سوزش و درد انگشت شست پا نشانه چیست؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

انگشتان پا شامل استخوان‌ها، مفاصل، عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها، اعصاب و عروق خونی بسیاری است که به علل مختلف می‌توانند در معرض آسیب قرار گیرند. در این میان انگشت شست پا بیشتر از سایر انگشتان ممکن است دچار درد و ناراحتی شود زیرا هنگام راه رفتن 90 درصد وزن بدن بر روی شست پا قرار می‌گیرد به همین دلیل بیشتر دردهای ناحیه انگشتان پا در شست پا به وجود می‌آید. درد انگشت شست پا عارضه نسبتاً شایعی است که می‌تواند به دلیل بیماری، ناهنجاری یا آسیب در هر کدام از قسمت‌های پا مثل پوست، اعصاب، استخوان‌ها، رگ‌های خونی یا بافت‌های نرم رخ دهد. این درد می‌تواند باعث کاهش سرعت حرکت و راه رفتن شود. در بسیاری مواقع می‌توان با روش‌های خانگی نسبت به درمان سریع انگشت پا پرداخت؛ ولی در برخی موارد نیاز به مراجعه به پزشک و انجام درمان‌های تخصصی می‌باشد. اگر این درد شدیدتر شود ممکن است به راحتی تحرک در افراد را با محدودیت روبرو کند.

علل درد و سوزش انگشت شست پا

آسیب

یکی از شایع‌ترین دلایل درد مفصل شست پا آسیب دیدگی است. اگر تا به‌حال به شست پایتان ضربه‌ای وارد شده باشد، می‌دانید که تا چه حد می‌تواند دردناک باشد. یک قدم اشتباه می‌تواند منجر به وارد شدن یک ضربه به انگشتان پا شود. این حالت می‌تواند باعث هرچیزی از کبودی تا شکستن شود که هر دو می‌توانند بر مفصل شست پا اثر بگذارند.

نقرس

نقرس یک وضعیت پزشکی است که باعث تجمع اسید اوریک و شکل‌گیری بلورهایی می‌شود. این بلورها در مفاصل و بخصوص در شست پا جمع می‌شوند. این شرایط می‌تواند باعث درد شدید انگشت شست پا،‌ گرما و ناراحتی شود بطوری که افراد مبتلا به نقرس در راه رفتن مشکل خواهند داشت.

آرتریت

آرتریت یک اختلال است که بر مفاصل اثر گذاشته و می‌تواند باعث درد شصت پا، تورم و محدودیت حرکت شود. در این مورد، آرتروز عامل اصلی است و اغلب در شست پا مشاهده می‌شود. آرتروز مفاصل باعث تحلیل غضروف شست پا شده و حرکت دادن آن بدون درد انگشت شست پا یا ناراحتی را مشکل می‌کند. آرتروز اغلب مرتبط با یک آسیب در شست پا است.

قوز شست پا

قوز شست پا یک برجستگی سخت است که به دلیل بدشکلی مفصل شست پا ایجاد می‌شود. این برآمدگی می‌تواند بخصوص هنگام پوشیدن کفش شست پا را به طرف سایر انگشتان فشار دهد.

سزاموئیدیت

سزاموئیدیت زمانی ایجاد می‌شود که دو استخوان سزاموئید در زیر ناحیه شست پا ملتهب می‌شوند. این التهاب باعث درد انگشت شست پا و محدودیت حرکت مفصل می‌شود. این وضعیت معمولاً ناشی از ضربه به استخوان‌های سزاموئید است بخصوص اگر این ضربه تکرار شود. ضربه معمولاً در اثر ایستادن طولانی مدت روی انگشتان یا نوک انگشتان می‌باشد و اغلب در رقصندگان باله یا بازیکنان بسکتبال مشاهده می‌شود.

انگشت چمنی

یک آسیب دیدگی شایع در هر ورزشی می‌باشد که نیاز به دویدن و توقف‌های سریع دارد. این آسیب مفصل شست پا اساساً ناشی از کوبیده شدن مکرر انگشت پا به انتهای کفش در هنگام توقف سریع می‌باشد. این مشکل اغلب در بازیکنان فوتبال مشاهده می‌شود.

علائم درد و سوزش انگشت شست پا

درد در انگشتان پا می‌تواند ناشی از ناهنجاری‌ها یا آسیب به ساختارهای انگشت پا از جمله پوست، اعصاب، استخوان‌ها، رگ‌های خونی و غضروف‌ها باشد. زمانی‌که پاهای شما حین راه‌رفتن، دویدن یا فعالیت‌های ورزشی دیگر و حرکت کردن در معرض آسیب قرار می‌گیرند درد پا علامت شایعی است. بعضی از دردهای انگشت پا همراه با بی‌حسی، احساس سوزش، گرمی یا علائم دیگر می‌باشد. علاوه بر اینکه درد انگشت پا باعث آزردگی و ناراحتی می‌شود راه رفتن و تحرک را نیز سخت می‌کند به این علت درد مزمن انگشت پا ممکن است زندگی روزمره را مختل کند.

تشخیص درد انگشت شست پا

برای مشخص کردن علت درد مفصل شست پا، پزشک باید معاینه فیزیکی انجام دهد و از فرد بیمار در مورد علائم، سبک زندگی، داروهای مصرفی و آسیب دیدگی های اخیرش سؤال کند. ممکن است با خم کردن شست به سمت بالا و پایین به آرامی، انعطاف پذیری آن را بسنجد. همچنین دنبال اثر خارهای استخوانی و ورم آن ناحیه نیز می گردد. در آخر، پزشک مربوطه پا را برای یافتن نواحی ملتهب معاینه و پوست را برای یافتن جای زخم بررسی می کند. در برخی موارد ممکن است تصویر برداری با اشعه ایکس لازم باشد. این آزمایش به پزشک کمک می کند که موقعیت و وسعت هر ناهنجاری یا آسیبی را بیابد. بسته به علت پنهان درد ممکن است آزمایش های بیشتری نیز لازم باشد. برای مثال آزمایش خون می تواند میزان اوریک اسید در جریان خون را برای تشخیص نقرس نشان دهد.

درمان درد انگشت شست پا

درمان درد شما تا حد بسیار زیادی به علت و شدت درد بستگی دارد. داروهای مسکن بدون نسخه مثل ایبوپروفن، می‌توانند التهاب و دردهای ملایم را کاهش دهند. توصیه‌های درمانی پزشک به دلیل درد شست پایتان بستگی خواهند داشت. برای مثال، اگر نقرس داشته باشید، نیاز خواهد بود که رژیم غذایی‌ را تغییر داده یا داروهای نقرس مصرف کنید. اگر گردش خونتان مشکل دارد، باید به پزشک نیز مراجعه کنید. ‌اگر ناخن شست پایتان در گوشت فرو رفته و عفونی شده، می‌بایست آنتی‌بیوتیک مصرف کنید و حاشیه ناخنتان نیز برداشته شود. در اینجا نیز، پزشک درمانی متناسب با علت عارضه تجویز می‌کند. همچنین استفاده از کفش‌های پهن‌تر، کفی‌های طبی از جمله پدها یا انواع دیگر کفی‌ها، یا روش رایس، نیز به درمان درد کمک می‌کنند. رایس مخفف استراحت، یخ، فشرده‌سازی و بالا نگه داشتن عضو است و معمولاً ورزشکاران از آن برای تسکین درد استفاده می‌کنند. روش‌های غیرجراحی موجود برای تسکین دردهای ملایم تا شدید عبارتند از:

1. اصلاح کفش‌ها: استفاده از کفش‌هایی با محفظه پنجه بزرگتر باعث کاهش فشار بر انگشتان پا می‌شوند. همچنین، استفاده از کفش‌هایی با تخت‌های خشک یا کفش‌های گهواره‌ای هم توصیه می‌شود.
2. تزریق کورتیکواستروئیدها
3. کفی‌های طبی: کفی‌های طبی سفارشی عملکرد پا را بهبود می‌دهند.
4. انجام مرتب تمرینات کششی: این تمرینات در هنگام شروع توانبخشی آسیب‌ها به شما کمک می‌کنند.‌ علائمتان با یا بدون دخالت بیشتر پزشک، فیزیوتراپ یا مربی ورزشیتان رفع می‌شوند.
5. فیزیوتراپی: می‌توان با استفاده از روش‌های فیزیوتراپی انگشتان پا درد را موقتاً تسکین داد.
6. سرما درمانی: درمان با سرما (یخ گذاشتن) درد را تسکین داده و التهاب را کاهش می‌دهد. از درمان با سرما می‌بایست هر 2 تا 3 ساعت یک‌بار و همچنین بلافاصله بعد از فعالیت‌هایی که باعث تشدید علائم می‌شوند، استفاده کنید. مدت استفاده از آن در هر بار 10 تا 15 دقیقه است. از کیسه‌های یخ یا ماساژ با یخ هم استفاده کنید.
7. درمان اولتراسوند: درمان اولتراسوند برای بسیاری از افراد جواب می‌دهد. در این روش امواج صوتی به ناحیه آسیب‌دیده و دردناک ارسال می‌شوند. امواج اولتراسونیک یا امواج صوتیِ دارای فرکانس بالا که توسط گوش انسان قابل شنیدن نیستند، از طریق ارتعاش مکانیکی در پروب دستگاه اولتراسوند تولید می‌شوند. سپس پروب روی سطح پوست ناحیه آسیب‌دیده حرکت داده شده و به بافت‌های آن انرژی انتقال می‌دهد. از آنجا که تماس امواج صوتی با هوا باعث پراکندگی امواج می‌شود، در اینجا یک ژل اولتراسوند مخصوص روی پوست اعمال می‌گردد که تماس بین پروب و سطح پوست را به حداکثر رسانده و به عنوان واسطه‌ای عمل می‌کند که امواج صوتی می‌توانند از آن عبور کنند. این امواج می‌توانند به عمق بیش از 5 سانتی‌متری بدن نفوذ کرده و باعث تسکین نواحی دردناک شوند.

درمان خانگی درد انگشت شست پا

برای کاهش درد و سوزش انگشت شست پا، برخی درمان‌های خانگی می‌توانند بسیار مفید باشند. در اینجا چند روش ساده و موثر برای تسکین این درد آورده شده است:

استفاده از کمپرس سرد

برای کاهش التهاب و درد، یک بسته یخ را در یک حوله پیچیده و به مدت 15-20 دقیقه روی انگشت شست پا قرار دهید.

ماساژ ملایم با روغن‌های طبیعی

ماساژ انگشت با روغن‌هایی مانند روغن زیتون یا روغن نعناع می‌تواند به کاهش درد و تسکین عضلات کمک کند.

استراحت و پرهیز از فشار زیاد

استراحت دادن به پا و اجتناب از ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت می‌تواند به تسکین درد کمک کند.

زمان مراجعه به پزشک

• درد شدید
• تب و انگشت پا باد کرده
• تب و ناحیه قرمز پوست انگشت پا
• قرمزی زیاد یا رگه های قرمز
• پوست بنفش یا سیاه انگشت پا
• بی حسی (از دست دادن احساس) در انگشت های پا
• احساس ضعف و یا مریضی

پیشگیری از درد و سوزش شست پا

• کنترل وزن ایده آل
• انجام تمرین ورزشی منظم اما بدون فشار اضافی روی مفصل MTP
• اجتناب از پوشیدن کفش‌های تنگ به ویژه نوک تیز
• به پا کردن کفش و صندل مناسب به هنگام آسیب دیدگی و کفش ایمنی