بررسی عوامل موثر بر متابولیسم بدن

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

متابولیسم به فرایندهای شیمیایی گفته می شود که به طور مداوم در بدن انجام می گیرد و موجب عملکرد طبیعی در بدن می گردد.عوامل مختلفی بر میزان متابولیسم بدن اثر دارد که عبارتند از:

1- سن:

میزان متابولیسم بدن با بالا رفتن سن کاهش می یابد. علت آن کاهش بافت عضلانی و تغییرات عصبی و هورمونی می باشد.به نظر می رسدکاهش توده عضلانی به علت کاهش فعالیت می باشد که با تمرینات قدرتی می توان از این مسئله جلوگیری کرد. بافت عضله 3-5برابر بافت چربی انرژی مصرف می کند. به ازاء هر 10سال افزایش سن 2تا3 درصدمتابولیسم بدن کاهش می یابد.

2- جنسیت :

به طور کلی متابولیسم بدن در آقایان بالاتر از خانمهاست زیرا توده بدنی آنان بزرگتر و چربی بدنی کمتردارند.اندامهای درشت متابولیسم بالاتری دارند.

3- زمینه ژنتیکی :

متابولیسم بدن تا حدودی از روی ژن ها تعیین می شود.

4- داروها:

برخی داروها(افدرین)،نیکوتین،تنباکو و کافئین متابولیسم بدن را افزایش می دهد.افدرین به میزان 0.25تا 150میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن متابولیسم پایه را 3-16درصد بالا می برد.کافئین به میزان 5 تا100میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن روزانه متابولیسم بدن را بیش از 7درصد بالا می برد. نیکوتین وتنباکو متابولیسم بدن را 3-7درصد بالا می برد.

5- تب و عفونت:

تب و عفونت متابولیسم بدن را بالا می برد.زیرا بدن برای مقابله با بیماریها انرژی بیشتری مصرف می کنند.

6- اختلالات هورمونی:

کم کاری تیروئید متابولیسم بدن را 15درصد کاهش می دهد.در پرکاری تیروئید متابولیسم بدن افزایش می یابد.در فاز لوتئال سیکل جنسی خانمها متابولیسم بدن 5درصد افزایش می یابد.

7- رژیم های غذایی سخت:

کاهش وزن و روزه داری متابولیسم بدن را کاهش می دهد.زیرا در هنگام دریافت کالری کمتر بدن انرژی خود را حفظ و ذخیره می کند.

8- محدودیت بیش از حد کالری:

رژیم های غذایی کمتر از 1000کالری در روز متابولیسم بدن راکاهش می دهد.

9- استرس و هیجانات عاطفی:

استرس های خوب و بد می تواند متابولیسم بدن را افزایش دهد که این به علت افزایش هورمونهای استرس و نوراپی نفرین(کاتکولامینها) می باشد.این هورمونها باعث افزایش ضربان قلب و تنفس می شود.

10- ورزش:

ورزشهای استقامتی و قدرتی باعث افزایش متابولیسم می شود. زیرا منجر به افزایش توده عضلانی می شود.ورزشهای ایروبیک انرژی مصرفی روزانه را بالا برده ولی اثر چندانی روی متابولیسم بدن ندارند.

11- دمای محیط:

دمای خیلی بالا و پایین باعث می شود بدن برای حفظ دمای طبیعی خود بیشتر فعالیت کند و در نتیجه باعث بالا رفتن متابولیسم بدن می شود.

12- مصرف وعده ها و میان وعده های غذایی:

متابولیسم بدن بعد از هر بار غذا خوردن بالا می رود.این بالا رفتن متابولیسم بلافاصله بعد از غذا خوردن شروع شده و تا دو الی سه ساعت بعد ادامه می یابد. بالا رفتن متابولیسم بسته به حجم و نوع غذا بین 2-3درصد تا 25-30 درصد می باشد.چربی ها 4درصد،کربوهیدراتها 6درصد و پروتئین ها 3 درصد متابولیسم بدن افزایش میدهد.