سلول درمانی در مبتلایان آرتروز چیست و چگونه انجام می شود؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

آرتریت ( التهاب مفاصل ) به التهاب دردناک در ناحیه مفاصل گفته می شود كه یكی از شایع ترین معضلاتی است كه افراد به مرور زمان و با گذشت سن با آن مواجه می شوند . شایع ترین درد های ناشی از آرتروز در نواحی زانو ، لگن ، ستون فقرات و دست دیده می شود . آرتروز شایع ترین نوع آرتریت است و زمانی رخ می دهد كه غضروف مفصل دچار ساییدگی و شكستگی شود . در صورت آسیب دیدن غضروف ، استخوان ها با هم تماس پیدا می كنند و منجر به درد ، سفتی و كاهش انعطاف پذیری در آن ناحیه می شود .

سلول های بنیادی مادر همه سلول ها هستند و توانایی تبدیل شدن به همه سلول های بدن را نیز دارند . این سلول ها دارای توانایی خودنوسازی و تمایز به انواع سلول ها همچون سلول های خونی ، قلبی ، عصبی و غضروفی هستند ، در نتیجه می توانند گزینه مناسبی برای درمان آرتروز باشند . در این مقاله به بررسی سلول درمانی در مبتلایان به آرتروز می پردازیم .

سلول درمانی چیست ؟

سلول درمانی شاخه ای ازعلم پزشکی ترمیمی است که در آن از تزریق سلول های فرآوری شده در خارج از بدن برای ترمیم بافت و یا اعضای بدن بیمار استفاده می شود . از سلول درمانی می توان برای درمان بیماری های خونی و همچنین سایر بیماری هایی که علت اصلی آنها از دست دادن بخشی از عملکرد بافتی است استفاده کرد .

در سلول درمانی با توجه به نوع بیماری می توان از هر دو نوع سلول بدنی و یا سلول بنیادی استفاده نمود . اما در سال های اخیر تمایل به استفاده از سلول های بنیادی در بیماری های همراه با تخریب بافتی افزایش یافته است .

سلول ها می توانند در محل آسیب قرار گرفته ، مواد محرک رشد را ترشح کنند و در بعضی موارد به سلول های دیگری تبدیل شوند ؛ این انطباق پذیری باعث می شود سلول درمانی به طور قدرتمندی عمل کند و امکان بالایی برای درمان بیماری های غیر قابل برگشت فراهم کند .

سلول درمانی در مبتلایان به آرتروز چگونه انجام می شود ؟

در این روش سلول های بنیادی از نمونه مغز استخوان بیمار جدا شده در فضای آزمایشگاهی کاملا استریل تکثیر می شوند . این فرآورده سلولی که آماده تزریق به مفصل بیمار است ، محصول مزستروسل نامیده می شود . پس از تزریق محصول مزستروسل ، مراحل بهبودی اغلب پس از ۶ ماه به صورت تدریجی شروع می شود که می توان نتایج آن را در تصویر برداری با MRI و رفتار حرکتی بیمار به خوبی مشاهده کرد .

با توجه به مطالعات محدود انجام شده ، تزریق دو نوبت سلول های بنیادی با فاصله ۶ ماه به مفصل درگیر در بیماران مبتلا به آرتروز متوسط ، به کاهش التهاب مفصل ، کاهش درد در مفصل و کاهش سرعت پیشرفت استئوآرتریت مفصل کمک می کند . همچنین مشاهده شده که تزریق سلول های بنیادی به یکی از زانو ها در بیمار مبتلا به آرتروز در هر دو زانو ، می تواند باعث کاهش پیشرفت استئوآرتریت در هر دو زانو شود .
درمان با سلول های بنیادی به روش های زیر به بیماران مبتلا به استئوآرتریت کمک می کند :

• کاهش التهاب و در نتیجه کاهش سرعت پیشرفت آرتروز
• ترشح Cytokine هایی ( پروتئین هایی که به منظور انتقال پیام ترشح می شوند ) که روند فرسودگی غضروف را کم کرده و از درد بیمار می کاهند .

مزیت سلول درمانی در مبتلایان به آرتروز

1. مهم ترین مزیت سلول درمانی ، سلامت و اطمینان از درمان است چون سلول های بنیادی از بدن خود بیمار گرفته شده و با کنترل و دقت خاصی کشت داده می شوند .
2. از سوی دیگر دوره نقاهت کوتاه مدت ، عدم نیاز به تکرار تزریق و درد بسیار کم در طول دوره درمان ، از جمله مزایای این روش درمانی می باشند .

عوارض سلول درمانی در مبتلایان به آرتروز

• تزریق سلول های بنیادی ، درمانی غیر تهاجمی بوده و شایع ترین عارضه آن درد خفیف در محل تزریق می باشد .
• همچنین ریسک کمی برای بروز عفونت وجود دارد .
• درمان با سلول های بنیادی ، از درد مفصل زانو و سرعت پیشرفت بیماری در بیماران مبتلا به آرتروز متوسط تا مدت زمان محدودی می کاهد اما درمانی قطعی و دائمی برای آرتروز زانو نمی باشد .