سرخوردگی مهره های ستون فقرات (اسپوندیلولیستزیس) چیست و چه علائمی دارد؟

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

سرخوردگی مهره ها یا اسپوندیلولیستزیس کلمه ای است که در علم پزشکی برای توصیف جابجایی یک مهره بر روی مهره دیگر استفاده می شود. این عارضه می تواند در اثر افزایش سن یا فشارهای مکرر به مهره های کمری (میکروتروما) ایجاد شود و دارای طیف گسترده ای از علائم مانند درد و علائم عصبی است.

مهره ها استخوان های جعبه ای شکلی هستند که روی هم قرار گرفته اند و ستون فقرات را تشکیل می دهند. هر مهره باید به خوبی روی مهره های بالا و پایین چیده شود. زمانی که ستون فقرات را از پهلو مشاهده می کنید، انحنای S شکل طبیعی دارد، اما هر مهره باید به خوبی در بالای مهره زیر قرار گیرد. در اسپوندیلولیستزیس مهره ها از موقعیت طبیعی خود خارج می شوند. وضعیتی که اغلب به آن «لغزش مهره» می گویند. سرخوردگی مهره ها اغلب، یک عارضه پیشرونده است که به تدریج اتفاق می افتد.

علل اسپوندیلولیستزیس

اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو

اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو شایع ترین علت لغزش بخش های ستون فقرات بر روی هم است. با گذشت زمان و افزایش سن آسیب به بافت های بدن از جمله استخوان ها، مفاصل و رباط ها اتفاق می افتد. آسیب مزمن می تواند منجر به از دست دادن ثبات ستون فقرات شود. اگر تغییرات دژنراتیو به نقطه ای برسد که رباط ها و مفاصل نتوانند موقعیت مناسب ستون فقرات را حفظ کنند، در نتیجه اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو ایجاد می شود.

اسپوندیلولیستزیس ایستمی

اسپوندیلولیستزیس ایستمی به دلیل یک نقص استخوانی خاص در ستون فقرات به نام اسپوندیلولیز ایجاد می شود. اسپوندیلولیز یک نقص خاص در یک پیوند مهم بین مهره های ستون فقرات مجاور است. این نقص خاص معمولاً نتیجه میکروترومای مکرر در دوران کودکی است. تصور می شود برخی از ورزش ها کودکان را مستعد ابتلا به اسپوندیلولیز می کنند، از جمله ژیمناستیک، شیرجه و فوتبال. هنگامی که اسپوندیلولیز در هر دو طرف ستون فقرات در یک سطح خاص اتفاق می افتد، ستون مهره می تواند ثبات خود را از دست بدهد. در این شرایط، اسپوندیلولیستزیس ایستمی می تواند نتیجه آن باشد.

علل دیگر اسپوندیلولیستزیس عبارتند از:

• ناهنجاری های مادرزادی ستون فقرات
• ضربه و تومورها
• جراحی

علائم اسپوندیلولیستزیس

علائم لیز خوردگی مهره های ستون فقرات می تواند گسترده باشد، از یک مشاهده (بدون علامت) در عکس رادیولوژی، تا درد شدید کمر و پا همراه با آسیب عصبی. بسیاری از موارد اسپوندیلولیستزیس در کودکان علائم کمی دارند. در مبتلایان به سرخوردگی مهره، کمردرد متناوب، ممکن است مشاهده شود، به خصوص در هنگامی که قوس کمر وجود داشته باشد.

هنگامی که اعصاب خروجی از نخاع یا خود نخاع توسط اسپوندیلولیستزیس تحت فشار قرار می گیرند، علائم عصبی می توانند ایجاد شوند. علائم رایج عصبی مشاهده شده مشابه علائمی است که با فتق دیسک مشاهده می شود. علائم عبارتند از:

• درد پا
• بی حسی یا گزگز در پاها و پاها
• ضعف عضلانی پاها

با این وجود علائم دیگری نیز ممکن است رخ دهد. اگر علائمی از مشکلات مربوط به عملکرد روده یا مثانه یا هر گونه بی حسی در اطراف اندام تناسلی را تجربه کردید، باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. این علائم ممکن است نشانه ای از سندرم دم اسبی باشد و ممکن است یک اورژانس پزشکی محسوب شود.

درمان اسپوندیلولیستزیس

درمان اسپوندیلولیستزیس دامنه وسیعی دارد، از مشاهده تا تثبیت ستون فقرات با جراحی. تعیین برنامه درمانی مناسب بیشتر به سن بیمار، نوع لغزش و علائم تجربه شده توسط بیمار بستگی دارد. اگر لغزش مهره ناچیز باشد و علائم قابل کنترل باشند، درمان اغلب با روشهای غیرجراحی صورت می گیرد. در کودکان، این شرایط ممکن است شامل محدودیت هایی در فعالیت باشد، مانند محروم کردن کودک از شرکت در برخی ورزش ها.

هنگامی که سرخوردگی مهره حاد باشد؛ ممکن است خطر پیشرفت مشکل بیشتر باشد و امکان دارد جراحی توصیه شود. علاوه بر این، بیمارانی که علائم فشردگی عصب را دارند به احتمال زیاد باید جراحی شوند. در صورت فشرده شدن طولانی مدت عصب، اعصاب می توانند برای همیشه آسیب ببینند.