درد لگن علامت چه بیماری هایی است؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

درد لگنی یکی از مشکلات شایع در بین زنان است که گاهی در مردان نیز به علل متفاوتی رخ می‌دهد. این درد به صورت مقطعی یا تشدید شونده در ناحیه زیر شکم و لگن خاصره در زنان ایجاد می‌شود و علت آن بدون انجام آزمایش‌ها و معاینات پزشکی معمولاً قابل تشخیص نیست. در برخی موارد نیز علت این درد ناشناخته باقی می‌ماند. درد لگنی بسته به شدت آن به دو دسته مزمن و شدید (حاد) دسته‌بندی می‌شود. احساس درد در استخوان لگن به صورت ناگهانی و شدید را یک وضعیت حاد می‌نامیم و در مقابل، احساس درد در استخوان لگن به‌صورت متناوب و یا پیوسته در یک بازه زمانی بیش از یک ماهه را مشکلی مزمن بر خواهیم شمرد.

به این ترتیب نمی‌توان ویژگی‌های مشخصی را برای درد لگن تعیین نمود، برای مثال ممکن است برخی افراد ممکن است این مشکل را تنها در زمان رابطه جنسی یا در هنگام ادرار کردن، یا برخی فعالیت‌های خاص دیگر حس کنند و در سایر شرایط، هیچی دردی نداشته باشند.

علائم درد لگن

• درد شدید و مداوم
• درد متناوب
• دردهای تند یا گرفتگی
• فشار یا سنگینی در اعماق لگن
• درد هنگام مقاربت
• درد هنگام دفع مدفوع یا ادرار کردن
• درد هنگام نشستن طولانی‌مدت طولانی

درد احتمال دارد بعد از ایستادن طولانی‌مدت تشدید شود و هنگام خوابیدن و دراز کشیدن بهتر شود. درد ممکن است خفیف باشد و یا آن‌قدر شدید شود که نتواند، بخوابد و یا ورزش کند. اگر درد لگن، زندگی روزمره را مختل کرده یا علائم بدتر شد، باید به پزشک مراجعه کرد.

علل درد لگن

انواع مختلفی از بیماری‏ها و اختلالات می‏تواند موجب درد لگن شود. درد لگن ممکن است ناشی از دستگاه گوارش، دستگاه تناسلی یا ادراری باشد. اخیراً پزشکان تشخیص داده‌اند که منشأ برخی از دردهای لگنی، به‌ویژه درد مزمن لگن، ممکن است از عضلات و بافت همبند (رباط‌ها) در ساختار کف لگن باشد. گاهی اوقات، درد لگن ممکن است به دلیل تحریک اعصاب لگن ایجاد شود.

درد لگن ناشی از دستگاه تولیدمثل زنان، ممکن است تحت شرایط زیر ایجاد شود:

• آدنومیوز
• اندومتریوز
• درد شدید قاعدگی (دیسمنوره)
• حاملگی خارج رحمی (یا سایر مشکلات مربوط به بارداری)
• سقط جنین (قبل از هفته ۲۰) و یا مرگ داخل رحمی
• درد تخمک‌گذاری (میتل اشمرز)
• سرطان تخمدان
• کیست‌های تخمدان
• بیماری التهابی لگن (PID)
• فیبروئید رحم
• ناراحتی واژن (Vulvodynia)

نمونه‌هایی از سایر علل احتمالی درد لگن در زنان و مردان عبارت‌اند از:

آرتریت

شایع‌ترین علت درد مزمن در زنان، آرتریت به ویژه استئوآرتریت است که نوعی بیماری مفصلی است. در این بیماری، مفصل به تدریج دچار فرسایش می‌شود. در اغلب موارد، درد آرتریت به علت سفتی یا ورم مفصل لگن، در قسمت جلو و یا کشاله ران حس می‌شود.

شکستگی لگن

شکستگی لگن در زنان مسن شایع است، به‌ویژه در مبتلایان به پوکی استخوان. علائم شکستگی لگن شامل احساس درد هنگام راست کردن بدن، بلند کردن پا و یا ایستادن است.

فتق

فتق کشاله ران (بالای کشاله ران) می‌تواند باعث درد لگن در زنان شود. زنان باردار به علت فشاری که به دیواره شکم وارد می‌شود، بیشتر دچار این فتق می‌شوند.

تاندونیت و بورسیت

علت شایع دیگر درد لگن در زنان، بورسیت (التهاب بورس) است. بورسیت، التهاب کیسه‌های مملو از مایعات است که از قسمت استخوانی لگن محافظت می‌کنند. این کیسه‌ها همانند تاندون‌ها در اثر استفاده بیش از حد یا ناراحتی، دچار التهاب شده و باعث درد هنگام حرکت لگن می‌شوند.

مشکلات کمر

درد کمر و ستون فقرات را می‌توان در قسمت لگن و نشیمنگاه حس کرد. سیاتیک نیز در قسمت پشت لگن، درد ایجاد می‌کند.

• آپاندیسیت
• سرطان روده بزرگ
• یبوست مزمن
• بیماری کرون
• دیورتیکولیت
• فیبرومیالژیا
• سیستیت بینابینی (سندرم دردناک مثانه)
• انسداد روده
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• سنگ کلیه
• سابقه سوءاستفاده جنسی یا فیزیکی
• اسپاسم عضلات کف لگن
• التهاب پروستات
• کولیت زخمی
• عفونت دستگاه ادراری (UTI)

تشخیص درد لگن

اگر با انجام معاینه کامل لگن مشخص شود که بیمار به ناهنجاری یا التهاب خاصی مبتلا شده است، برخی آزمایش‌ها یا عمل‌های با حداقل تهاجم بر روی او انجام می‌گیرد تا وجود احتمالی بیماری سندرم احتقان لگنی تشخیص داده شود. برای این منظور یک پزشک متخصص رادیولوژی مداخله‌ای که به صورت تخصصی برای انجام عمل‌های با حداقل تهاجم آموزش دیده است، سیاهرگ‌های لگنی که دچار واریس شده و باعث ایجاد درد مزمن لگن شده‌اند را با استفاده از تکنیک‌های عکس‌برداری تشخیص می‌دهد. رایج‌ترین تکنیک‌های عکس‌برداری که برای این منظور مورداستفاده قرار می‌گیرد، عبارت است از:

سونوگرافی لگنی :

در این روش که به عنوان دقیق‌ترین شیوه تشخیص عوارض مربوط به سیاهرگ‌ها شناخته می‌شود، با تزریق یک رنگ مخصوص به درون سیاهرگ‌های ناحیه لگن، این سیاهرگ‌ها را در برابر پرتوهای اشعه ایکس قابل‌رؤیت می‌سازند. برای دستیابی به دقت بیشتر در تشخیص این عارضه، متخصص رادیولوژی معاینات و عکس‌برداری را در حالتی که بیمار خم شده است، انجام می‌دهد؛ زیرا وقتی که بیمار به حالت طاق باز خوابیده باشد، اندازه سیاهرگ‌های لگن او کاهش پیدا می‌کند.

ام آر آی:

این روش می‌تواند بهترین روش غیر تهاجمی برای تشخیص سندرم احتقان لگنی باشد. این آزمایش باید به نحوی انجام شود که به طور اختصاصی برای یافتن عروق خونی ناحیه لگن تنظیم شده باشد. در واقع روش معمولی ام آر آی نمی‌تواند این ناهنجاری‌ها را نشان دهد.

سونوگرافي از طريق واژن (ترانس واژينال) :

این روش برای بهتر دیدن فضای داخل حفره لگن استفاده می‌شود. از آنجا که سونوگرافی لگن نمی‌تواند سیاهرگ‌های ناحیه لگن را به خوبی نشان دهد (مگر آنکه بیمار در حالت ایستاده سونوگرافی شود)، بنابراین برای این منظور سونوگرافی از طریق واژن انجام می‌گیرد. البته این روش برای تشخیص عوارض دیگری هم استفاده می‌شود.