ماموگرافی چه عوارض و مزایایی دارد؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

سرطان پستان از سرطان شایع در بین زنان می‌باشد. تشخیص و شناسایی هر بیماری در مراحل اولیه از اهمیت بسیاری برخوردار است، به همین دلیل معاینات بالینی منظم و انجام ماموگرافی برای تشخیص زود هنگام سرطان سینه بسیار توصیه می‌شود. ماموگرافی یکی از روش‌های تشخیص سریع بیماری سرطان سینه به وسیله‌ تابش پرتوهای خفیف اشعه ایکس می‌باشد. به طور معمول در مواردی که مراجعه کننده دارای علائمی از جمله درد، تشخیص توده، پوسته پوسته شدن سطح سینه یا فرورفتگی و سایر ناهنجاریهای مربوط به سینه باشد پزشک برای اطمینان از نوع عارضه ماموگرافی را توصیه می‌کند. زنانی که پیشینه ابتلا به سرطان سینه و رحم در اقوام خود دارند می‌بایست غربالگری ماموگرافی را زودتر از سن 40 سالگی انجام دهند؛ زیرا بدون شک تشخیص زود هنگام سرطان سینه شانس درمان را تا حد زیاد افزایش می‌دهد. در روش‌های تصویر برداری با اشعه ایکس همیشه یک احتمال جزئی برای ابتلا به سرطان به دلیل تابش بیش از حد اشعه وجود دارد. با این‌ حال، مزایای تشخیص دقیق این روش بسیار بیشتر از خطرات احتمالی آن است. اگر یک زن باردار باشد و قبل از تاریخ زایمان حتماً به ماموگرافی احتیاج داشته باشد، در طول آزمایش به طور معمول باید از پیش بند سربی استفاده کند.

انواع ماموگرافی

ماموگرافی در کل به دو دسته ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی تقسیم می‌شود.

• ماموگرافی غربالگری: این نوع ماموگرام به عنوان یک آزمایش روتین برای بررسی سرطان یا سایر تغییرات سینه‌ها انجام می‌شود.
• ماموگرافی تشخیصی: اگر توده یا سایر علائم سرطان سینه را دارید، متخصص زنان ماموگرافی تشخیصی را تجویز می‌کند. همچنین اگر ایمپلنت یا پروتز سینه داشته باشید به ماموگرام تشخیصی نیاز خواهید داشت.

ماموگرام تشخیصی به طور گسترده تری از ماموگرام غربالگری انجام می‌شود. در این روش معمولاً از دوز اشعه‌ ایکس بالاتری استفاده می‌شود تا بتوان سینه را از چندین موقعیت گوناگون مشاهده کرد. متخصص رادیولوژی همچنین ممکن است برخی از نواحی خاص را بزرگتر نشان دهد. ماموگرافی تشخیصی برای بررسی بیماران دارای علائم بالینی غیر طبیعی مانند توده پستان یا ترشح از نوک سینه استفاده می‌شود. ممکن است ماموگرافی تشخیصی پس از غربالگری ماموگرافی با نتایج غیرعادی انجام شود تا ناحیه غیرطبیعی در غربالگری اولیه، بصورت دقیق تر بررسی شود.

مزایای ماموگرافی

• غربالگری ماموگرافی ریسک مرگ به علت سرطان سینه را کاهش می‌دهد و برای تشخیص انواع سرطان پستان، از جمله سرطان داکتال تهاجمی و لوبولار تهاجمی کاربردی است.
• غربالگری ماموگرافی توانایی پزشک را در تشخیص تومورهای کوچک بالا می‌برد. هنگامی که سرطان کوچک است، گزینه‌های درمانی بیشتری در دسترس هستند.
• استفاده از غربالگری ماموگرافی احتمال تشخیص بافتهای غیر طبیعی مجاری شیر را موسوم به کارسینوم داکتال درجا افزایش می‌دهد.
• هیچ اشعه‌ای پس از ماموگرافی در بدن بیمار باقی نمی‌ماند.
• پرتوهای ایکس معمولاً هیچ عارضه جانبی به دنبال ندارند.

کاربردهای ماموگرافی

انجام آزمایش ماموگرافی منجر به تولید تصاویر سیاه و سفید دو بعدی یا سه بعدی از بافت پستان ها می شود. این تصاویر روی مانیتور رایانه قابل مشاهده هستند. متخصص رادیولوژی بر اساس نتایج حاصل شده، یک گزارش نهایی از یافته های آزمایش برای پزشک شما تهیه می کند. رادیولوژیست بر اساس تصاویر به دست آمده نسبت به وجود تومورهای سرطانی یا خوش خیم اطمینان حاصل می کند و ممکن است برای اطمینان بیشتر، انجام آزمایش‌های مجدد دوره ای را تجویز کند. ماموگرافی نشان دهنده موارد احتمالی و مشکوک به شرح زیر می باشد :

• وجود توده های کلیسم در غدد شیری و بافت های دیگر پستان.
• وجود توده ها و بافتهای متراکم غیر نرمال.
• وجود عدم تقارن در قسمتهای مختلف سینه ها.
• وجود ناحیه متراکم تنها در یکی از پستان ها.
• ایجاد یک ناحیه متراکم غیر نرمال در مقایسه با نتایج قبلی ماموگرافی.

در صورتی که رادیولوژیست وجود این علائم غیر طبیعی را در آزمایش‌های فرد تشخیص داد، ممکن است انجام آزمایش‌های بعدی با بزرگ نمایی بیشتر و یا انجام سونوگرافی را توصیه کند. در برخی موارد نیز نیاز است از تصویر برداری ام آر آی برای تشخیص قطعی ناهنجاری در قسمت هایی که از نظر ظاهری دچار ناهنجاری هستند؛ ولی در آزمایش ماموگرافی چیزی نشان داده نمی شود استفاده شود.

قیمت ماموگرافی در اصفهان

هزینه ماموگرافی بر اساس تعرفه وزارت بهداشت بخش خصوصی محاسبه می‌شود. هزینه انجام این تصویر برداری به عواملی چون یک طرفه بودن یا دو طرفه بودن و میزان بزرگنمایی بستگی دارد. نوع روش ماموگرافی نیز می‌تواند قیمت ماموگرافی را تغییر دهد. به عنوان مثال بسیاری از مراکز رادیولوژی از ماموگرام‌های آنالوگ استفاده می‌کنند. اساس کار این دستگاه‌ها به این صورت است که تصاویر بر روی فیلم چاپ می‌شود. هزینه ماموگرافی آنالوگ معمولاً کمتر از ماموگرافی دیجیتال است.

عوارض ماموگرافی

ماموگرافی، بافت پستان ها را با مقادیر اندکی از پرتوهای رادیواکتیو مواجه می سازد؛ اما معمولاً فایده های این تکنیک تصویر برداری بیشتر از مضرات آن است. با این حال توصیه می شود اگر باردار هستید، حتماً این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا در خصوص گزینه های جایگزین تصمیم گیری شود. اگر ریسک آسیب به جنین و مادر بسیار کم است، انجام ماموگرافی های مکرر و دوره ای در افراد بارداری که در معرض ریسک بالای ابتلا به سرطان پستان هستند توصیه نمی شود.

نتیجه گیری

انجام ماموگرافی مزایای بسیاری در تشخیص علائم مشکوک و درمان به موقع توده های سرطانی پستان دارد. این روش تصویر برداری ممکن است عوارضی نیز داشته باشد که با در نظر گرفتن مزایای آن قابل چشم پوشی و نادیده گرفتن است. بهتر است در صورت لزوم و با توصیه پزشک ماموگرافی را بدون در نظر گرفتن عوارض جزئی انجام دهید تا ریسک ابتلا به سرطان پستان کاهش داده شود.