علل سندرم تونل مچ دست

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

سندرم تونل کارپال حالتی است که در آن عصب اصلی دست (عصب مدیان ) در ناحیه مچ دست تحت فشار قرار می گیرد. عصب مدیان و چند تاندون، که توانایی مشت کردن دست را بر عهده دارند، از کانال کوچکی که در مچ دست قرار دارند، می گذرند، تا به کف دست و انگشتان برسند. این کانال کوچک که از استخوان و لیگامان ها تشکیل شده است تونل مچ دست نامیده می شود.

عصب مدین حس انگشت شست، اشاره، انگشت وسط و یک دوم انگشت حلقه ( انگشتی که در آن حلقه ازدواج قرار می دهیم ) و عضله شست را تامین می کند. اما حس انگشت کوچک از اعصاب دیگری تامین می شود. تحت فشار قرار گرفتن عصب مدیان می تواند موجب بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در مچ دست شود. همچنین در سندرم تونل کارپال ( سندرم تونل مچ دست ) گاهی حس شوک الکتریکی در انگشتان شست، اشاره و انگشت وسط احساس می شود. در سندرم تونل مچ دست، درد، می تواند علاوه بر مچ و ساعد گاهی تا بازو و شانه ها تیر بکشند.

شروع علائم دردناک سندرم مچ دست تدریجی است و هر زمانی در طول روز می تواند بروز کند. اکثر بیماران از درد در شب شکایت دارند، که می تواند فرد را از خواب بیدار کند، اما این درد در طول روز نیز مخصوصاً بعد از نگه داشتن اشیا با دست (مانند گوشی تلفن، کتاب، ابزار، رانندگی، کار با کیبورد و موس کامپیوتر) ایجاد می شود. که می توان با تکان دادن و حرکت دست ها از درد آن کاست.علائم سندرم تونل مچ دست (کارپال) می تواند به تدریج با مزمن شدن بیماری بدتر شده و حالت مداوم به خود بگیرد و موجب مشکلات جدیدی از جمله افتادن مکرر اشیا از دست فرد بیمار به دلیل ضعف عصب و عضلات کف دست باشد. در موارد شدیدتر عضلات انگشت شست لاغر می شود.

علل ایجاد سندرم تونل مچ دست ( سندرم تونل کارپال ) :

درد سندرم تونل مچ دست، به دلیل تحت فشار قرار گرفتن عصب اصلی دست یا عصب مدیان می باشد. ادم و التهاب سینوویوم ، ( بافت اطراف تاندون های مچ دست ) یا هرچیزی که موجب باریکتر شدن تونل مچ دست شود، می تواند موجب بروز این سندرم شده که این موارد شامل :
- صدمه، دررفتگی و یا شکستگی در ناحیه مچ دست، که می تواند فشار مضاعفی به عصب مدیان وارد کند و موجب تنگی شدید تونل مچ دست شود.
- بیماری هایی مانند دیابت ( قندخون بالا ) ، روماتیسم مفصلی ( آرتریت روماتوئید ) و اختلالات هورمون تیروئید
- سیگار کشیدن ( به دلیل کاهش جریان خون و اکسیژن رسیده به عصب )
- چاقی
- بارداری
- تغییرات هورمونی مانند یائسگی

عوامل خطر برای بروز سندرم تونل کارپال :

اگر سندرم تونل مچ دست ( کارپال ) درمان نشود، می تواند موجب آسیب به عصب مدیان و اختلال در عصب دهی به عضلات دست شود. زنان به دلیل کوچکتر بودن قطر تونل مچ دست نسبت به مردان بیشتر مستعد ابتلا به سندرم تونل مچ دست هستند. اصولاً عوامل ارثی و ژنتیک نیز می تواند دربروز این سندرم موثر باشد. بیماری های مزمنی مانند دیابت و اعتیاد به الکل خطر ابتلا به آسیب عصب مدیان را افزایش می دهد.

شرایط التهابی در مچ دست مانند روماتیسم مفصلی و عفونت موجب فشار به عصب می شود. بارداری، چاقی، یائسگی، اختلالات تیروئید به دلیل احتباس آب در بدن موجب تنگی تونل نخاعی شده و بر روی عصب مدیان فشار وارد می کند، و خطر بروز سندرم تونل مچ دست را افزایش می دهد. به طور کلی سندرم تونل مچ دست در دوران بارداری بعد از تولد نوزاد، خود به خود رفع می شود.

فاکتورهای شغلی نیز در تخریب و تحریک عصب مدیان نقش مهمی بازی می کند. به طور مثال استفاده طولانی مدت از کیبورد و موس کامپیوتر. افرادی که بطور مرتب با ابزار ارتعاشی در طول کار خود استفاده می کنند. یا مرتباً مجبورند مچ دست خود را خم کنند مستعد ابتلا به سندرم تونل مچ دست هستند.مشکل است که بگوییم فقط فاکتورهای شغلی باعث بروز این سندرم می شوند چون بروز این سندرم می تواند ناشی از چندین فاکتور باشد. اما در نظر گرفتن جوانب و اقدامات پیشگیرانه می تواند در هنگام کار در جلوگیری از آسیب جدی مهم باشد.

تشخیص :

برای مشخص شدن اینکه شما مبتلا به سندم مچ دست هستید یا نه؟! پزشک با معاینه بالینی و پرسیدن شرح حال، سابقه بیماری ها و همچنین هرگونه فعالیت اخیری که ممکن است منجر به درد در مچ دست شود به تشخیص می رسد. آزمایشات خاصی مانند: آزمایشات خونی، نوار عصب و عضله می تواند به تشخیص کمک کند. اگر علائم سندرم تونل مچ دست خفیف باشد. شما قادر به درمان آن در منزل هستید:
1. سعی کنید از کارهایی که موجب بی حسی و درد در مچ دستتان می شود، اجتناب کنید.
2. بین فعالیت ها، مچ دست خود را استراحت دهید.
3. قرار دادن یخ بر روی مچ دست به مدت 10 تا 15 دقیقه هر یک یا دو ساعت
4. پوشیدن آتل مخصوص مچ دست در شب و در صورت امکان در طول روز
5. قرار دادن مچ دست در وضعیت خنثی (یعنی خم نشود)

در موارد پیشرفته تر ممکن است نیاز به درمان های دیگری باشد مانند :

1. فیزیوتراپی
2. تزریق استروئید
3. بلوک های عصبی کمتر تهاجمی و پی آر پی (PRP)
4. آزادسازی عصب با کمک سونوگرافی
5. جراحی