روشهای کنترل درد بیماران سرطانی در کلینیک درد

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

عمده دردهای سرطانی به علت درگیری اعصاب یا پیشرفت بیماری ایجاد می شوند. فشاری که تومور یا سرطان بر استخوان یا اندام مجاور وارد می کند نیز می تواند سبب این درد شود. تحت فشار یا نفوذ قرار گرفتن قسمت های مختلف بدن طی انجام فرایندهای تشخیصی و درمانی نیز می توانند عامل این درد باشند. همچنین بیمار طی شیمی درمانی و پرتو درمانی درد بسیار زیادی را متحمل می شود. روش های گوناگونی برای کنترل درد بیماران سرطانی وجود دارد؛ که کلینیک درد می تواند در این امر بسیار کمک کننده باشد. در ادامه این مقاله به بررسی دقیق تر روش های کنترل درد بیماران سرطانی در کلینیک درد می پردازیم.

دردهای سرطانی چند نوع هستند؟

• درد عصبی
• درد بافت نرم
• درد فانتوم
• درد سوماتیک
• درد استخوانی

چه روش هایی برای کنترل و مدیریت دردهای سرطانی وجود دارد؟

کنترل درد در بیماران سرطانی از مسائل بسیار مهم در این بیماری است، چرا که شدت این درد می تواند تا حدی زیاد باشد که فرد حتی نتواند فعالیت های روزمره خود را انجام دهد. همانطور که پیش تر گفتیم، کنترل درد های بیماران سرطانی به روش های مختلفی صورت می گیرد که برخی از آن ها عبارتند از:

• درمان دارویی: داروهای مختلفی برای این منظور وجود دارد، اما اینکه کدام دارو انتخاب شود، به شدت و نوع درد بستگی دارد. داروهایی که استفاده می شود به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
• اپیوئیدها
• غیر اپیوئیدها
• سایر داروها

روش های مصرف این داروها نیز می تواند متفاوت باشد:

• دهانی
• تزریق داخل رگی یا زیرپوستی
• چسب پوستی
• شیاف

در صورت عدم پاسخگویی درمان دارویی، از سایر روش ها استفاده می شود.

• پیشگیری از فعالیت عصبی: بلوک کردن اعصاب به روش بی حسی موضعی یا با تزریق نمودن دارو انجام می شود. با این روش ها اعصاب از کار افتاده و غیرفعال می شوند، در نتیجه درد بیماری کنترل می شود. با کاهش پیام رسانی به مغز و نخاع، درد کم تری احساس می شود. می توان گفت که بلوک عصبی تاثیر بیشتری نسبت به درمان دارویی دارد.لازم به ذکر است که این روش از زمینه های کاری متخصصین درد می باشد.
• قبل از اقدام اصلی، لازم است که از انتقال درد توسط عصب مورد نظر مطمئن شد؛ به همین منظور ابتدا به کمک دارو، کارکرد عصب به صورت موقت قطع می شود. در صورت گرفتن پاسخ درمانی خوب و کاهش یافتن میزان درد به یک سطح قابل قبول، روش های مختلفی برای غیرفعال کردن همیشگی عصب استفاده می شود تا درد بیمار برای مدتی طولانی کاهش قابل توجهی پیدا کند.
• پمپ های ایمپلنت: به دو روش تزریق در نخاع و محیطی انجام می گیرد.
• تزریق در نخاع: ابتدا دوزهای کم دارو در اطراف نخاع تزریق می شود. درصورت اثربخش بودن، وسیله ای به صورت ایمپلنت قرار داده می شود که دارو را درست به درون مایع نخاعی برساند. پمپ و مخزن دارو را از طریق جراحی در محل مناسب قرار می دهند .مورفین که یک نوع ماده مخدر است، از جمله داروهایی است که استفاده می شود.
• محیطی: برخی از دردها به داروهایی جواب می دهند که به فضای اطراف نخاع تزریق می گردند. در صورت موثر بودن این تزریق، پمپ به شکلی ایمپلنت می شود که داروها درست به اطراف اعصاب مورد نظر رسانده شوند.
• روش های هسته ای: در این روش از داروهای رادیواكتیوی همچون فسفر یا استرونسیوم رادیواكتیو کمک گرفته می شود. تزریق این دسته از داروها به بیمار، باعث می شود كه تا چندین هفته دردهای نشات گرفته از درگیری استخوان ها با سرطان های مختلف، به طور قابل توجهی كاهش یابد و حتی در صورت لزوم، می توان درمان را تكرار كرد.
• کنترل درد با تخریب نمودن تومور به کمک فرکانس رادیویی: در این روش درمانی، تومور به وسیله یک الکترود سوزنی گرم شده و از بین می رود. این کار، درد را به طور چشمگیری در آن دسته از بیمارانی که سرطان آن ها در استخوان پخش شده است، کاهش می دهد.
• امواج رادیویی: در این روش، از امواج رادیویی به منظور تخریب حرارتی اعصاب استفاده می گردد. این شیوه درمانی، مسیر درد در گانگلیون تری ژمینال ، نخاع، ابتدای ریشه پشتی نخاع و گانگلیون ریشه پشتی، زنجیره سمپاتیک، مفاصل فاست و اعصاب محیطی را تخریب می نماید. هنگامی از این روش استفاده می شود که روش های دیگر، موفقیتی در کاهش درد نداشته اند.