علل گزگز و خواب رفتگي انگشتان دست

دکتر غلامرضا رئیسی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drraissi.ir
آدرس مطب : تلفن مطب : -

گزگز و خواب رفتگي انگشتان دست علامت نسبتا شايعی است که مي تواند به علل مختلفي ايجاد شود. شايعترين علت آن گير افتادن اعصاب دست است. اعصاب دست در قسمتهاي مختلفي گير مي افتند. شايعترين محل گير افتادگي در مچ دست است. سه عصب مديان، اولنا و راديال مسئول حس و حرکت دست می باشند. عصب مديان از وسط مچ عبور مي كند تا به انگشتان برسد.

اين قسمت به شكل تونل است و به آن تونل كارپ مي گويند. اگر در اين تونل به علتي بر روي عصب فشار وارد شود علايمي مثل گزگز و مور مور دستها، سوزش و درد ايجاد مي شود و انگشتان خواب رفتگي پيدا مي كنند. اين حالت ابتدا در شب و ابتداي صبح بيشتر است اما بتدريج با پيشرفت بيماري در روزها نيز خواب رفتگي ديده ميشود.

با پيشرفته تر شدن بيماري قدرت انگشتان كمتر شده و عضلات دست لاغر مي شوند. عوامل مختلفي در ايجاد اين حالت دخالت دارند. حركات تكراري دست از علل شايع است مثلا افرادي كه قالي بافي مي كنند به احتمال بيشتري به اين حالت مبتلا مي شوند. تغيرات هورموني در طي حاملگي و يائسگي نيز باعث سندرم تونل كارپ مي شوند. بيماريهائي مثل ديابت، كم كاري تيروئيد، لوپوس و رماتيسم مفصلي باعث بيشتر شدن احتمال سندرم تونل كارپ مي شوند.

گاهي علايم باعث بيدار شدن فرد از خواب شده و حركت دادن دستها باعث تخفيف علايم ميگردد. درد بيمار ممكن است به ساعد بازو و شانه نيز بكشد.

تشخيص سندرم تونل كارپ
تشخيص اين بيماري توسط شرح حال بيمار معاينه فيزيكي و تستهاي الكترودياگنوز ( نوار عصب و عضله) انجام مي شود.

درمان
1) عدم انجام حركات تكراري
تا حد امكان بايد از انجام حركات تكراري خود داري شود. استفاده از وسايلي كه حالت لرزشي به دستها مي دهند علايم و بيماري را بدتر ميكند.
2) تصحيح وضعيت مچ در هنگام كار
تصحيح وضعيت نشستن و استفاده از وسايل با طراحي مناسب ضروري است.

3) استفاده از مچ بند(اسپلينت):
استفاده از مچ بند مخصوص در سه ماه اول پس از شروع علايم و همچنـين در خانمهاي حامله بسيار موثر است. زاويه اسپلينت بايد تنظيم شود. اغلب اسپلينتهاي ساخته شده در بازار زاويه مناسبي ندارند و حتي باعث بدتر شدن علايم مي شوند. مچ بند بايد حتمآ در شب پوشيده شود. بهتر است در طي روز نيز از مچ بند استفاده كرد.
4) استفاده از داروها: برخی داروها در درمان اين حالت موثر مي باشند.
5) تزريق كورتيكو استروئيد
6) مداليتي ها
استفاده از اولتراسوند و ليزر ميتواند به بهبود بيماري كمك نمايد.

جراحي:
اگر بيمار به درمانهاي غير جراحي پاسخ مناسبي ندهد يا اگر در نوار عصب و عضله علايم درگيري شديد عصب ديده شود يا عضلات تحليل رفته باشد يا دستها ضعيف شده باشند جراحي توصيه مي گردد. عوارض جراحي شامل ايجاد زخم بدشكل، آسيب به اعصاب پوستي و چسبندگي تاندونها است. لذا يك دوره كار درماني پس از جراحي براي كاهش تورم و حفظ حركات انگشتان همراه با چهار هفته استفاده از مچ بند ضروري است.

عوارض ناشايعتر پس از جراحي شامل عفونت، آسيب شرياني، سفتي مفصل و . . . است. برخي از بيماران از باقي ماندن علايم پس از جراحي شكايت دارند.
عدم تشخيص صحيح علت عمده باقي ماندن علايم پس از جراحي است .