انواع روش های جراحی پروستات و عوارض آنها

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

پروستات غده ای به اندازه ی یک گردو است که جزو اندام تولید مثلی مردان محسوب می شود و در قسمت جلویی راست روده و بین مثانه و آلت تناسلی قرار گرفته است. این غده مایعی به نام مایع پروستات تولید می کند که بخشی از مایع انزال مردان است. از داخل این غده، مجرای ادراری اسپرم ها را عبور داده و در نهایت موجب تخلیه ی آن می شود. پروستات ممکن است دچار بیماری های مختلفی گردد که از جمله در مردان بالای 50 سال بسیار شایع هستند. از جمله ی بیماری های پروستات می توان به پروستاتیت (عفونت) حاد باکتریایی، پروستاتیت مزمن باکتریایی، هایپرپلازی خوش خیم پروستات و سرطان پروستات اشاره کرد.

بسته به آسیب واردشده به پروستات، روش های درمانی مختلفی نیز وجود دارند. انواع پروستاتیت معمولا با آنتی بیوتیک و سایر داروها درمان می شوند اما برای درمان هایپرپلازی خوش خیم و سرطان پروستات معمولا نیاز به انواع جراحی خواهدبود. در ادامه به بررسی جراحی های مختلف پروستات و عوارض آنها خواهیم پرداخت.

پروستاتکتومی

پروستاکتومی شامل روش های جراحی مختلف است که به از بین بردن بخشی یا تمام غده ی پروستات منجر می شود.این روش برای درمان سرطان پروستات و درمان پروستات بزرگ شده بکار می رود. در روش سنتی این نوع جراحی، پوست را برش داده و از طریق حفره ی ایجادشده، به پروستات و بافت های اطراف آن دسترسی پیدا می کنتد. برش می تواند در پایین شکم (روش رتروپوبیک) و یا بین مقعد و کیسه ی بیضه (روش پرینه ای) ایجاد شود که اولویت با برش در پایین شکم است زیرا روش پرینه ای احتمال اختلال و ناتوانی در نعوظ پس از جراحی را بالا می برد.

در روش های جدیدتر برای پروستاکتومی از روش لاپراسکوپی نیز استفاده می شود. در روش لاپراسکوپی، برش های کوچکی در پوست ایجاد می شوند و از طریق لوله ها یا بازوهای رباتیک، تغییرات مورد نظر پزشک بر روی پروستات اعمال می شود.

عواض جراحی پروستاکتومی

بسته به روش استفاده شده برای پروستاکتومی، عوارض زیر ممکن است بروز کند:

• ایجاد زخم و خونریزی
• درد
• احتمال اختلال در نعوظ و ناتوانی جنسی وجود دارد.
• ارگاسم خشک (اسپرم ها به جای خروج از بدن، به مثانه وارد می شوند).
• با توجه به اینکه انزال صورت نمی گیرد و مایع منی به مثانه وارد می شود فرد، عقیم شده و امکان زادآوری نخواهد داشت.
• تنگی میزراه ی یا دهانه مثانه
• تشکیل لنفوسل که کیست حاوی لنف است.
• عفونت مجاری ادرار
• بی اختیاری در ادرار
• به ندرت آسیب راست روده نیز مشاهده شده است.

جراحی لیزری پروستات

در این روش، بافت پروستاتی آسیب دیده را که مانع جریان طبیعی ادرار است، با استفاده از لیزر و بدون برش پوست از بین می برند. این روش بیشتر برای درمان هایپرپلازی خوش خیم پروستات کاربرد دارد.

عوارض جراحی لیزری پروستات

1. ناتوانی در ادرار چند روز پس از جراحی. تا رفع این مشکل از سوند مثانه استفاده می شود.
2. عفونت در مجاری ادراری
3. تنگی یا انسداد مجاری ادراری بوسیله ی باقی مانده ی بافتی پس از جراحی
4. ارگاسم خشک (اسپرم ها به جای خروج از بدن، به مثانه وارد می شوند)
5. با توجه به اینکه انزال صورت نمی گیرد و مایع منی به مثانه وارد می شود فرد عقیم شده و امکان زادآوری نخواهد داشت.
6. اختلال در نعوظ . این مشکل در جراحی لیزری کمتر از سایر انواع جراحی پروستات ایجاد می شود.
7. به دلیل اینکه بخشی از پروستات توسط لیزر از بین می رود، احتمال عود مجدد پروستات توسط یخش های باقی مانده وجود دارد.

3. دسترسی به پروستات از طریق پیشابراه

دسترسی به پروستات از طریق پیشابراه به دو هدف می تواند صورت بگیرد. اول برداشتن کامل پروستات یا بخشی از آن که روش TURP نام دارد و برای هایپرپلازی خوش خیم پروستات استفاده می شود. در این روش بخشی از پروستات را برش داده و سپس بافت های برش یافته را از داخل مثانه خالی می کنند. در روش دوم که TUIP نام دارد برش های کوچکی در پروستات و گردن مثانه ایجاد می شود تا جریان ادرار به حالت طبیعی بازگردد.
عوارض جراحی پروستات به روش دسترسی از طریق پیشابراه:

• ناتوانی در ادرار چند روز پس از جراحی. تا رفع این مشکل از سوند ادراری استفاده می شود.
• عفونت در مجاری ادراری
• در روش TUIP به دلیل اینکه بخشی از بافت پروستات باقی می ماند، احتمال عود مجدد و نیاز به درمان مجدد وجود دارد.
• انزال بازگشتی (مایع منی به جای انزال به بیرون بدن به داخل مثانه وارد می شود). این عارضه در TURP بیشتر از TUIP مشاهده می شود.
• احتمال عقیم شدن وجود دارد.
• بی اختیاری ادرار از جمله در روش TURP
• اختلال در نعوظ
• تنگی مجاری ادراری
• خونریزی

برای کاهش اثرات مخرب جراحی، پس از جراحی پروستات باید موارد زیر را رعایت کرد:

• برای حداقل 6 هفته از هرگونه کار سنگین خودداری کنید.
• برای حداقل یک هفته از رانندگی اجتناب کنید.
• محل جراحی، برش، زخم و بخیه را تمیز کرده و ضدعفونی کنید.
• از مایعات و فیبر جهت تسهیل عملکرد روده استفاده کنید.

در نهایت باید توجه داشت که روشهای درمانی مختلف با توجه به شرایط هر فرد ممکن است عوارض مختلفی را نشان دهد که بررسی آنها و پاسخ مناسب به آن ها باید زیر نظر پزشک متخصص باشد.