه تغییرات جدیدی در سینه خود شدید، آن را با پزشک خود در میان بگذارید. اگرچه بیشتر مواردی که از طریق خود آزمایی سینه یافت می شوند موارد خوش خیم هستند، اما برخی تغییرات می تواند نشانه ای از بیماری های مهم تر از جمله سرطان سینه باشد. اغلب پژوهش ها خود آزمایی سینه را به عنوان بخشی از غربالگری سرطان سینه پیشنهاد نمی کنند، چرا که تاثیر این نوع آزمایش در تشخیص سرطان و یا افزایش شانس زندگی در زنان مبتلا به آن به اثبات نرسیده است. با این وجود پزشکان باور دارند که آشنائی زنان با فرم و بافت سینه از آن جهت با ارزش است که می توانند تشخیص دهند حالت طبیعی سینه چیست و می توانند تغییرات را به درستی گزارش دهند.
در ابتدا همه چیز از معاینه ظاهر سینه آغاز می شود.

معاینه ظاهری :

1. بدون لباس و لباس زیر به حالتی که دستانتان در کنار بدنتان باشد، رو به روی آینه بنشینید و یا بایستید.
2. برای بازرسی بصری سینه به شیوه زیر عمل کنید:
3. رو به جلو به دنبال چین خوردگی، کم رنگی پوست، یا تغییر در اندازه، شکل یا تقارن باشید. چک کنید که نوک سینه به سمت داخل نباشد.
4. سپس در حالتی که دست ها به سمت پائین روی ران ها قرار گرفته، سینه را بررسی نمایید.
5. سپس در حالتی که دستانتان بالای سرتان است و کف دست ها روی هم قرار دارد، سینه خود را بررسی نمائید. سینه های خود را بالا بگیرید تا از تقارن برآمدگی پایین سینه اطمینان حاصل نمایید.

معاینه لمسی :

سپس از دستان خود برای تشخیص سرطان سینه در منزل استفاده کنید. راه های متداول در معاینه دستی سینه شامل موارد ذیل است:

در حالت خوابیده:

از یک تخت یا سطح صافی برای دراز کشیدن به پشت استفاده نمائید. در زمانی که دراز می کشید، بافت سینه پخش می شود و در این حالت بعلت نازک تر شدن لمس آن برای معاینه راحت تر می شود.

در زیر دوش:

انگشتان و سینه خود را به صابون آغشته کنید تا در زمان بررسی دستی انگشتانتان راحت تر و نرم تر بر روی پوست حرکت کند.

چه چیز طبیعی است؟

بسیاری از زنان برآمدگی یا تغییراتی را در سینه پیدا می کنند، اما برخی از این موارد تغییرات نرمالی است که در مراحل مختلفی از چرخه قاعدگی ممکن است بروز کند. یافتن برآمدگی یا تغییری در سینه دلیل بر اضطراب و یا نگرانی نیست. سینه اغلب در شرایط متفاوت، یکسان نیست. به عنوان مثال، برآمدگی زیر سینه طبیعی است. شکل ظاهری و بافت سینه با گذشت زمان و پیر شدن تغییر می کند.

در صورت مشاهده این موارد به پزشک مراجعه نمایید:

• برآمدگی یا غده سفت در ناحیه ای نزدیک زیر بغل
• تغییر در شکل یا بافت سینه شامل برجستگی یا سفت بودن که با بافت اطراف متفاوت است
• برافروختگی، برآمدگی یا چروکیدگی یا فرورفتگی بر روی پوست سینه
• تغییرات تازه نوک سینه به طوریکه به سمت داخل فرو رفته باشد
• قرمزی، گرما، تورم یا درد
• خارش، فلس، زخم یا بثورات
• ترشحات خونی نوک سینه

تشخیص دقیق متاستاز سرطان سینه با سونوگرافی

در آزمایشگاه ها و کلینیک ها از طریق اعمال مختلفی به سنجش و ارزیابی این نوع از سرطان ها می پردازند. یکی از راه هایی که در این مسیر به ما کمک می کند مامو گرافی است و سپس از روش دیگری که به نوعی مکمل ماموگرافی به شمار می آید، یعنی سونوگرافی کمک می گیرند. سونوگرافی یک روش مطمئن، کم هزینه، قابل استفاده و در دسترس طیف وسیعی از بانوان و خانم های محترم است. در این روش با کمترین هزینه و نیز در کم ترین زمان ممکن که حدودا بیست دقیقه طول می کشد بررسی هایی انجام می شود که تعیین می کند ایا در ناحیه پستان ها ما با خطری جدی و غیر عادی مواجه هستیم یا خیر.

در سال های اخیر یکی از اطلاع رسانی هایی که در زمینه سرطان پستان انجام می شود این است که بانوان حتما از روش های تشخیصی استفاده کرده تا به یقین برسند که مشکلی ان ها را تهدید نمی کند. ( حتی زمانی که با هیچ نشانه غیر عادی مواج نیستید برای یک بار هم که شده این مسیر بدون دردسر ولی پر از اهمیت را طی کنید). بخشی از این بررسی ها خانگی است، مانند انجام خودآزمایی پستان .

نحوه انجام سونوگرافی پستان

در روش سونوگرافی پستان با استفاده از مقداری ژل که روی سینه های شخص مراجعه کننده قرار می گیرد مرحله تشخیص آغاز می شود. سپس پراب های دستگاه سونوگرافی حرکت می کند تا بتواند اعضای داخلی سینه را بر روی نمایشگر نشان دهد. پزشک متخصصی که این کار را انجام می دهد می تواند موارد غیرعادی در سینه ها را تشخیص دهد و تمام وضعیت سینه را گزارش کند. پزشکی که در این مسیر به ما کمک می کند اصطلاحا رادیولوژیست خوانده می شود.

از آزمایش های مختلفی برای تشخیص سرطان پستان می توان استفاده کرد. اگر پزشک در آزمایش غربالگری (ماموگرافی) نشانه ای از سرطان پستان پیدا کند یا علائمی داشته باشد که می تواند به معنای سرطان سینه باشد، به آزمایش های بیشتری نیاز دارید تا از وجود یا عدم وجود سرطان مطمئن شوید. توجه داشته باشید که انواع سرطان سینه، می توانند علائم و نشانه های متفاوتی داشته باشند.
مهم‏ ترین روش‏ هایی که به فراوانی استفاده می ‏شوند عبارتند از: ماموگرافی، سونوگرافی ، ام آر آی (MRI) و نمونه برداری (بیوپسی) که در ذیل به شرح مختصر هر یک می ‏پردازیم:

ماموگرافی

در ماموگرافی از اشعه ایکس برای عکس ‏برداری از ساختمان ‏های داخل پستان استفاده می ‏شود. این یک روش سریع و ساده است و باعث سهولت در تشخیص و نیز بهبود نتایج درمان بیماران به علت تشخیص زودرس بیماری شده است.
خطرات ناشی از برخورد اشعه ایکس با پستان در این روش بسیار نا چیز است و می ‏توان آن را نادیده گرفت. در حقیقت میزان سود ناشی از تشخیص زودرس توسط این روش بسیار بیشتر از خطرات احتمالی آن است. حتی اگر یک زن از ۴۰ تا ۹۰ سالگی هر سال ماموگرافی انجام دهد، میزان اشعه دریافتی، بسیار ناچیز و کمتر از میزان لازم برای ایجاد سرطان پستان است.
در زنان سالم، ماموگرافی غربالگری به عنوان یک روش تشخیصی زودرس استفاده می ‏شود. به این ترتیب که یک ماموگرافی پایه در سنین ۳۵ تا ۳۹ سالگی انجام شده و سپس از ۴۰ سالگی به بعد، سالانه ماموگرافی انجام می ‏شود تا در صورت وجود توده سرطانی در پستان در مراحل اولیه بتوان آن را کشف کرد.
نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که، انجام ماموگرافی در زنان کمتر از ۳۰ سال، به هیچ وجه ارزش تشخیصی ندارد و انجام آن به صلاح بیمار نیست. مگر در موارد نادر که جراح وجود ضایعه مشکوکی را در پستان تشخیص داده باشد.

ام آر آی (MRI)

یک روش تصویربرداری بدون درد دیگرMRI است که معمولاً به کمک ماموگرافی و سونوگرافی آمده و می ‏تواند توده‏ های مخفی پستان را شناسایی نماید و برای تشخیص ماهیت توده ‏های پستانی به ‏کار می ‏رود. کاربرد MRI شامل موارد زیر است:

• بررسی پستان در افرادی که دارای پروتز پستان هستند و معاینه پستان یا انجام ماموگرافی یا سونوگرافی در آن ها با مشکلاتی روبروست.
• بررسی پستان در افرادی که قبلاً تحت عمل جراحی پستان قرار گرفته ‏اند. در این موارد انجام معاینات یا ماموگرافی دقت کم تری دارد.
• هرگونه شک تشخیصی که علی رغم انجام معاینه، ماموگرافی و سونوگرافی برطرف نشده باشد.
• در افرادی که بعد از درمان سرطان پستان، شک به عود وجود دارد ولی سایر روش ‏های تشخیصی، کاربرد زیادی ندارد.
• بررسی معمول پستان در زنانی که عوامل خطر متعدد داشته و برای بروز بیماری جزء گروه پر خطر محسوب می ‏شوند. مثلاً افرادی که طی بررسی ‏های ژنتیکی، متوجه جهش‏ های ژنی مسئول ایجاد سرطان پستان در آن ها شده ‏اند.

نمونه‏ برداری (بیوپسی)

در صورتی که نتایج معاینات و تصویر برداری ‏های پستان غیر طبیعی باشند، قدم بعدی نمونه ‏برداری از توده جهت ارسال به آزمایشگاه و بررسی میکروسکوپی سلول‏ های آن است. روش‏ های مختلفی برای نمونه ‏برداری وجود دارد که عبارتند از:
1. نمونه ‏برداری با سوزن باریک
2. نمونه ‏برداری بافتی از طریق سوزن
3. نمونه‏ برداری به روش جراحی

تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سرطان پستان

1. آزمایش ژنومیک پیشرفته: آزمایش ژنومیک، یک تومور را در سطح سلولی بررسی می کند تا تغییرات DNA در نتیجه رشد سرطان را جستجو کند. با شناسایی جهشی که در ژنوم سلول سرطانی رخ می دهد، بهتر می توانیم علت تومور و درمان مناسب را دریابیم.
2. انکوتایپ DX: آزمایش انکوتایپ DX (که آن را آزمایش ژن 21 نیز می نامند) تعیین می کند که آیا شیمی درمانی برای زنانی که در مراحل اولیه سرطان سینه هستند، مناسب است یا نه. همچنین، این تست آزمایشگاهی به ما کمک می کند تا احتمال عود بیماری را تشخیص دهیم. با این اطلاعات، بهتر می توان در مورد سرطان پستان تصمیمات آگاهانه تری گرفت.
3. ماماپرینت (Mammaprint) + بلوپرینت (Blueprint): تست های آزمایشگاهی ماماپرینت و بلوپرینت برای رمزگشایی ویژگی های خاص یک تومور سینه مورد استفاده قرار می گیرد تا کمک کند بتوانیم یک برنامه درمانی هدفمند را مختص نیاز های فردی هر بیمار تهیه نماییم. ماماپرینت برای تعیین خطر بازگشت سرطان بیمار استفاده می شود. بلوپرینت برای تعیین اینکه کدام یک از جهش های تومور نشانگر رفتار سرطان می باشد، کاربردی است. هنگام استفاده از ماماپرینت، بلوپرینت تومور ها را به طور دقیق طبقه بندی کرده و تصویر واضح تری از استراتژی درمان به ما ارائه می دهد.