تشخیص پانکراتیت یا التهاب پانکراس با سونوگرافی

آقای امید ترکاشوند [ خدمات پزشکی در منزل ]آدرس وب سایت : www.omidesalamati.ir
آدرس مطب : تلفن مطب : -

پانکراس در زیر معده قرار داشته و از طریق مجراهایی به دوازدهه متصل می‌شود. این اندام با ترشح آنزیم‌های مهم، در هضم و جذب مواد غذایی نقش زیادی دارد. همچنین با داشتن سلول‌های ترشح کننده آنزیم، در چرخه‌های هورمونی شرکت می‌کند و در نتیجه، قند خون بدن را در سطح نرمال تنظیم می‌کند.

پانکراس یا لوزالمعده، یکی از اندام‌های بسیار مهم در تنظیم هورمونی و همچنین فرایند گوارش در بدن می‌باشد که اختلال در عملکرد آن، می‌تواند آسیب‌های جدی‌ را برای بدن به همراه داشته باشد. پانکراتیت به التهاب لوزالمعده گفته می‌شود. التهاب لوزالمعده زمانی اتفاق می‌افتد که آنزیم‌های گوارشی در حالی که هنوز در پانکراس بوده و فعال هستند، باعث تحریک سلول‌های پانکراس شما و ایجاد التهاب شوند. با تکرار وقوع التهاب لوزالمعده حاد، آسیب به پانکراس رخ می‌دهد و منجر به پانکراتیت مزمن می‌شود. بافت اسکار ممکن است در پانکراس شکل بگیرد که باعث از دست دادن عملکرد آن می‌شود. سونوگرافی پانکراس، یکی از ساده‌ترین و بی‌خطرترین روش‌های غربالگری پانکراس است که به ما کمک زیادی در جهت تشخیص بیماری‌ها و اختلالات پانکراسی می‌کند. سونوگرافی یک آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر دقیق از داخل بدن شما استفاده می کند. تصاویر ایجاد شده توسط سونوگرافی به پزشکان اجازه می دهد تا بتوانند به تشخیص انواع بیماری ها از جمله سرطان بپردازند. امروزه دستگاه های پرتابل سونوگرافی یکی از این تجهیزات جدید پزشکی می باشد که به راحتی می توان آن را به منزل بیمار انتقال داد و کلیه سونوگرافی های مربوطه برای بیماران انجام شود.

علت التهاب پانکراتیک

شایع‌ترین دلایل ابتلا به پانکراتیت عبارتند از:

• مصرف سنگین مشروبات الکل
• وجود سنگ‌های صفراوی که موجب مسدود شدن مجرای پانکراس می‌شوند.
• ضربه به شکم و ناحیه پانکراس
• سطوح بالای تری گلیسیرید در خون
• سطح بسیار بالای کلسیم در خون
• بعضی از داروها مانند استروژن‌ها و دیورتیک‌های تیازیدی
• عفونت‌هایی مانند اوریون، هپاتیت A یا هپاتیت B و سالمونلا
• فیبروز سیستیک
• وجود تومور در پانکراس
• نقایص ژنتیکی
• ناهنجاری‌های مادرزادی در پانکراس
• سیگار کشیدن

علائم بیماری پانکراتیت

1. درد قسمت بالایی شکم
2. درد پشت
3. کم اشتهایی
4. سوءهاضمه
5. نفخ شکم
6. تهوع و استفراغ: بعد از خوردن غذاهای چرب
7. زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)
8. مدفوع چرب و بدبو
9. دیابت

عوامل خطر سرطان پانکراس

1. سابقه خانوادگی سرطان پانکراس
2. سندرم سرطان خانوادگی ارثی
3. بالای ۶۵ سال بودن
4. در بدو تولد مرد تعیین شده است
5. چاقی
6. سیگار کشیدن
7. دیابت
8. پانکراتیت مزمن یا ارثی
9. قرار گرفتن در معرض آفت کش ها یا مواد شیمیایی مورد استفاده در فلزکاری در محل کار

انواع پانکراتیت

پانکراتیت حاد

پانکراتیت حاد شرایطی است که موجب بروز التهاب در پانکراس می شود. این التهاب اغلب کوتاه مدت است. پانکراتیت حاد شکل گیری دردی را به همراه دارد که شدت آن از خفیف تا ناراحتی شدید متغیر بوده و حتی به بیماری تهدیدکننده زندگی منجر می شود. در شرایطی که بیشتر افراد مبتلا به پانکراتیت حاد طی مدت کوتاهی پس از دریافت درمان بهبود می یابند، موارد شدیدی وجود دارند که می توانند به خونریزی در پانکراس، آسیب جدی بافت، عفونت و تشکیل کیست منجر شوند. در صورت عدم درمان، پانکراتیت می تواند به اندام های حیاتی دیگر مانند قلب، ریه ها و کلیه ها آسیب وارد کند.

پانکراتیت مزمن

پانکراتیت مزمن مشابه پانکراتیت حاد است، اما در این مورد التهاب بلند مدت است و شرایط بهتر نمی شود. در حقیقت، با گذشت زمان شرایط وخیم‌تر شده و می تواند به بروز آسیب دائمی منجر شود. پانکراتیت مزمن اغلب پس از یک دوره پانکراتیت حاد و احتمالاً به واسطه مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی شکل می گیرد. آسیب دیدگی پانکراس ناشی از مصرف الکل ممکن است برای سال ها هیچ علائمی نداشته باشد؛ اما پس از آن، فرد ناگهان با بروز علائم شدید پانکراتیت مواجه شود.

آیا التهاب پانکراس خطرناک است؟

التهاب لوزالمعده می‌تواند عوارض جدی را ایجاد کند، از جمله:

• Pseudocyst: التهاب لوزالمعده حاد می‌تواند مایع و باقی مانده را در جیب‌های سیستولی در پانکراس شما جمع‌آوری کند. در نتیجه یک pseudocyst بزرگ ایجاد می‌شود و پارگی باعث عوارضی مانند خونریزی داخلی و عفونت می‌شود.
• عفونت التهاب لوزالمعده حاد: این مورد می‌تواند پانکراس را به باکتری و عفونت آسیب پذیر کند. عفونت‌های پانکراس جدی هستند و نیاز به درمان فوری دارند، مانند جراحی برای برداشتن بافت آلوده.
• نارسایی کلیه: التهاب لوزالمعده حاد ممکن است باعث نارسایی کلیه شود. اگر نارسایی کلیه شدید و مداوم باشد، با دیالیز درمان می‌شود.
• مشکلات تنفسی: پانکراتیت حاد می‌تواند باعث تغییرات شیمیایی در بدن شما شود که بر عملکرد ریه تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود سطح اکسیژن خون به طور خطرناکی پایین بیاید.
• دیابت: آسیب به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس شما از پانکراتیت مزمن، می‌تواند به دیابت منجر شود.
• سوء تغذیه: هر دو پانکراتیت حاد و مزمن می‌تواند باعث ایجاد سوء تغذیه شود.
• سرطان پانکراس: التهاب طولانی مدت در پانکراس شما ناشی از التهاب لوزالمعده مزمن، یک عامل خطر برای ایجاد سرطان پانکراس است.

راههای تشخیص سرطان پانکراس

متخصصان برای اطمینان یافتن از ابتلای افراد به سرطان پانکراس معمولاً چند نوع تست را روی شخص انجام می‌دهند که در ادامه نام می‌بریم.

بیوپسی

برای این تست نمونه کوچکی از پانکراس برداشته می‌شود تا در آزمایشگاه تحت بررسی دقیق قرار گیرد.

آزمایش خون

افزایش موادی مانند کارسینوامبریونیک (CEA) و CA 19-9 در بدن بیماران جزء علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون هستند.

تست‌های تصویربرداری

سس تی اسکن، سونوگرافی، ای آر سی پی، پت اسکن و ام آر آی به منظور ثبت تصاویر دقیق از داخل بدن افراد و تشخیص محل رشد تومور احتمالی انجام می‌شود.

اقدامات قبل از سونوگرافی شکم

بهتر است شب قبل از آزمایش یک وعده غذایی بدون چربی بخورید و سپس از خوردن غذا و نوشیدنی به مدت 8 ساعت خودداری کنید. در واقع باید در روز انجام سونوگرافی پانکراس ناشتا باشید. البته امکان خوردن داروهای روتین خود را با کمی آب دارید. سعی کنید روز قبل از سونوگرافی پانکراس از مصرف نوشابه‌های گازدار یا حاوی کافئین، سیگار کشیدن و مصرف الکل اجتناب کنید.

تشخیص سرطان پانکراس با سونوگرافی

تشخیص مشکلات پانکراس، توسط سونوگرافی انجام می شود. سونوگرافی شکم می تواند به پزشکان کمک کند تا تصویر کاملی از ناحیه شکم شما داشته باشند. این یک روش خوب برای رد سایر شرایطی است که می تواند باعث علائم شما شود . برای انجام این عمل به پشت دراز خواهید کشید. یک ژل شفاف روی شکم شما پخش می‌شود و یک دستگاه کوچک به نام مبدل در سراسر ناحیه شکم تا قفسه سینه حرکت می‌کند. مبدل، امواج صوتی ایجاد می‌کند که در هنگام برخورد با چیزی جامد مانند اندام یا تومور، بازتاب می‌یابد. یک کامپیوتر این پژواک‌ها را به تصویر متحرک تبدیل می‌کند. پروب دستگاه اولتراسوند که در انتهای لوله قرار دارد، با تولید امواج صوتی و دریافت انعکاس آنها، تصاویری از پانکراس و بافت‌های مجاور در مانیتور مقابل تولید می‌کند.

عوارض سونوگرافی پانکراس

سونوگرافی را می‌توان عکسبرداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که به طور کامل روی پوست انجام می‌شود و به اعضای داخلی بدن نمی‌رسد و عوارضی در بر ندارد.