چه زمان باید جراحی تنگی کانال نخاعی را انجام داد؟

دکتر احمد شکرچی زاده [ متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات ]آدرس وب سایت : www.drshekarchizadeh.ir
آدرس مطب : اصفهان چهارباغ بالابین زمزم و دروازه شیرازکوچه مختاری ساختمان جم طبقه زیرزمین تلفن مطب : 36622101 - 031

تنگی کانال نخاعی به دلایل مختلفی چون افزایش سن، کار کشیدن زیاد از کمر و بیماری های مفصلی، ایجاد می شود. در این شرایط غضروف بین مهره ها یا همان دیسک بین مهره ای بیش از اندازه رشد کرده و در نتیجه با اعصاب و رشته های عصبی برخورد می کند و به آنها فشار وارد می کند که این وضعیت موجب بروز درد و ناراحتی خواهد شد. معمولا این درد تا بخش های پایینی بدن، مانند باسن، کمر، پاها و گاهی در بخش بالایی، به گردن نیز سرایت می کند. این حالت که تنگی کانال نخاعی نام دارد باتوجه به محل وقوع طبقه بندی می شود.این بیماری از طریق حرکت های ورزشی، فیزیوتراپی، داروهای خوراکی یا تزریقی و نهایتا جراحی درمان می شود. در این مقاله به بررسی زمان انجام عمل جراحی نخاع برای درمان تنگی کانال نخاع می پردازیم.

معمولا جراحی باز برای درمان تنگی کانال نخاعی برای کسانی توصیه می شود که از روش های درمانی که محافظه کارانه تر هستند نتیجه نگرفته اند و هنوز از درد رنج می برند. اکثر علائم و نشانه های این بیماری با همان روش های کم تهاجمی تا حد خوب و موثری رفع می شوند اما به هرحال ممکن است برای برخی از افراد این روشها موثر نباشند و نهایتا مجبور به دریافت عمل جراحی شوند.

جراح ستون فقرات با جراحی قصد رفع تنگی نخاع و باز کردن مجرایی برای آن را دارد. این جراحی با کاهش فشار بر روی ستون فقرات به بهبود علائم بیمار کمک می کند. همچنین، این جراحی به افزایش قدرت حرکتی دست و پا نیز نیز کمک می کند.

انواع عمل جراحی برای تنگی کانال نخاع:

لامینوتومی و فورامینوتومی:

از طریق این عمل جراحی دهانه کانال نخاعی بزرگ تر می شود تا جا برای رشته های عصبی افزایش یابد. این روش جراحی هم به صورت جراحی باز ممکن است هم می توان با رد کردن یک لوله از کنار ستون فقرات نیز آن را انجام داد. در این حالت جراح برای دیدن مهره ها از تصاویر اشعه ایکس زنده استفاده می کند و بخش مورد نظر نیز به وسیله همین لوله خارج می شود تا دهانه بزرگ تر شود.

لامینکتومی:

در این روش لامینا برداشته می شود. با برداشتن این قسمت، فضای کانال نخاعی بیش تر شده و فشار نیز از روی نخاع برداشته می شود. این روش به تجهیزات سخت افزاری مخصوص نیاز دارد.

دیسککتومی:

گاهی آنقدر اندازه دیسک زیاد است که جراح تصمیم به حذف آن قسمت می گیرد تا فضای کانال نخاعی باز شود و رشته های عصبی آزادانه تر از درون آن عبور کنند. به کمک ابزار جراحی کوچک و خاصی می توان این جراحی را با برش های کوچک تر و آسیب کم تر به بافت سالم انجام داد که به این روش میکرودیسککتومی می گویند.

فیوژن ستون فقرات:

در صورتی که علت این تنگی کانال نخاع جابجایی مهره ها باشد می توان از این روش استفاده کرد. در این جراحی پزشک، مهره ها را در جای صحیح خود قرار می دهد آن ها را به کمک میله و پیچ ثابت می کند تا دیگر حرکت نکنند.

جراحی تثبیت برای مشکل تنگی مجرای نخاعی:

برخی از بیماران بعد از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی نیازمند یک جراحی تثبیت هستند تا مهره هایی که از جای خود حرکت کرده اند را در جایشان تثبیت کنند.

چه علائمی نشان می دهد بیمار به عمل جراحی نیاز دارد؟

توجه کنید که وضعیت هرکس با دیگری متفاوت است بنابراین دلایلی که برای نیاز به عمل جراحی گفته می شود قطعی نیستند. معمولا عمل جراحی باز برای تنگی کانال نخاع انتخابی می باشد و بیمار باید پس از مشورت با نزدیکان خود و متخصص خود تصمیم بگیرد که می خواهد این عمل را دریافت کند یا خیر.

علائمی که نشان دهنده ی نیاز به دریافت عمل جراحی هستند عبارتند از:

• درد شدید و مداوم در طولانی مدت، در امور روزمره بیمار اختلال ایجاد کرده است و سبب کاهش کیفیت زندگی بیمار شده است.
• با گذشت هفته ها و ماه ها، هنوز روش های غیر تهاجمی موثر واقع نشده اند.
• در اندام ها اختلالات شدیدی بروز یافته است.
• رادیکولوپاتی یا عصب تحت فشار در ستون فقرات نیز می تواند نشان دهنده ی نیاز به جراحی باشد.
• شدت عارضه تنگی کانال نخاعی کمر از طریق سی تی اسکن، ام آرآی کاملا مشخص باشد.
• بیمار در عین آگاهی از خطرات و عوارض احتمالی این جراحی، مشکلی با آن ندارد.
• بیمار از نظر قلبی، کلیوی، تنفسی و ... از وضعیت خوبی برخوردار می باشد؛ چرا که این عمل جزو جراحی های سنگین است و بدن باید توانایی تحمل این استرس را داشته باشد.
• فلج شدن اندام ها، از دست دادن عملکرد مثانه یا روده، از دست رفتن کنترل ادرار یا مدفوع و یا بی حسی شدید و ناگهانی در دست و پا از جمله علائم اورژانسی و شدید می باشند که در برخی از بیماران دیده می شود.