تشخیص بزرگ شدن ارگان های شکمی با سونوگرافی

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

حفره شکم جدا از دستگاه ادراری و تولید مثل دربرگیرنده دستگاه‌های متعددی از جمله دستگاه گوارش، کبد، کیسه صفرا، طحال و لوزالعمده (پانکراس) است. این اعضاء به سه گروه توخالی حاوی هوا و گاز (معده، روده باریک، روده بزرگ)، اعضاء توپر (مانند کبد، طحال و ...) و اعضای توخالی حاوی مایعات (مانند مثانه و کیسه صفرا) تقسیم می‌شوند. یکی از روش های تشخیص بزرگ شدن ارگان های شکم سونوگرافی می باشد. سونوگرافی می‌تواند از ارگان‌ها و قسمت‌های بدن تصاویری ارائه بدهد. در تست سونوگرافی شکم، مبدل امواج صوتی را ارسال کرده و بازتابش آن را ثبت می کند. مبدل به روی پوست فشرده می شود و پالس های کوچکی از امواج صوتی پر فرکانس غیر قابل شنیدن را به بدن می فرستد. زمانی که صوت به اندام، مایع و بافت داخلی برخورد کرده و باز می گردد، گیرنده حساس در مبدل، تغییرات در جهت و پیچ صدا را ثبت می کند. این امواج ثبت شده مرتباً اندازه گیری شده و با کامپیوتر، نشان داده می شود و تصاویر زمان واقعی را بر روی مانیتور، خلق می نمایند.

کاربرد سونوگرافی شکم

سونوگرافی شکم برای بررسی اندام‌ها و عروق حفره‌ی شکمی تجویز می‌شود. این اندام‌ها عبارتند از:

• معده
• روده‌ ها
• کلیه‌ ها
• کبد
• کیسه‌ ی صفرا
• پانکراس
• مجاری صفراوی
• طحال
• آئورت شکمی و سایر عروق خونی شکم.

سونوگرافی شکمی برای شناسایی مشکلات متعددی کاربرد دارد. یکی از رایج‌ترین کاربردهای این نوع از سونوگرافی، تشخیص آنوریسم آئورت است. اگر سن شما بالای ۶۵ سال است و سابقه‌ی مصرف دخانیات دارید یا اگر سابقه‌ی آنوریسم آئورت در خانواده‌ی شما دیده می‌شود، توصیه می‌شود سونوگرافی شکم انجام دهید. همچنین اگر پزشک به موارد زیر یا برخی موارد دیگر شک کند، سونوگرافی شکمی را تجویز می‌کند:

• لخته‌ی خون
• بزرگ شدن اندام‌ها (مانند کبد، طحال، کلیه‌ها)
• تجمع مایع در حفره‌ی شکمی
• سنگ صفرا
• فتق
• التهاب پانکراس
• انسداد یا سرطان کلیه
• سنگ کلیه
• سرطان کبد
• آپاندیسیت
• سایر تومورهای شکمی

مزایای سونوگرافی شکم

سونوگرافی شکمی مزایای زیادی دارد:

• سونوگرافی شکمی بدون درد است و به تزریق سرنگ نیاز ندارد.
• در سونوگرافی، بیماران در معرض اشعه‌های خطرناک نیستند. همین باعث می‌شود که سونوگرافی نسبت به تکنیک‌هایی مثل اشعه ایکس و سی‌ تی‌ اسکن بی‌خطرتر باشد.
• سونوگرافی از بافت‌های نرم تصویربرداری می‌کند درحالی‌که اشعه X قادر به انجام این کار نیست.
• دسترسی به سونوگرافی آسان است و نسبت به سایر روش‌ها ارزان‌تر است.

مراحل انجام سونوگرافی شکم

• برای انجام این سونوگرافی باید ناشتا باشید.
• مثانه برای انجام سونوگرافی شکم و لگن باید پر باشد.
• روی تخت دراز می کشید.
• به شکم شما ژل مالیده و متخصص سونوگرافی، دستگاه کوچکی به نام پروب سونوگرافی را روی شکم قرار می‌دهد و با حرکت آن، تصاویر احشاء داخل شکم شما روی نمایشگر نشان داده می‌شود.
• پزشک، محل قرارگیری احشاء، سایز آنها و دیگر فاکتورهای مورد نیاز را اندازه گیری می کند.

آمادگی برای سونوگرافی شکم

• چنانچه قصد انجام سونوگرافی شکمی دارید، باید یکسری مراقبت های قبل از انجام سونوگرافی را رعایت کنید تا نتایج دقیق تری ارائه شود.
• قبل از این که سونوگرافی شکمی انجام دهید لازم است ناشتا باشید بدین معنا است که ۸-۱۲ ساعت قبل چیزی میل نکنید؛ چرا که زمانی که غذا بخورید یا آبی بنوشید ممکن است در حین انجام سونوگرافی شکمی اختلالی برای تکنسین ایجاد شود و نتواند گزارشی دقیق به شما ارائه دهد.
• از حدود یک روز قبل از عمل غذا های چرب و سنگین نخورد.
• جهت سونوگرافی لگنی مثانه بیمار کاملاً باید پر بوده و بنابراین یک ساعت قبل از انجام اسکن بیمار باید آب زیادی بنوشد. پر بودن مثانه باعث می شود که تصویر واضحی از اندام های داخلی بر روی مانیتور ظاهر شود.

عوارض سونوگرافی شکم

سونوگرافی شکم به علت عدم استفاده از اشعه ایکس کاملاً ایمن و بدون خطر است.