علت ایجاد درد در بیماران دارای سنگ سیستم ادراری

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

هنگام ويزيت بيمار در مطب، درمانگاه و يا اورژانس بارها با بيماراني مواجه مي‌شويم كه با شكايت درد كليه يا كليه‌ها مراجعه می‌نمایند و در برخي موارد نيز تشخيص را دقيق تر بيان نموده و مي‌ گويند كه سنگ كليه داريم! اما در ويزيت اين بيماران چه نكاتي را بايد مد نظر داشت تا اولاً مطمئن شويم منشاء درد آنها كليوي است و دوم اينكه از چه اقدامات پاراكلينيكي كمك بگيريم تا به تشخيص برسيم و سوم اينكه چه مواردي نياز به ارجاع و يا مشاوره دارند؟

علت ايجاد درد

علت ايجاد درد در بيماراني كه داراي سنگ سيستم ادراري هستند از نظر فيزيوپاتولوژيك كمي پيچيده است ولي تئوري‌هايي كه بيشتر در اين زمينه قابل قبول هستند عبارتند از:

• التهاب
• هايپرپريستالتیسم و يا اتساع حالب و سيستم پيلوكاليس
• افزایش فشار داخل لومن كه محصول انسداد ناشي از حركت سنگ مي‌باشند

علائم درد کلیه در مبتلایان به سنگ

درد ناشي از سنگ سيستم ادراري معمولاً شديدترين دردي است كه فرد در طول زندگي تجربه كرده است و عمدتاً به صورت حاد آغاز مي‌شود. محل درد ارتباط مستقيمي با محل سنگ ندارد و ممكن است درد در محل تحتاني شكم، كشاله ران و ناحيه اينگوينال و يا بيضه‌ها يا لابياها حس شوديا انتشار يابد.

علائم همراه به صورت حالت تهوع واستفراغ، هماچوري (ميكروسكوپيك يا گروس)، سوزش ادرار ، تكرر ادرار و... ممكن است وجود داشته باشند كه در شرح حال بايد مد نظر قرار گيرند. در سابقه پزشكي بيمار بايد در مورد سابقه دردهاي مشابه يا سنگ‌هاي ادراري، بيماري‌هاي زمينه‌اي (مانند بيماري‌هاي استخواني، روده‌اي، متابوليك، نقرس و... ) ، سابقه اعمال جراحي، سابقه مصرف داروها و سابقه فاميلي سنگ‌هاي ادراري از بيمار سوال نمود.

تشخیص بیماری

درنگاه اول بيمار دچار درد کلیه بيقرار است و از درد به خود مي‌پيچيد. تمايل بيمار به بي‌حركت بودن بايد شك به مشكلات اسكلتي عضلاني و يا پريتونيت را برانگيزد. از نظر علائم حياتي نكته بسيار حائز اهميت گرفتن درجه حرارت بدن بيمار است كه در صورت وجود تب به همراه سنگ و انسداد يك اورژانس اورولوژي مطرح است. پس از معاينه قلـب و ريه‌ها، معاينه شكم داراي اهميت فوق العاده زيادي مي‌باشد.

در معاينه شكم بايستي در مشاهده وجود هرگونه اسكار جراحي، برجستگي يا غير قرينه بودن شكم مورد توجه قرار گيرد. سمع اپيگاستر از نظر وجود بروئي ناشي از مشكلات عروق كليـــوي و وجود صداهاي روده اي بايد مد نظر باشد. در لمس، نرم بودن شكم، وجود تندرنس و ريباند تندرينس، لمس توده به ويژه در نقطه مك بورني و ساير معاينات مربوط به بررسي پريتوان مي‌بايست انجام گردد. در صورت وجود هرگونه تندرنس يا ساير علائم تحريك پريتوان جهت رد مسائل مهمي نظر آپانديسیت يا پاتولوژي‌هاي تخمدان (كه در قسمت تشخيص افتراقي ذكر شده‌اند) مشاوره جراحي عمومي بايد مد نظر باشد.

تشخيص‌ این بیماری از بیماری های دیگر

بيماري‌هايي نظير آپانديسيت، آبسه آپانديكولار، كيست‌هاي بزرگ تخمدان، پارگي كيست تخمدان، تورشن كيست تخمدان، حاملگي خارج رحمي، تورشن بيضه ، پريتونيت، آمبولي مزانتر، ديورتيكوليت، ولولوس، سنگ‌ها ومشكلات كيسه صفرا و كبد ، دردهاي گوارشي با منشا معده و دئودنوم، پانكراتيت، انسداد روده، هرني اينگوينال، اپيديديم اركيت، بيماري‌هاي ايسكميك قلب نظير MI ، پريكارديت، آمبولي ريه وساير پاتولوژي‌هاي مربوط به ديافراگم و پلور، مشكلات عروقي كليه و آئورت نظير دايسكشن، آمبولی، آنوريسم و... مي‌بايست در تشخيص اقتراقي مد نظر قرار گيرند.