انسداد حالب چیست و چگونه درمان میشود؟

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

حالب به لوله ای گفته می شود که مسئول انتقال ادرار از کلیه ها به سوی مثانه است . انسداد حالب ها می تواند باعث تورم و یا آسیب رسیدن به کلیه ها شود . این عارضه ممکن است در هر سنی به وجود بیاید ، همچنین انسداد مجاری ادرار می تواند به صورت نادر در جنین مشاهده شود . در این مقاله به بررسی علل ، علائم و درمان انسداد حالب می پردازیم . انسداد حالب ، گرفتگی یا انسداد در یک یا دو حالبی است که ادرار را از کلیه ها به مثانه می برند .

انسداد حالب عارضه نسبتا شایعی است ولی چون قابل درمان است ، به ندرت شاهد بروز علائم شدید هستیم . هر گونه انسداد در مسیر حالب ، راه خروجی کلیه ها را مسدود می کند و در حقیقت عملکرد کلیه را مختل می سازد . انسداد می تواند کامل و یا نسبی باشد . در هر دو مورد هر چه زمان انسداد طولانی تر باشد احتمال بازگشت عملکرد کلیه کمتر می شود ، بنابراین عامل انسدادی حالب هر چه سریعتر باید برطرف گردد .

علائم انسداد حالب

انسداد مجاری حالب ممکن است دارای علائم یا نشانه هایی باشد . علائم و نشانه ها بستگی به مکان انسداد ، جزئی یا کامل بودن انسداد ، سرعت گسترش آن و یک یا دو طرفه بودن آن دارد .

نشانه ها و علائم احتمالا شامل موارد زیر است :

• درد
• تغییر در مقدار ادرار تولید شده
• ادرار کردن دردناک
• وجود خون در ادرار
• عفونت های مجاری ادراری
• فشار خون بالا

در صورت بروز مشکلات زیر لازم است فورا به پزشک مراجعه نمایید :

• درد بسیار شدید است
• درد همراه تهوع و استفراغ
• درد همراه با تب و لرز
• خون در ادرار
• مشکل در دفع ادرار

علل انسداد حالب

انسداد حالب ممکن است در اثر موارد زیر ایجاد شود :

1. دوپلیکاسیون حالب : حالب لوله ای است که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می کند . در این مشکل شایع مادرزادی به یک کلیه دو حالب متصل می شود ؛ حالب دوم می تواند نرمال باشد یا اینکه فقط به طور جزئی تکامل یافته باشد . اگر هر دو حالب عملکرد مناسبی نداشته باشند ، می تواند منجر به برگشت ادرار به کلیه و به دنبال آن آسیب به کلیه شود .
2. وجود ناهنجاری در محل اتصال حالب به کلیه یا مثانه : این ناهنجاری در جریان ادرار اختلال ایجاد می کند . یک اتصال نامناسب بین حالب و کلیه ، ممکن است باعث تورم و سرانجام از کار افتادن آن شود . این ناهنجاری می تواند مادرزادی باشد یا می تواند همراه با رشد طبیعی کودک و در نتیجه آسیب یا زخم و یا در موارد نادر از یک تومور ، توسعه یابد . یک اتصال نامناسب بین حالب و مثانه نیز ممکن است باعث برگشتن ادرار به کلیه ها شود .
3. اورتروسل :تنگی بیش از حد حالب که مانع جریان یافتن ادرار به صورت طبیعی شود ، موجب ایجاد یک برجستگی کوچک به نام اورتروسل در حالب می گردد . این برجستگی معمولا در بخشی از حالب ایجاد می شود که مجاور مثانه قرار دارد . اورتروسل از جریان یافتن ادرار جلوگیری می کند ، باعث بازگشت ادرار به کلیه ها می گردد و در نتیجه باعث آسیب به کلیه ها می شود .
4. فیبروز خلف صفاقی :این ناهنجاری نادر ، زمانی اتفاق می افتد که بافت فیبروز در ناحیه پشت شکم رشد می کند . این بافت فیبروز ممکن است در اثر سرطان ، یا مصرف دارو های خاصی باشد که برای درمان میگرن استفاده می شوند . فیبر ها ممکن است حالب را احاطه کرده و مسیر عبور اوره را مسدود کنند و سبب برگشت اوره به کلیه شوند .
5. سنگ های حالب
6. یبوست شدید
7. تومورهای سرطانی و غیرسرطانی
8. رشد بافت داخلی مثل بافت اندرومتریوز در خانم ها
9. تورم بلند مدت دیواره حالب ، که معمولا بر اثر بیماری هایی مثل توبرکلوزیس یا عفونت های انگلی اتفاق می افتد

درمان انسداد حالب

هدف از درمان انسداد حالب ، حذف انسداد و در صورت نبود امکان حذف عامل انسدادی باز کردن مسیر حالب برای جلوگیری از آسیب کلیوی و یا ترمیم کلیه است . در صورتی که عفونت وجود داشته باشد در کنار روش های درمانی ، ممکن است از آنتی بیوتیک نیز استفاده شود .

اگر انسداد حالب باعث درد شدید شود ممکن است به یک روش اورژانسی برای تخلیه ادرار از بدن به طور موقت و از بین بردن مشکلات ناشی از انسداد نیاز باشد . استفاده از استنت حالب و نفروستومی ( تعبیه لوله تخلیه برای کلیه از طریق پوست ) از این دسته می باشند .

روش جراحی برای برطرف کردن انسداد حالب ممکن است به صورت باز ، اندوسکوپیک یا لاپاراسکوپیک انجام گیرد که انتخاب آن بستگی به علت ایجاد کننده انسداد و شرایط عمومی بیمار دارد . تفاوت اصلی میان این روش های جراحی ، زمان بهبودی پس از عمل و تعداد و اندازه برش های مورد استفاده برای جراحی است.