سیاتیک (sciatica) به دردی گفته می شود که در طول مسیر عصب سیاتیک که از پایین کمر منشعب شده و به ران ها، باسن و پاها می رسد، امتداد می یابد. معمولاً سیاتیک تنها بر یک طرف بدن تأثیر می گذارد. سیاتیک در اکثریت موارد زمانی اتفاق می افتد که دچار بیرون زدن دیسک (فتق دیسک)، خار استخوانی در ستون فقرات و یا تنگی کانال نخاعی می شوید که در نتیجه آن بخشی از عصب ستون فقرات تحت فشار قرار می گیرد.
حاصل این وضعیت التهاب، درد و اغلب کمی بی حسی در یکی از پاها است. اگر چه درد مربوط به سیاتیک ممکن است شدید باشد اما در اکثر موارد بدون درمان های جراحی ظرف چند هفته بهبود می یابد. افرادی که سیاتیک شدید دارند و علائمی مانند ضعف شدید پا و یا تغییر وضعیت کنترل مثانه یا روده را تجربه می کنند، ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند.
تشخیص و درمان درد سیاتیک در کلینیک درمان درد دکتر علی نقره کار قابل انجام است. در حال حاضر درمان درد انتشاری از کمر به پاها (سیاتیک) توسط دکتر نقره کار با جدید ترین و موثرترین متد های صورت می پذیرد. شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره تماس 88670088 - 021 ارتباط برقرار نمایید.
دردی که از پایین ستون فقرات به باسن و پا می زند مشخصه اصلی سیاتیک است. ممکن است تقریباً در هر جایی در طول مسیر عصب تحت فشار، احساس ناراحتی داشته باشید اما احتمال ناراحتی از پایین کمر تا باسن و پشت رانها بیشتر است. درد سیاتیک ممکن است بسیار متفاوت باشد و از درد خفیف تا درد سوزشی تیز یا ناتوان کننده می تواند تجربه شود. گاهی اوقات درد ممکن است شبیه شوک الکتریکی احساس شود.
ممکن است درد سیاتیک هنگام سرفه کردن یا عطسه کردن بدتر شود و نشستن طولانی مدت علائم را تشدید می نماید. معمولا تنها یک طرف بدن درگیر است و فرد دچار بی حسی، مور مور یا گزگز و یا ضعف عضلات پا شوند. همچنین ممکن است در یک ناحیه از پا درد داشته باشید و بی حسی را در بخش دیگری از پا تجربه کنید.
موارد خفیف سیاتیک معمولاً به مرور زمان بهبود می یابد. در صورتی که با اقدامات مراقبتی در خانه نتوانستید این علایم را برطرف کنید یا در صورتی که درد بیش از یک هفته طول کشیده است، یا در صورتی که درد شدید است یا به صورت پیش رونده بدتر می شود به پزشک مراجعه کنید. در موارد زیر بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
سیاتیک زمانی اتفاق می افتد که عصب سیاتیک تحت فشار قرار گرفته است که معمولاً به دنبال بیرون زدن دیسک ستون فقرات و یا رشد بیش از حد استخوان (خار استخوانی) در مهره های کمر اتفاق می افتد. در موارد نادر ممکن است عصب در اثر وجود یک تومور تحت فشار قرار گرفته باشد یا در اثر بیماری هایی مانند دیابت آسیب دیده باشد.
تغییرات مرتبط با افزایش سن در ستون فقرات (مانند خار استخوانی و بیرون زدگی دیسک) متداولترین عامل سیاتیک است
وزن اضافی بدن فشار زیادی بر ستون فقرات وارد می کند و امکان تغییراتی در ستون فقرات که باعث تحریک سیاتیک می شود را فراهم می آورد
مشاغلی که در آنها باید دائماً خم شوید، اجسام سنگین بلند کنید یا به مدت طولانی وسیله نقلیه برانید، احتمال سیاتیک را افزایش می دهند. با این حال شواهد قطعی در مورد این ارتباط وجود ندارد.
افرادی که مدت طولانی می نشیند یا سبک زندگی کم تحرک دارند احتمال بیشتری دارد که دچار سیاتیک شوند.
دیابت در بیماران دیابتی، توانایی استفاده از قند خون در بدن بیمار دچار اختلال میشود و موجب این میشود که خطر آسیب دیدن عصب افزایش یابد.
اگر چه بیشتر افراد بدون درمان، درد سیاتیکشان کاملاً بهبود می یابد اما درد سیاتیک ممکن است نشاندهنده آسیب به این عصب باشد.
در موارد زیر باید فورا به پزشک مراجعه کنید :
همیشه امکان پیشگیری از سیاتیک وجود ندارد اما اقدامات زیر می تواند نقش مهمی در پیشگیری از سیاتیک و محافظت از کمر داشته باشد:
برای حفظ قدرت عضلات کمر باید توجه ویژه ای به ورزش منظم داشته باشید. عضلات شکم و پایین کمر برای حفظ حالت درست بدن بسیار مهم هستند. در مورد ورزش های مناسب از پزشک سؤال کنید.
هنگام نشستن بر روی صندلی، صندلی ای انتخاب کنید که پشتی و تکیه گاه مناسبی برای کمر داشته باشد و دسته های مناسبی برای استراحت دست ها و چرخهایی برای چرخیدن صندلی داشته باشد. برای حفظ انحنای نرمال کمر یک بالش کوچک یا حوله لوله شده در ناحیه پایین کمر بگذارید. زانوها باید همتراز با رانها باشند.
در صورتی که مدت طولانی باید بایستید، هرازگاهی یک پای خود را بر روی چهار پایه یا جعبه کوچکی بگذارید. هنگامی که شیء سنگین را بلند میکنید وزن آن را بر روی پاهای خود تحمل کنید و وزن آن را بر ناحیه کمر نیندازید. هنگام بالا و پایین رفتن از پله ها خم نشوید. تنها زانوها را خم کنید، دقت داشته باشید کمر تان صاف باشد. بار را تا حد ممکن نزدیک به بدن نگه دارید. از بلند کردن و چرخیدن هم زمان پرهیز کنید. تا حد ممکن هنگام بلند کردن اشیای سنگین از اطرافیان کمک بگیرید.
پزشک در معاینه فیزیکی قدرت عضله و واکنش آن را بررسی می کند. برای مثال ممکن است از شما خواسته شود بر روی پنجه یا پاشنه راه بروید و در حالی که به پشت خوابیده اید پای خود را بلند کنید. درد حاصل از سیاتیک معمولاً در هنگام این فعالیت ها بدتر می شود.
در بسیاری از افراد در عکس پرتوی ایکس یا انواع دیگر عکس برداری بیرون زدگی دیسک یا خار استخوانی شناسایی می شود در حالی که ممکن است بیمار هیچ علائمی نداشته باشد. معمولاً پزشک این آزمایش ها را تجویز نمی کند مگر این که درد شدید باشد یا ظرف چند هفته بهبود نیافته باشد.
در صورتی که درد سیاتیک با اقدامات مراقبت در منزل بهبود نیافت، ممکن است برخی از درمان های زیر توصیه شود:
داروهایی که برای درد سیاتیک ممکن است تجویز شوند عبارتند از:
پس از این که درد حاد سیاتیک بهبود یافت، پزشک ممکن است برنامه توان بخشی برای کمک به پیشگیری از آسیبها و دردهای آتی توصیه نماید. این درمان ها معمولاً شامل ورزش های اصلاحی، ورزش های تقویت کننده عضلات پشتیبانی کننده کمر و بهبود انعطاف پذیری بدن می باشد.
در برخی موارد ممکن است پزشک توصیه کند تزریق کورتیکو استروئید در ناحیه پیرامون ریشه عصبی درگیر، انجام شود. کورتیکو استروئیدها با برطرف کردن التهاب پیرامون عصب تحریک شده، به کاهش درد کمک می کنند. معمولاً با این درمان تا چند ماه بعد درد برطرف می شود. تزریق کورتیکواسترویید موجب افزایش خونرسانی به عصب آسیب دیده شده و فاکتورهایی که موجب التهاب عصب شده توسط خون شسته میشوند و اکسیژن بیشتری به عصب میرسد که فرایند ترمیم عصب آسیب دیده را نتسریع می کند.
این روش درمانی معمولاً در شرایطی انجام می شود که عصب تحت فشار باعث ضعف قابل توجه، از دست دادن کنترل مثانه یا روده و یا درد پیشرونده شده است یا با درمان های دیگر درد بهبود نیافته است. در صورتی که خار استخوانی باعث تحت فشار قرار گرفتن عصب شده باشد طی یک عمل جراحی، استخوان زاید برداشته میشود و در صورتی که فتق دیسک عامل آن باشد، ممکن است عمل جراحی دیسک انجام شود. در مواردی که دیسک خفیف تا متوسط باشد ممکن است با روشهای بسته از جمله لیزر، ازن، دیسکوژل بیرون زدگی دیسک اصلاح شده و فشار از روی عصب برداشته شود اما در موارد شدیدتر نیاز به عمل جراحی باز می باشد.
در بیشتر افراد اقدامات خود مراقبتی برای بهبود سیاتیک کفایت می کند. توجه داشته باشید اگر چه استراحت به مدت یکی دو روز باعث بهبود درد می شود اما عدم تحرک طولانی مدت درد را تشدید می نماید.
اقدامات دیگری که می توانید در خانه انجام دهید عبارتند از:
کمپرس سرد - به عنوان اولین اقدام چند قطعه یخ را در داخل دستمال تمیزی بپیچید و آن را به مدت 20 دقیقه بر روی ناحیه دردناک قرار دهید. این کار را چند مرتبه در روز انجام دهید. هرگز یخ را مستقیماً بر روی پوست قرار ندهید.
کمپرس گرم - پس از چند روز کمپرس گرم استفاده کنید. برای این منظور می توانید از کیسه آب گرم یا حوله گرم استفاده کنید. اگر درد ادامه داشت می توانید کمپرس گرم و سرد را به نوبت استفاده کنید.
حرکت کششی - ورزش ها و حرکات کششی پایین کمر به بهبودی کمک کرده و فشار را از ریشه عصبی برمی دارد. از پریدن، خم شدن یا تغییر وضعیت ناگهانی در هنگام حرکات کششی خودداری کنید و هر حرکت کششی را حداقل 30 ثانیه حفظ کنید.
داروهای بدون نسخه - برای کاهش درد می توانید مسکن هایی مانند ایبوپروفن مصرف نمایید.
طب سوزنی - در طب سوزنی سوزن های بسیار نازکی در نقاط خاصی از بدن وارد پوست می شود. برخی پژوهش ها نشان می دهند طب سوزنی می تواند به کاهش درد کمر کمک کند در حالی که برخی پژوهش های دیگر نتایج متناقضی نشان می دهند. در صورتی که می خواهید طب سوزنی انجام دهید حتماً این کار را تنها نزد متخصص مجرب و ماهر انجام دهید.
کایروپراکتیک - مانور دستی یکی از اَشکال درمان کایروپراکتیک است که برای درمان محدودیت حرکت ستون فقرات انجام می شود. هدف از این کار بازگرداندن دامنه حرکتی و در نتیجه بهبود عملکرد و کاهش درد است. مانور دستی ستون فقرات به نظر می رسد به عنوان درمان استاندارد برای درد پایین کمر روش مطمئن و مؤثری است اما ممکن است برای دردهای تیر کشنده و امتدادی مناسب نباشد.
همه افرادی که سیاتیک دارند نیاز به درمان پزشکی ندارند. اما اگر علائم شما شدید است یا بیش از یک ماه طول کشیده است باید به پزشک مراجعه کنید. اقداماتی که برای کمک به تشخیص درست باید پیش از آن انجام دهید به صورت زیر است:
اگر به درد دیسک کمر مبتلا هستید، و مایلید بدون برش جراحی و عوارض عمل باز دیسک کمر، همچنین بدون طی دوران نقاهت طولانی به درمان درد خود بپردازید، برای دیدن فیلم نحوه جراحی دیسک کمر با لیزر کلیک کنید.