همانطور که در بخش اول هم اشاره شد علت خونریزی رحم در سنبن مختلف متفاوت است اما منشأ خونریزی هم مهم است که میتواند از قسمتهای مختلف دستگاه تناسلی ( ولو، واژن ، دهانه رحم ، رحم ، لوله ها و تخمدانها ) ، دستگاه و مجاری ادراری و یا دستگاه گوارش باشد و تشخیص آن به عهده پزشک متخصص زنان میباشد.اگر به متخصص زنان خوب و با تجربه مراجعه کنید با تشخیص دقیق علت و منشأ خونریزی ، بهترین و مناسبترین درمان برای شما انجام خواهد شد.در این بخش تنها به خونریزی های غیر طبیعی دستگاه تناسلی میپردازیم.
خونریزی غیر طبیعی درخانمها با منشأ دستگاه تناسلی ممکن است خفیف در حد لکه بینی و یا شدید در حد دفع لخته باشد. بطوریکه با فالیت های روزانه زندگی عادی شخص تداخل داشته باشد. منشأ این خونریزی ها شامل:
خونریزی از تخمدان به علت کیست ، عفونت ، توده های بدخیم ، جسم زرد ، ضربه و...می باشد.که بصورت خونریزی داخل شکمی و یا واژینال و درد لگنی تظاهر میکند. بررسی اولیه با معاینه و سونوگرافی معمولا آنرا مشخص میکند.
شایعترین علت خونریزی از لوله ، حاملگی خارج رحمی در لوله است که میتواند خطرناک بوده و عواقب بدی داشته باشد. در هر خانمی که با لکه بینی ، درد و پریود نامنظم به متخصص زنان و زایمان مراجعه میکند ، تشخیص حاملگی خارج رحم قویا مطرح می شود.
خونریزی رحمی شایعترین منبع خونریزی دستگاه تناسلی است. علل آن شامل :
1- حاملگی و عوارض آن از جمله حاملگی لوله ای ، سقط ، خونریزی پشت جفت و حتی بارداری طبیعی هم ممکن است با لکه بینی و خونریزی همراه باشد. در این موارد تست بارداری و سونوگرافی به تشخیص کمک میکنند.
2- پولیپ و فیبروم نیز از شایعترین علل خونریزی رحمی هستند، که با سونوگرافی واژینال به راحتی قابل تشخیص هستند . البته در مواردی نیز انجام هیدروسونوگرافی و یا هیستروسکوپی ضرورت دارد. فیبروم ها گاه باعث خونریزی شدید میشوند اما پولیپ معمولا باعث لکه بینی وسط سیکل ، خونریزی بعد از یائسگی ، لکه بینی بعد از کارهای سنگین و ورزشهای کششی میشود، گرچه خونریزی شدید قاعدگی هم ممکن است ایجاد کند.
3- بزرگ شدن رحم نیز یکی دیگرازعلل خونریزی های شدید و طولانی است که عمدتا با درد همراه است و در افرادی که چندبار زایمان کرده اند بیشتر دیده میشود.
4- ضخیم شدن بافت اندومتر رحم و یا تغییرات بدخیمی آن نیز باعث لکه بینی و یا خونریزی حجیم و یا طولانی میشود.تشخیص قطعی آن با نمونه برداری ( کورتاژتشخیصی ) است.که بصورت سرپایی در مطب نیز قابل انجام است.ضخیم شدن بافت اندومتر مخصوصا در افراد چاق و یا خانمهایی سیکلهای طولانی مدت دارند و دیر به دیر پریود میشوند شایعتر است.
5- التهاب و عفونت بافت اندومتر باعث درد زیر شکم و خونریزی نابجا می گردند.
6- اختلالات هورمونی شامل کم کاری و پر کاری تیروئید ، تخمدان پلی کیستیک ، افزایش هورمون شیر ( پرولاکتین ) و .... نیز از علل بی نظمی سیکلها هستند.
7- مشکلات انعقادی خون بصورت ارثی یا اکتسابی از سنین نوجوانی تا بزرگسالی میتواند خونریزی های شدید به همراه داشته باشد.
خونریزی از دهانه رحم ممکن است ناشی از التهاب و تورم و عفونت دهانه رحم ( که گاهی با عنوان زخم مطرح میشوند ) باشد و یا ناشی ازتغییرات بدخیمی دهانه رحم ( سرطان دهانه رحم ) که از علل کمتر شایع است و با غربالگری های منظم با تست پاپ اسمیر در مراحل اولیه قابل تشخیص و درمان هستند.پولیپ ها و توده های بیرون زده از دهانه رحم هم نباید نادیده انگاشته شوند.
ادامه دارد....
دکتر منصوره پژمان منش ، جراح و متخصص زنان و زایمان ، فوق تخصص نازایی اصفهان