مشکلات جنسی مردان پس از برداشتن یک یا هر دو بیضه

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

بیضه ها اندام های تولید مثل مردانه هستند که زیر آلت تناسلی در یک کیسه به نام اسکروتوم قرار دارند. عملکرد اولیه آنها تولید اسپرم و هورمونی به نام تستوسترون است. جراحی برداشتن بیضه در صورت بروز عارضه‌های سرطانی خاصی مانند سرطان بیضه و یا سرطان پروستات یا به منظور پیشگیری از بیضه نزول نیافته در دوران پس از بلوغ انجام می‌شود.

اگر فقط یک بیضه برداشته شود، عملکرد جنسی معمولاً تحت تأثیر قرار نمی گیرد. بیضه ای که باقی می ماند معمولاً به اندازه کافی تستوسترون و اسپرم تولید می کند تا مرد بتواند عملکرد جنسی و باروری خود را حفظ کند. اگر تولید تستوسترون قبل از عمل کم بود، ممکن است بعد از عمل کاهش یابد و اقلیت کوچکی از مردان ممکن است نیاز به جایگزینی تستوسترون داشته باشند.

اگر هر دو بیضه برداشته شود، وضعیت متفاوت است. بدون هر دو بیضه، بدن مرد قادر به تولید تستوسترون نیست. در میان سایر علائم عمومی، وی ممکن است میل کمتری به رابطه جنسی داشته و یا اختلال نعوظ را تجربه کند. این مردان به درمان جایگزین با تستوسترون نیاز دارند. مردانی که هر دو بیضه را برداشته اند، دیگر قادر به تولید اسپرم نیستند، بنابراین نمی توانند فرزندان بیولوژیکی خود را داشته باشند. گاهی اوقات، مردان می توانند اسپرم خود را قبل از عمل جراحی ذخیره کنند. سپس سلول‌های اسپرم منجمد شده و بعداً برای لقاح آزمایشگاهی ذخیره می‌شوند.

ضرورت انجام جراحی برداشتن بیضه

برای درمان سرطان یا دیگر مشکلات بیضه لازم است که یک یا هر دو بیضه برداشته شود. چنانچه بیمار به سرطان پروستات مبتلا باشد و سرطان به بخش‌های دیگر بدن نیز سرایت کرده باشد، جراحی برداشتن بیضه انجام می‌شود. سلول‌های سرطان پروستات برای رشد به هورمون تستوسترون نیاز دارند، بنابراین اگر هر دو بیضه برداشته شود، میزان این هورمون در بدن کاهش می‌یابد. با پایین آمدن سطح تستوسترون رشد سرطان پروستات آهسته و در نهایت متوقف می‌شود یا از چندین ماه تا چندین سال منقبض و کوچک می‌شود.

اگر سرطان در استخوان‌ها نیز منتشر شده باشد، با برداشتن بیضه و کاهش تستوسترون رشد سرطان در استخوان‌ها نیز کمتر می‌شود و بیمار از درد کمتری رنج می‌برد. در صورت آسیب‌دیدگی شدید یک یا هر دو بیضه نیز باید جراحی ارکیکتومی انجام شود. عفونت شدید بیضه، نقص مادرزادی موسوم به پیچ خوردگی بیضه که جریان خون را در بیضه‌ها قطع می‌کند یا بیضه پایین نیامده و قرار نگرفته در کیسه بیضه از علل نادری به شمار می‌رود که جراحی برداشتن بیضه را ضروری می‌سازد.

جراحی برداشتن بیضه

جراحی در بیمارستان یا مرکز جراحی انجام می‌شود. اکثر جراحی‌های برداشتن بیضه تحت بی‌حسی موضعی یا منطقه‌ای انجام می‌شود تا بیمار دردی در طول عمل حس نکند و در عین حال به هوش باشد. همچنین بیمار داروی آرام بخش دریافت می‌کند. پزشک برش‌هایی را در کشاله ران ایجاد می‌کند و بیضه‌ها را از راه این شکاف‌ها بیرون می‌آورد. برش‌ها در نهایت بخیه زده می‌شود. پزشک در صورت تمایل بیمار می‌تواند پروتز پر شده با سرم نمک (سالین) را به جای بیضه در کیسه بیضه قرار دهد تا کیسه بیضه ظاهر و حسی طبیعی داشته باشد. عمل جراحی معمولاً حدود یک ساعت طول می‌کشد.

انواع جراحی برداشتن بیضه

در ادامه انواع مختلف برداشتن بیضه را توضیح می‌دهیم:

1. ارکیکتومی رادیکال مغبنی (اینگوئینال): در جراحی ارکیکتومی مغبنی رادیکال، بیضه و طناب اسپرماتیک یا منوی از راه برش ایجاد شده در کشاله ران خارج می‌شود. گاهی پروتز بیضه‌ پر شده با محلول نمکی در کیسه بیضه قرار داده می‌شود.
2. ارکیکتومی ساده: جراح بیضه را از کیسه بیضه خارج می‌کند و پروتز بیضه را به جای آن قرار می‌دهد. در هر دو عمل ساده و رادیکال می‌توان یک یا هر دو بیضه را تخلیه کرد، اگر هر دو بیضه برداشته شود، عمل ارکیکتومی دوجانبه نامیده می‌شود.
3. ارکیکتومی زیر کپسولی: در این عمل پوشش داخلی غده بیضه تخلیه می‌شود و بیضه در جای خود باقی می‌ماند.

مراقبت پس از جراحی برداشتن بیضه

بیمار پس از جراحی چند ساعت در بخش ریکاوری تحت نظر گرفته می‌شود و پس از آن مرخص می‌شود. بیمار باید دستورات پزشک درباره تمیز و خشک نگه داشتن زخم را به دقت انجام دهد و دست‌ها را قبل و بعد از دست زدن به زخم بشوید. بیمار باید لباس راحت و گشاد بپوشد تا برش‌ها تحریک نشود. فعالیت‌های روزمره معمولاً ظرف یک تا دو هفته از سر گرفته می‌شود و بهبودی کامل پس از دو تا چهار هفته حاصل می‌شود.
پزشک موارد زیر را به بیمار توضیح می‌دهد:

1. مدت زمان دوران بهبود
2. فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اشیاء که انجام آنها در دوران بهبود ممنوع است.
3. زمان از سر گرفتن فعالیت‌های معمول روزمره
4. مراقبت از خود در منزل
5. علائم یا مشکلاتی که امکان دارد پس از عمل بروز یابد و روش‌های مدیریت این عوارض
6. زمان مراجعه مجدد به مطب

روابط جنسی پس از برداشتن بیضه

اولین مسئله ای که برای افراد پس از برداشتن یک یا هر دو بیضه اتفاق می ‌افتد تغییرات ظاهری است که روی باروری و رابطه جنسی افراد و همچنین روی ظاهر آنها و احساسشان نسبت به بدنشان تأثیرگذار خواهد بود. این مسئله می ‌تواند روی نگرش شریک ‌زندگی یا سایر افراد جامعه نسبت به فرد تأثیرگذار باشد. لازم به ذکر است چنانچه در اثر سرطان بیضه یا آسیب دیدگی یکی از بیضه ها برداشته شود و بیضه دیگر سالم باشد فرد می ‌تواند نعوظ داشته و رابطه جنسی سالمی داشته باشد؛ اما اگر هر دو بیضه برداشته شوند دیگر فرد نمی تواند اسپرم تولید کند و بارور باشد، بنابراین لازم است قبل از انجام ارکیکتومی یا برداشتن بیضه در خصوص ذخیره اسپرم با پزشک خود مشورت نمایید. علاوه بر این برداشتن هر دو بیضه باعث کاهش ترشح تستوسترون و در نتیجه کاهش میل جنسی افراد می ‌شود و بنابراین باید از پزشک خود بخواهید تا در صورت نیاز از ژل تستوسترون یا سایر روش های درمانی برای حل این مشکل استفاده نماید.

عوارض تخلیه بیضه

برداشتن هر دو بیضه به ندرت انجام می‌شود و با عوارض جانبی خاصی همراه است که از کاهش میزان تستوسترون در بدن نشأت می‌گیرد. عوارض ناشی از جراحی برداشتن هر دو بیضه عبارت است از:

• ناباروری
• کاهش میل جنسی
• اختلال نعوظ