درد پا و کمر امروزه از شایع ترین دردهایی است که اکثر خانم ها و آقایان را درگیر خود کرده است. یکی از علل شایع درد پا و کمر، تنگی کانال نخاعی است. همزمان با بالا رفتن سن، ستون فقرات نیز دچار تغییراتی می شود،این تغییرات فرسایشی ناشی از فرایند طبیعی افزایش سن به تنگی کانال نخاع منجر می شود.

تنگی کانال نخاعی

تنگی به معنای باریک شدن غیرطبیعی یک مسیر در بدن شما است، بنابراین تنگی نخاعی باریک شدن کانال نخاعی (تنگی مرکزی) یا کانال ریشه عصبی (تنگی جانبی) است. از آن جایی که کانال نخاعی شما نخاع را در خود جای داده است، این باریک شدن بر نخاع و تمام اعصاب موجود در آن تأثیر می گذارد. کاهش فضای اعصاب باعث درد، گرفتگی، بی حسی یا ضعف در پاها، پشت، گردن یا بازوها می شود.

در حالی که هیچ درمانی برای درمان کامل علائم تنگی کانال نخاعی وجود ندارد، راه های زیادی برای مدیریت شرایط شما وجود دارد. بسته به شدت و محل تنگی نخاعی شما، بهترین درمان متفاوت خواهد بود. اولین قدم در درمان تنگی نخاع، اقدام به درمان غیر جراحی است.

انتخاب نوع درمان به شدت تنگی کانال و کیفیت زندگی شما دارد . مثلا در بیمار مسنی که تنگی کانال نخاعی دارد و با دویست قدم پیاده روی نیاز به نشستن و استراحت پیدا می کند و در زندگی روزمره خود فعالیتش با همین میزان راه رفتن انجام می شود بهترین کار ورزش است. ولی در بیمار فعالی که تمایل به ورزش دارد و تنگی کانال باعث فعالیت در همان حد دویست قدم شده است ابتدا از ورزش سپس روشهای تزریقی مانند اپی دورال و... استفاده می شود و در صورت عدم بهبودی جراحی باید انجام شود.

علت تنگی کانال نخاعی

علاوه بر آرتروز و آرتریت علل دیگری نیز باعث تنگی کانال نخاعی می شوند :

• فتق دیسک
• تومورها
• قطور شدن لیگامان های اطراف ستون فقرات
• رشد بیش از حد و غیر متعارف استخوان های ستون فقرات
• ضربه ها و صدمات به ستون فقرات

درمان تنگی کانال نخاعی

روش های درمان غیرجراحی تنگی کانال نخاع بر بهبود کیفیت زندگی و سطح عملکرد و کاهش درد متمرکز می شود. اگرچه روش های غیرجراحی مشکل تنگی کانال نخاع را برطرف نمی سازد، علائم بسیاری از بیماران با بهره گیری از این روش ها برطرف می شود.

درمان تلفیقی اروپایی

علائم تنگی کانال نخاعی در پروتکل های پزشکی ایران تا به امروز با استفاده از دارو و عمل جراحی و روشهایی مثل لیزر به صورت غیر موثر درمان می شوند . این در حالی است که با متد طب درد اروپایی بدون جراحی و لیزر و تزریق طی چند جلسه با چند روش درمان می شود .

در این روش با بالابردن جریان خون رسانی و عروق ستون فقرات و آزاد شدن ریشه های عصبی که دچار التهاب شده اند به وسیله دستگاه فوق تخصصی Action Potential Simulation و شناسایی عصب های درگیر در ناحیه ستون فقرات و دیسک ها و ماهیچه های اطراف با دستگاه اسکنر عصب و در نهایت جا انداختن مفصل یا عضو درگیر با روش آمریکایی به نام کایروپراکتیک تنگی کانال نخاعی به صورت قطعی درمان می شود .این روش تلفیقی از متدهای اروپایی و آمریکایی است و طب درد نام دارد .

• نکته : یکی از علل شایع دردپا و کمر تنگی کانال نخاعی می باشد

همزمان با بالارفتن سن ستون فقرات نیز دچار تغییرات می شود ، این تغییرات فرسایشی ناشی از فرایند طبیعی افزایش سن می تواند به تنگی کانال نخاعی منجر شود.

سایر راه های درمان بدون نیاز به جراحی

• درمان با دارو

معمولاً به عنوان اولین خط درمان تنگی کانال نخاعی از داروهای مسکن استفاده می شود که به کنترل درد و التهاب کمک خواهند کرد.

داروهایی که به کنترل درد کمک می کنند تحت عنوان داروی مسکن شناخته می شوند و شامل قرص استامینوفن، آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می باشند که توسط پزشک به منظور تسکین درد ناشی از تنگی کانال نخاعی توصیه می شوند.
اگر چه برخی از داروهای مسکن از قبیل استامینوفن فقط باعث تسکین درد می شوند برخی دیگر به کاهش درد و التهاب نیز کمک خواهند کرد. داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند.
در صورتی که نوع محصول از تنگی کانال نخاعی به داروهای تجویز شده پاسخ ندهد پزشک از داروهای دیگری استفاده خواهد کرد. سلکوکسیب یک نمونه از داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب است و در صورتی که در حد پایین و به مدت کوتاه مصرف شوند باعث بهبود علایم بیمار خواهند شد.

اگر شما دچار درد شدید کمر و پا هستید پزشکی یک دوره کوتاه به تجویز داروی استروئید خوراکی می پردازد. این گروه از داروها که به صورت داروی قابل تزریق نیز وجود دارند حاوی ترکیبات ضد التهاب هستند. داروهای استروئیدی همانند سایر انواع داروها و عوارض جانبی همراه هستند و باید قبل از مصرف آنها با عوارض جانبی شان آشنا شد.

در صورتی که شما دچار تنگی کانال ناحیه لومبر هستید و از درد عصب در پاهای خود رنج می برید به نحوی که توانایی راه رفتن شما کاهش پیدا کرده است پزشک به تجویز داروهای نوروپاتیک از قبیل گاباپنتین خواهد پرداخت. تنگی کانال نخاعی در ناحیه نور باعث بروز علائم و نشانه های رادیکولوپاتی لومبر و از قبیل بی حسی، سوزن سوزن شدن و سوزش پا خواهد شد. داروهای نورولوژیک می توانند به کاهش درد عصب و بهبود توانایی عملکردی شما کمک کنند.
یکی دیگر از روش هایی که برای تسکین درد وجود دارد استفاده از داروهای مسکن بسیار قوی است و معمولاً زمانی تجویز می شوند که سایر روش های درمانی تاثیری در کنترل درد نداشته باشند. با توجه به عوارض جانبی حاصل از این روش درمانی از قبیل وابستگی به دارو، پزشک فقط یک دوره کوتاه استفاده از آن را توصیه می کند.

• تغییر در حالت اندام ها

بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع متوجه می شوند که خم کردن رو به جلوی ستون فقرات در زمان راه رفتن علائم آن ها را برطرف می سازد. دراز کشیدن و بالا آوردن زانوها تا قفسه سینه نیز منجر به تسکین علائم می شود. در این حالت ها فضای در دسترس عصب ها بزرگ تر می شود و در نتیجه بیمار می تواند مسافت بیشتری را طی کند.

• استراحت

استراحت پس از شروع مجدد تدریجی فعالیت مفید است. انجام تمرین های ایروبیک (هوازی) مانند دوچرخه سواری یا استفاده از دوچرخه ثابت غالباً پیشنهاد می شود.

• فیزیوتراپی

فیزیوتراپی معمولاً از ترکیبی از درمان غیرفعال و نرمش و حرکت های اصلاحی بهره می گیرد. درمان غیرفعال شامل کمپرس سرد یا گرم، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و ماساژ می شود. این درمان ها با توجه به شل کردن عضله های منقبض و تسکین درد یا ناراحتی، بیمار را برای درمان فعال تنگی کانال نخاع آماده می سازد. حرکت های اصلاحی نیز تمرین های کششی و تجویزی را برای پایدارسازی ستون فقرات ، افزایش قدرت، استقامت و انعطاف پذیری دربرمی گیرد.

• کشش (ترکشن)

ترکشن علی رغم مفید بودن برای برخی بیماران، نتایج بسیار محدودی را به دست می دهد.

• تزریق

تزریق در فضای اپیدورال رایج ترین تزریقی است که برای تسکین علائم تنگی کانال نخاع انجام می شود.در این روش که یکی از روش های جراحی بسته ستون فقرات محسوب می شود، دارو (معمولاً استروئید) داخل فضای پیرامون ریشه های عصبی خاص (فضای اپیدورال) تزریق می شود. تزریق این دارو از روش های درمان تنگی کانال نخاعی است که در کاهش التهاب و درد حاد منتشر شونده در دست ها یا پاها مؤثر است. سه تزریق معمولاً ظرف چند هفته انجام می شود.

• طب سوزنی

طب سوزنی تا در کنترل درد بیماران و بهبود عملکرد آنان در تنگی کانال نخاع موثر بوده است.

• روش های کایروپراکتیک (درمان دستی)

درمان های دستی درمانی است که در آن متخصص به منظور تنظیم و هم راستا کردن استخوان ها وبازیابی دامنه حرکتی طبیعی مفاصل به ناحیه معینی فشار وارد می کند. حرکت مناسب درد،گرفتگی یا اسپاسم عضلانی را کاهش می دهد و عملکرد سیستم عصبی و وضعیت سلامت عمومی را بهبود می بخشد. این روش توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی با سبک نوین پروفسور Mein انجام می شود و توسط متخصصین کایروپراکتیم با سبک دیگری انجام می گردد.

• ماساژ

ماساژ مناسب به دلیل شل کردن عضله های منقبض و از کاهش فشار روی عصب و کانال نخاع باعث تسکین درد تنگی کانال نخاع می شود.

• بریس یا گردنبند و کمربند طبی

کمربند یا گردنبند طبی در تنگی کانال نخاعی گردن، ستون فقرات را ثابت نگه می دارد و حرکت های دردناک را محدود می سازد، لذا باعث کاهش فشار کانال نخاعی شده و علایم بیمار را بهبود می دهد.

---