سونوگرافی ترانس رکتال چیست؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

سونوگرافی به کمک امواج صوتی که بی‌ ضرر است، انجام می‌شود. در این روش تصویر برداری ، امواج اولتراسوند از طریق پروب به داخل بدن فرستاده می‌شود، امواج با برخورد به هر اندام از آن عبور می‌کنند یا بازمی‌گردند. پروب سونوگرافی امواج بازگشتی را دریافت می‌کند و آن را تبدیل به سیگنال‌های الکتریکی می‌کند. نهایتاً سیگنال‌ ها به شکل تصویر سونوگرافی در مانیتور نمایش داده می‌شوند. سونوگرافی ترانس رکتال با تابش امواج اولتراسونیک به نواحی پروستات و بافت‌های اطراف سبب می‌گردد تصویری به عنوان خروجی بر روی مانیتور ظاهر شود، از این نوع سونوگرافی بیشتر مواقعی که فرد دچار مشکلاتی در ناحیه پروستات شده و نیاز به تخلیه مداوم مثانه خود داشته باشد استفاده می‌شود.

غده پروستات یکی از اندام‌های مردان می‌باشد که در ناحیه پایین شکم و در قسمت خروجی مثانه قرار دارد. این غده یک رشد دومرحله‌ای دارد به این معنی که بزرگ شدن آن در سنین بلوغ و بعد از سن 35 سالگی رخ می‌دهد؛ اما در صورت رشد بیش از اندازه و بزرگ شدن آن باید دلیل را جویا شد. بزرگی غده پروستات یکی از مواردی است که در صورت تشخیص به موقع و درمان آن می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری و در نهایت عوارض آن را کاهش داد.

فواید انجام سونوگرافی

• اکثر تصویربرداری‌های فراصوت غیرتهاجمی‌اند (نیاز به هیچ سوزن و تزریقی ندارند).
• برخی از این آزمایش‌ها ممکن است به صورت موقت ناراحت کننده باشد،؛ اما دردناک نیستند.
• استفاده از امواج فراصوت شایع، ساده و مقرون به‌صرفه‌تری از روش‌های دیگر تصویربرداری است.
• تصویربرداری فراصوت کاملاً ایمن است و از هیچ‌گونه اشعه یونیزه‌ای استفاده نمی‌نماید.
• تصویربرداری فراصوت، تصویر واضحی از بافت‌های نرمی که به خوبی در تصاویر اشعه ایکس مشخص نمی‌شوند، ارائه می‌ نماید.
• امواج فراصوت، تصاویر در لحظه‌ ای فراهم می‌ نماید که ابزار خوبی برای راهنمایی انجام فرایندهای کم تهاجمی مانند نمونه‌ برداری سوزنی و استخراج مایع به شمار می‌ رود.

کاربردهای سونوگرافی رکتال

1. چک کردن اندازه، موقعیت قرارگیری و شکل غده پروستات و ساختارهای نزدیک به آن در مردان
2. ارزیابی احتمال وجود توده‌های سرطانی و یا سایر بیماری‌های مرتبط با پروستات
3. تشخیص و نظارت بر روند درمان سرطان مقعد و یا پولیپ مقعد
4. هدایت دقیق سوزن بیوپسی به محل توده سرطانی مقعد یا پروستات جهت نمونه‌برداری آزمایشگاهی
5. کمک به قرار دادن دانه‌های رادیواکتیو برای درمان سرطان پروستات
6. سنجش میزان گردش خون در پروستات و بافت‌های مجاور آن

آمادگی قبل از انجام سونوگرافی رکتال

• سعی کنید در موعد مقرر در مرکز سونوگرافی حاضر باشید و یک همراه با خود داشته باشید.
• ممکن است از شما خواسته شود از مصرف داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپیرین حدود یک هفته قبل از تصویربرداری خودداری کنید.
• معمولاً برای انجام سونوگرافی رکتال نیازی به نخوردن مایعات و غذا نیست.
• ممکن است برای حفظ آرامش شما در حین تصویربرداری، به شما یک مسکن یا داروی بی‌حسی موضعی تجویز شود.

نحوه انجام سونوگرافی رکتال

برای انجام سونوگرافی خوب در تهران ، بیمار به پهلو چپ بر روی تخت دراز می‌‌ کشد و زانوها را داخل شکم می‌برد. پروب سونوگرافی رکتال اندازه یک انگشت دست است. پروب به ژل سونوگرافی آغشته می‌شود و سپس از مقعد داخل بدن می‌شود. زمان دخول پروب به مقعد، ممکن است بیمار احساس ناراحتی یا اندکی درد در روده‌ داشته باشد که مسئله‌ای طبیعی است. سونو ترانس رکتال معمولاً حدود 30 دقیقه زمان می‎برد و بیمار پس از انجام تصویربرداری می‌تواند به خانه برگردد.

بیوپسی پروستات با استفاده از سونوگرافی

گاهی بعد از معاینه توسط متخصص و PSA بالا احتمال ابتلا فرد به سرطان پروستات به مراتب افزایش می‌یابد، در نتیجه برای بررسی‌های دقیق‌تر لازم است تا بیوپسی پروستات با استفاده از سونوگرافی انجام شود. در طی این روش با ورود سوزن بیوپسی جهت برداشت نمونه مناسب، بیوپسی پروستات انجام می‌شود و حداقل 10 تا 12 نمونه بیوپسی برای بررسی‌های بیشتر برداشته می‌شود.

عوارض بیوپسی پروستات با استفاده از سونوگرافی ترانس رکتال

• وجود حساسیت و درد
• ادرار همراه با درد
• عفونت
• تکرار ادرار، ضعیف و کند بودن ادرار
• خونریزی از رکتوم که چند روز طول می‌کشد.
• وجود خون در ادرار و منی

این عوارض بعد از بیوپسی طبیعی می‌ باشند.