روش درمانی غیر تهاجمی چیست؟ تفاوت درمان تهاجمی و غیر تهاجمی

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

بسیاری از دردها برای هفته ها، ماه ها و یا حتی سال ها همچنان ادامه پیدا می کنند و می توانند در هر نقطه از بدن شما ایجاد شوند. این دردها می تواند ملایم بوده و یا آنقدر شدید باشند که فعالیت های روزانه را مختل نمایند. علل ایجاد کننده درد مزمن در دو سطح است یک قسمت منطقه آسیب اولیه که در آن ناحیه مشکلات مکانیکی و تغییر ساختار ناحیه آناتومیک به همراه ترشحات واسطه های شیمیایی بوده موجب ایجاد پیام درد می شوند که با درمان آسیب اولیه منشأ صدور پیام های درد کنترل می شود؛ اما همه مشکلات با رفع آسیب اولیه پایان نمی یابد بدین شکل که پیام های عصبی درد برانگیخته شده در طول زمان انتقال پیدا می کند و به ناحیه قشری (کورتکس) مغز می رسد و با گذشت زمان تغییرات واسطه های شیمیایی مغز اتفاق افتاده، واسطه های مهاری کاهش می یابند و علیرغم برطرف شدن علت اولیه درد همچنان پیام های درد صادر می گردد. با قطعی شدن تشخیص بیماری، برنامه درمانی لازم جهت رفع بیماری زمینه ای مولد درد آغاز می گردد. بخشی از درمان ها غیرتهاجمی بوده بدین معنی که داخل بافت آسیب دیده بدن دستکاری نمی شود و فقط با اقداماتی موجب تحریک بافت به بازسازی و تعدیل فعالیت اعصاب مولد درد می شویم که در درصدی از بیماران قابل انجام است. درمان های غیر تهاجمی همانگونه که از نام آنها بر می آید مجموعه روش هایی است که بدون هیچ مداخله ای در بدن میتوان مشکلات بیماران را کاهش و یا درمان کنند تا کیفیت فعالیت و زندگی روزمره بهبود یابد. روش های تهاجمی برای درمان درد، جراحی می باشد که بعد از انجام روش های درمانی غیرتهاجمی اگر درد ادامه پیدا کرد، پیشنهاد میشود. جراحی جزء درمان های سخت و تهاجمی محسوب میشود.

مزایای درمان غیر تهاجمی

• تسکین فوری درد را فراهم می‌کند.
• با سهولت، توسط پزشکان درد بدون بیهوشی انجام می شود.
• یک روش سرپایی یا مراقبت روزانه است.
• مدت زمان کافی برای تسکین درد را می‌توان به دست آورد.
• برای بیماران ناتوان و کم‌توان جراحی مناسب است.
• در صورت لزوم می‌توان این روش را با خیال راحت تکرار کرد.

تفاوت درمان تهاجمی و غیر تهاجمی

درمان‌ها به‌طور کلی به دو دسته تهاجمی و غیر تهاجمی تقسیم می‌شوند. چنانچه یک فرآیند پزشکی از طریق ایجاد شکاف در پوست انجام شود و با موکوس، شکاف پوستی یا حفرات داخلی بدن (به‌جز حفراتی که از قبل به‌طور طبیعی یا مصنوعی قابل دسترسی هستند) تماس پیدا کند، این روش تهاجمی تلقی می‌شود. در غیر این صورت، درمان را غیر تهاجمی می‌نامند.

تشخیص درد چگونه انجام می‌شود؟

فرآیند تشخیص با گرفتن شرح حال دقیق و بررسی سابقه پزشکی آغاز می‌شود. سپس پزشک با انجام معاینات بالینی، احتمال‌های اولیه را ارزیابی کرده و در صورت نیاز درخواست آزمایش‌های مکمل و تصویربرداری‌هایی مانند MRI، سی‌تی‌اسکن، سونوگرافی یا تست‌های عصبی‌-عضلانی ارائه می‌دهد.

با توجه به پیچیدگی تشخیص و انتخاب بهترین روش درمان (تهاجمی یا غیرتهاجمی)، مراجعه به بهترین کلینیک درد تهران می‌تواند تضمینی برای دریافت مراقبت‌های تخصصی، دقیق و کم‌عارضه باشد. در چنین مراکزی، با بهره‌گیری از دانش روز و تجهیزات پیشرفته، راهکارهای درمانی به‌صورت فردمحور طراحی می‌شوند.

درمان های غیر تهاجمی شامل چه روشهایی میشوند؟

در صورت وجود درد مزمن، بایستی با متخصص درد در مورد گزینه‌های درمانی مشورت شود. این گزینه‌ها شامل:

مصرف دارو

داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک مانند استامینوفن و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و همچنین داروهای قوی‌تر مانند مسکن‌های مخدر به کاهش درد کمک می‌کنند. داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تشنج و استروئیدها نیز می‌توانند سبب تسکین درد شوند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی در رفع برخی از انواع درد بسیار مؤثر می‌باشد. در فیزیوتراپی از تمارین ویژه ورزشی جهت تقویت یا کشش عضلات و تسکین درد استفاده می‌شود. متخصص درد جهت طرح‌ریزی برنامه درمانی با متخصص فیزیوتراپی، جراح ارتوپدی یا متخصص طب فیزیکی همکاری می‌کند.

روش‌های درمانی مکمل

استفاده از روش‌هایی مانند طب سوزنی، ماساژ، مراقبه یا درمان شناختی- رفتاری در برخی از افراد سبب تسکین درد می‌شود.

• طب سوزنی یکی از روش‌های درمانی سنتی می‌باشد. در این روش، سوزن‌های کوچکی در نقاط خاصی وارد پوست می‌شوند. طب سوزنی سبب بازیابی تعادل در بدن شده و با آزادسازی مواد طبیعی تسکین‌دهنده درد سبب بهبود عارضه می‌شود. این روش در برخی از افراد سبب کاهش شدت درد و بهبود عملکرد جسمانی می‌شود.
• ماساژ. این روش برای بهبود آسیب‌دیدگی‌های بافت نرم مناسب می‌باشد و در صورت وجود درد در مفاصل نباید از این روش استفاده شود. ماساژ به کنترل درد کمک می‌کند؛ ولی استفاده از آن به عنوان یکی روش درمانی بلندمدت توصیه نمی‌شود.

روش‌های کنترل استرس شامل مراقبه (مدیتیشن) و یوگا

درمان شناختی رفتاری. این روش به تغییر و کنترل افکار و در نتیجه تغییر احساس و رفتار بیمار در ارتباط با درد کمک می‌کند. درمان شناختی رفتاری روش مؤثری جهت یادگیری کنترل درد مزمن محسوب می‌شود.

تغییر در نحوه زندگی

تغییر در نحوه زندگی به کنترل و تسکین درد کمک می‌کند. به این منظور مصرف سیگار بایستی متوقف شود و جهت جلوگیری از وارد آمدن فشار بیش از حد بر لگن و زانوها تناسب اندام باید حفظ شود. استفاده از رژیم غذایی سالم و ورزش نیز در جلوگیری از بروز درد مؤثر است.

روش‌های درمانی پزشکی

در برخی از مواقع درد مزمن با استفاده از مصرف دارو و یا روش‌هایی مانند فیزیوتراپی درمان نمی‌شود. در این صورت بایستی از روش‌های دیگری جهت تسکین و جلوگیری از بروز مجدد درد استفاده شود. برخی از این روش‌ها جهت بهبود درد مزمن شامل موارد زیر می‌باشند:

1. امواج رادیویی در روش ابلیشن (سوزاندن) با فرکانس رادیویی: یک سوزن نزدیک عصب ایجادکننده درد وارد شده و عصب با استفاده از جریان الکتریکی ایجاد شده توسط امواج رادیویی سوزانده می‌شود. این روش سبب تسکین درد شده و تأثیر درمان برای مدت یک سال ماندگار می‌باشد.
2. بلاک عصبی: با استفاده از تصویربرداری با اشعه ایکس، متخصص درد از تزریق داروی بی‌حس‌کننده جهت تسکین درد و یا جلوگیری از بروز درد مزمن استفاده می‌کند. محل تزریق به منشأ و نوع درد بستگی دارد. برای مثال، درد در دست یا صورت می‌تواند با بلاک عصبی در گردن بهبود پیدا کند. امکان دارد جهت تسکین درد به چند نوبت تزریق و تکرار درمان نیاز باشد.
3. تحریک الکتریکی عصب از راه پوست: تحریک الکتریکی به منظور تسکین موقتی درد خصوصاً برای انواع دردهای عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش با ارسال سیگنال‌های الکتریکی به ناحیه دردناک به بهبود درد کمک می‌کند. تحریک الکتریکی عصب از راه پوست با ایجاد اختلال در سیگنال‌های عصبی به مغز و یا تحریک تولید اندورفین سبب تسکین درد می‌شود.
4. تحریک طناب نخاعی: در روش تحریک نخاعی از یک ابزار مشابه ضربان‌ساز قلب جهت جایگزینی درد با احساس قابل تحمل (احساس مشابه گزگز یا ماساژ) استفاده می‌شود. متخصص درد این ابزار را در قسمت پایین کمر کار می‌گذارد. این ابزار به سیم‌های کوچکی که در کانال نخاعی قرار دارند متصل می‌شود. در زمان بروز درد، بیمار می‌تواند با استفاده از ابزار کنترل، سیگنال مورد نظر را به ناحیه دردناک ارسال کند. این روش به تسکین کمردرد و همچنین بهبود نوروپاتی آسیب‌دیدگی عصبی در پاها که باعث بی‌حسی و درد می‌شود و در افراد مبتلا به دیابت شایع است کمک می‌کند.
5. پمپ درد: پمپ درد جهت انتقال داروی ضد درد به طناب نخاعی استفاده می‌شود. این روش باعث ایجاد عوارض جانبی که معمولاً با مصرف داروهای خوراکی بروز می‌کنند، نمی‌شود. پمپ ضد درد در بیشتر مواقع توسط افراد مبتلا به سرطان و همچنین در افرادی که مصرف داروهای خوراکی باعث بروز عوارض جانبی برای آنها می‌شود، استفاده می‌شود.
6. تزریق سلول‌های بنیادی: در این روش سلول‌های بنیادی از مغز استخوان بیمار استخراج شده و به محل مورد نظر مانند کمر که در اثر تخریب بافت دردناک شده است، تزریق می‌شود. سلول‌های بنیادی سبب ساخت بافت جدید و سالم شده و در نهایت باعث بهبود درد می‌شود.

عوارض عدم درمان درد

عدم درمان درد مزمن می‌تواند به افسردگی، اضطراب، مشکلات زناشویی و بین فردی، کاهش بهره‌وری، بیکاری، به خطر افتادن نقش‌های اجتماعی، انزوا، بار مالی، وابستگی، استفاده طولانی مدت از مسکن، کاهش عزت نفس با تغییرات رفتاری منجر شود که بر کیفیت زندگی و فعالیت‌های زندگی روزمره تأثیر می‌گذارد.