رادیوگرافی alignment view در چه شرایطی انجام میشود؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

یکی از کاربردهای اساسی رادیوگرافی alignment view تشخیص انحراف پاها است. البته با رادیوگرافی الایمنت می توان بخش های مفصل لگن ، مچ پاها و زانو را در قالب یک عکس مشاهده نمود . در اینصورت می توان از نوع مشکل و انحراف اندام بویژه پاها اطمینان حاصل کرد

باید توجه داشته باشید که این نوع اختلالات فقط مختص دوران کودکی نیستند! بلکه سبک زندگی افراد در بزرگسالی نیز ممکن است موجب بروز این تغییر شکل ها شود.به عنوان مثال در بین افرادی که عمدتاً به صورت دوزانو و یا چهارزانو روی زمین می نشینند، احتمالاً ژنو واروم و یا همان حالت پرانتزی، شیوع بیشتری دارد. یا برای افرادی که در اثر افزایش سن، دچار ساییدگی مفصل و یا آرتروزهای شدید می شوند نیز پرانتزی شدن پاها اتفاق می افتد.

اگرچه عموماً پای ضربدری و پرانتزی از دوران کودکی بروز می کند اما در سنین نوجوانی و جوانی نیز به دلایل زیر می تواند تشدید شود:

• عدم رعایت اصول صحیح حرکتی
• کمبود قدرت و توانایی عضلات داخل و خارج پا
• عدم تعادل عضلانی
• استفاده از کفش های نامناسب

در بسیاری مواقع بروز برخی از اختلالات در نوزادانی که تازه به دنیا آمده اند و حدود شش ماه تا یک سال از تولد آن ها می گذرد، نگرانی هایی را در والدین ایجاد می کند که آیا این موضوع طبیعی است یا خیر. برای پاسخ دادن به این سؤال، ابتدا مراحل تغییر زاویه اندام های تحتانی را بررسی می کنیم.

مراحل تغییر زاویه اندام های تحتانی در کودکان

یک نوزاد از زمانی که به دنیا می آید تا سن تقریباً دوسالگی دارای حالت پرانتزی است. راه رفتن پرانتزی کودک در این محدوده سنی مشکلی نداشته و کاملاً طبیعی است.
این حالت در حدود دو الی سه سالگی تقریباً صاف شده و شکل پای صاف را می توانیم در کودک مشاهده کنیم.
سه سالگی می تواند آغاز ضربدری شدن پاها باشد. اما همچنان جای نگرانی نیست! زیرا این حالت تا سن ده سالگی طبیعی بوده و فرم پا دوباره به حالت عادی خود برمی گردد.

بنابراین اگر کودکتان در بازه ۵ الی ۱۰ سالگی دارای پاهای ضربدری بوده ولی هیچ گونه مشکلی در حرکات و فعالیت او دیده نمی شود، جای نگرانی نداشته و این حالت طبیعی به حساب می آید. اما اختلال پای پرانتزی در این سنین غیرطبیعی بوده و والدین فرد باید در پی حل مشکل فرزند خود باشند.

در محور استخوان های بلند بخش اندام های تحتانی ، با استفاده از خط عمود زاویه هایی تشکیل می شود که در مجموع این راستا اندام تحتانی و یا alignment می گویند . بررسی زاویه در این بخش ها دارای زاویه مشخص می باشد که برای بررسی می توان به یک رادیولوژیست مراجعه نمود . از این زاویه ها در جراحی استوتومی ، تعویض مفصل زانو و … استفاده می شود .

در رادیوگرافی و رادیولوژی الایمنت می توان بخش های مفصل لگن ، مچ پا ها و زانو را در قالب یک عکس مشاهده نمود و در اینصورت می توان از نوع مشکل و انحراف در پا اطمینان حاصل نمود .

کاربرد رادیوگرافی الایمنت

رادیوگرافی الایمنت در بسیاری از موارد کاربرد دارد از جمله:

• بررسی طول ستون فقرات
• بررسی محور استخوان اندام تحتانی
• افراد مورد نیاز انجام رادیوگرافی الایمنت

اصولا برخی از افراد با مشکل اختلال چرخشی در بخش اندام تحتانی مراجعه می نمایند . گاهی والدین کودکان و نوجوانان خود را به دلیل مشکل در هنگام راه رفتن برای انجام این نوع عکس به مرکز تصویربرداری برده و علت را حرکت کودکان در هنگام راه رفتن اطلاع می دهند . این کودکان غالبا هنگام حرکت پاهای خود را در خارج و یا داخل می گذارند .

روش تشخیص اختلال در راستای اندام تحتانی

تشخیص از ظاهر فرد

تشخیص انحراف اندام تحتانی از روی ظاهر و با چشم، برای افراد با اندام نرمال تا حدی قابل حدس و پیش بینی است. اما این گونه اختلالات در افراد چاق و دارای اضافه وزن، به خصوص افرادی که دارای ران های چاقی هستند، به هیچ عنوان قابل تشخیص نیست. زیرا همان طور که می دانید در این افراد با چسبیدن ران ها به همدیگر، بین زانوها و مچ ها فاصله افتاده و امکان تشخیص ضربدری و پرانتزی بودن پا را از فرد می گیرد.

تشخیص و نحوه ی انجام رادیوگرافی الایمنت

برای تشخیص دقیق و مطمئن این اختلالات در افراد (مخصوصا افراد دارای اضافه وزن) از یک روش عکس برداری در رادیوگرافی به نام الایمنت ویو (alignment view) استفاده می شود. نحوه عکس برداری به این روش به گونه ای است که استخوان های لگن، مچ و زانوها با هم و به صورت ایستاده (و بعضاً خوابیده) درون عکس مشخص می باشد. با بررسی و تحلیل آن توسط پزشک متخصص می توان به نوع و میزان اختلال اندام تحتانی در افراد پی برد.

البته سایر روش های عکس برداری با نام های اسکنوگرام و سی تی اسکنوگرام (CT scanogram) نیز در تشخیص اختلالات اندام ها کاربرد دارد. اما برای شروع و بررسی موارد عادی، الایمنت ویو (alignment view )پاسخگو بوده و کافی است.

پس از اینکه نتیجه رادیوگرافی الایمنت را به پزشک متخصص نشان دهید ممکن است برای درمان و بهبود وضعیت، استفاده از لوازم پزشکی اصلاحی مانند کفش طبی مخصوص را توصیه کند و یا انجام برخی از حرکات اصلاحی را مناسب بداند و یا در موارد حاد و دردناک، عمل جراحی را تنها گزینه برای رها شدن بیمار از درد مفاصل تغییرشکل یافته تجویز نماید.