سکته مغزی خاموش چیست و چه علائمی دارد؟

دکتر احمد شکرچی زاده [ متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات ]آدرس وب سایت : www.drshekarchizadeh.ir
آدرس مطب : اصفهان چهارباغ بالابین زمزم و دروازه شیرازکوچه مختاری ساختمان جم طبقه زیرزمین تلفن مطب : 36622101 - 031

مغز بعنوان مرکز فرماندهی بدن نیاز دارد تا خون حاوی اکسیژن و مواد غذایی کافی در اختیار داشته باشد. جریان خون یکی از نیازهای ضروری مغز است و هر گونه اختلال در جریان خون میتواند منجر به آسیب های غیرقابل جبران شود. سکته مغزی زمانی ایجاد میشود که به هر علتی اکسیژن کافی در اختیار سلولهای مغزی قرار نگیرد. علت اختلال در اکسیژن رسانی به مغز میتواند انسداد رگهای خونی و یا پارگی آنها باشد. دو دسته اصلی سکته را بر اساس علت ایجاد آن تقسیم بندی کرده اند. زمانی که علت سکته مغزی انسداد مجرای خون باشد سکته را ایسکمی مغزی گویند. زمانی که علت سکته مغزی پارگی عروق خونی باشد سکته از نوع خون ریزی دهنده است. معمولترین شکل سکته مغزی، سکته ایسکمیک است.

علت سکته مغزی خاموش

سکته مغزی خاموش نوعی از سکته مغزی است که علامت قابل احساس و قابل درکی برای فرد ایجاد نمیکند، به این معنی که سکته مغزی در فرد رخ میدهد اما فرد از وقوع آن باخبر نمیشود و علامتی در بدن خود مبنی بر سکته نمی یابد. همانگونه که اشاره شد، برای ایجاد سکته جریان خون به مغز قطع میشود و سلولهای عصبی می میرند. حال اگر این سلولها در قسمتی از مغز باشند که عملکرد حیاتی دارند یا مسئول کنترل حرکت اندام های بدن هستند علامت ایجاد شده نیز قابل درک است اما گاهی سکته تنها بخش کوچکی از مغز را درگیر میکند که نقش حیاتی نیز در بدن ندارد. در این حالت اگر چه سکته رخ داده و بخشی از مغز عملکرد خود را از دست داده است اما فرد از رخداد آن آگاه نمیشود. در این حالت فرد دچار سکته مغزی خاموش شده است. سکته مغزی خاموش نیز میتواند از نوع خون ریزی دهنده باشد و یا به علت انسداد عروق ایجاد شود.

سکته مغزی خاموش چگونه تشخیص داده میشود؟

نبود علائم قابل درک منجر میشود تا خود فرد و اطرافیانش نتوانند سکته مغزی خاموش را تشخیص دهند و فرد تنها زمانی متوجه بروز سکته میشود که آزمایشات اسکن مغزی انجام میدهد. اسکن مغزی میتواند نواحی بدون عملکرد مغز را نشان دهد. برخی از پزشکان و محققین علائمی جزئی را به سکته مغزی خاموش نسبت میدهند، مانند مشکل حافظه خفیف و درک محیط. با این حال این علائم چندان برجسته نیستند که خود فرد بتواند به سکته مغزی خاموش نسبت دهد. برخی پزشکان باتجربه نیز میتوانند بدون اسکن مغزی و از روی علائم جزئی احتمال سکته خفیف را تشخیص دهند.

علائم سکته مغزی خاموش

همانگونه که اشاره گردید سکته مغزی خاموش علائم قابل تشخیص برای خود فرد ندارد. با این حال در برخی افراد ممکن است علائم زیر به صورت خفیف قابل درک باشد:

• از دست دادن ناگهانی تعادل
• از دست دادن موقتی حرکت در اندام تحتانی مانند مثانه
• کاهش خفیف حافظه
• تغییر ناگهانی در وضعیت روانی و فکری
• مشکل در موارد ادراکی و توانایی های مرتبط با مغز

زمانی که هر یک از این علائم در فرد وجود داشت لازم است تا با اورژانس تماس گرفته شود. حتی در صورتی که فرد ادعا کند این علائم بصورت موقتی ایجاد شده اند لازم است تا بررسی های ضروری انجام گیرند تا از وضعیت سلامت فرد آگاهی ایجاد شود.

باید توجه داشت که نداشتن علامت جدی در سکته خفیف به این معنی نیست که این نوع سکته خطری ندارد یا خطر کمتری دارد. سکته خفیف اگرچه بخش کوچکی از مغز را تحت تاثیر قرار میدهد ما آسیب های ایجادشده تجمعی هستند؛ به این معنی که هر آسیب جدید به آسیب قبلی اضافه میشود و در دراز مدت شاهد آسیب بخش زیادی از مغز در اثر سکته خفیف خواهیم بود. بنابراین لازم است تا در افراد مستعد سکته مغزی بصورت منظم اسکن مغزی انجام گیرد

آیا سکته مغزی خوب میشود؟

درمان سکته مغزی بستگی به مرحله بیماری دارد. در مراحل اولیه سکته مغزی لازم است تا علت ایجاد سکته رفع شود تا از آسیب های بیشتر مغز جلوگیری شود. در این حالت اگر سکته مغزی از نوع ایسکمیک باشد لازم است تا مجرای رگ باز شود و اگر از نوع سکته خون ریزی دهنده باشد باید مجرای پاره شده ترمیم گردد. در مراحل بعدی روشهای درمانی دیگری وجود دارند که به بهبود وضعیت بیمار کمک میکنند.

سکته مغزی در حقیقت مرگ بخشی از سلولهای مغز است. سلولهای مغز که از نوع سلولهای بافت عصبی هستند قدرت ترمیم بسیار پایینی دارند. زمانی که سکته مغزی ایجاد شود و بخشی از سلولهای مغزی از بین بروند نیاز به زمان طولانی همراه با صرف انرژی فراوان و برنامه درمانی سفت و سخت است تا بتوان عملکرد بخشی از مغز یا تمام آن را باز گردانید. به طور کلی روشهای درمانی موثری وجود دارند که میتوانند فرد را به زندگی روزمره باز گردانند و امکان انجام فعالیت های روزانه را فراهم کنند.