رحم هتروژن در سونوگرافی چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

سونوگرافی یکی از شیوه های تصویربرداری است که امروزه کاربرد گسترده ای در تشخیص بیماری های مختلف به ویژه بیماری های زنان به دست آورده است. در این شیوه تصویربرداری از امواج صوتی اولتراسوند برای دیدن احشای داخلی بدن استفاده می شود. یکی از مواردی که ممکن است در گزارش سونوگرافی توجه شما را به خود جلب کند «رحم هتروژن» است. در تصاویر سونوگرافی از معیاری به نام «اکوژنیسیته» استفاده می شود. این معیار در تعیین میزان جذب و بازتاب امواج صوتی که به احشا برخورد می کنند، نقش دارد. براین اساس دو تعریف در گزارش سونوگرافی ممکن است به چشم بخورد: هایپواکو و هایپراکو. هایپواکو ارگان هایی هستند که بیش از سایرین امواج صوتی را دریافت می کنند. درمقابل هایپراکو ارگان هایی هستند که کمتر از سایرین امواج صوتی را دریافت می کنند. توده های هیپواکو معمولاً تراکم بافتی بیشتری داشته و در تصاویر سونوگرافی به رنگ خاکستری یا تیره تر از سایر نواحی دیده می شوند.

در مقابل توده های هایپراکو تراکم بافتی کمتری داشته و نسبت به سایر ارگان ها روشن تر دیده می شوند. منظور از هتروژن توده هایی هستند که در سونوگرافی هم دارای نواحی هایپواکو هستند و هم هایپراکو. در نتیجه این توده ها به صورت غیریکنواخت دیده می شوند. رحم هتروژن، یافته شایعی است و اغلب جای نگرانی ندارد. یکی از دلایلی که می تواند منجر به هتروژن شدن رحم شود، لیوم یا فیبروم است. فیبروم ها توده های خوشخیمی هستند که از بافت رحم منشأ می گیرند. این توده های خوش خیم اغلب به درمان دارویی پاسخ می دهند و نیازی به جراحی ندارند. در مواردی هم ممکن است علامتی برای فرد ایجاد نکنند و تنها به صورت یک یافته اتفاقی در سونوگرافی دیده شوند. با این حال درمواردی رحم هتروژن می تواند علامتی از یک یافته خطرناک بوده و نیاز به بررسی های بیشتر داشته باشد.

علت رحم هتروژن

علت های دقیق نتیجه رحم هتروژن دقیقاً مشخص نیست؛ اما تحقیقات نشان داده اند که رخ دادن دلایل زیر در آن نقش دارند:

هورمون ها

هورمون های زنانه از جمله پروژسترون و استر وژن در طول هر ماه باعث ضخیم شدن دیواره رحم و جمع شدن خون در آن می شوند و بدن زن را برای بارداری احتمالی آماده می کنند. تحقیقات نشان داده اند که این هورمون ها علاوه بر ضخیم شدن دیواره رحم، در رشد توده های فیبروزی نیز مؤثر هستند. میوم ها گیرنده های هورمون های زنانه فراوانی در سطح خود دارند و علت تأثیرگذاری بالای هورمون ها بر آ نها نیز همین است.

ماتریس خارج سلولی (ECM)

ماتریس خارج سلولی موادی هستند که سلول های بافت ها را مانند سیمان کنار هم نگه می دارند. به دلایلی نامشخص این مواد در فیبروم ها افزایش پیدا می کنند و همچنین فاکتورهای رشد را نیز در خود ذخیره می کنند.

تغییرات ژنتیکی

گاهی در سلول های پارانشیمی تغییرات ژنتیکی تحت جهش یا دیگر عوامل تغییر پیدا می کنند و باعث ایجاد میوما می شوند.

دیگر عوامل

فیبروم های رحمی تحت تأثیر عوامل محیطی یا ژنتیکی از تقسیم و تکثیر سلول های بنیادی موجود در رحم تشکیل می شوند. عوامل شناخته شده دیگری علاوه بر موارد ذکر شده می توانند تشکیل این تومورها را تحریک کنند که عبارت هستند از:

• شروع قاعدگی در سنین پایین
• چاقی
• کمبود ویتامین
• رژیم غذایی غنی از گوشت قرمز و فقیر از سبزیجات برگی، میوه و لبنیات
• نوشیدن مشروبات الکلی از جمله آبجو

علائم رحم هتروژن

همان طور که گفته شد معمولاً این عارضه علامتی به همراه ندارد. در صورتی که توده های فیبروز رشد کنند یا تعدادشان زیاد شود، می توانند علائمی داشته باشند. شایع ترین این علائم را در زیر نام بردیم:

• خونریزی شدید قاعدگی
• طولانی شدن دوره قاعدگی تا بیش از یک هفته
• فشار یا درد در ناحیه لگن
• تکرر ادرار
• مشکل در تخلیه مثانه
• یبوست
• کمردرد یا پا درد

زمان درمان رحم هتروژن

فیبروم های رحمی عارضه ای خطرناک نیستند؛ اما در مواردی ممکن است ناراحتی هایی ایجاد کنند. از مهم ترین عوارض آنها می توان کم خونی شدید و کمبود گلبول قرمز، خونریزی های شدید هنگام پریود ماهانه و مشکلات مشابه را نام برد. در صورت مشاهده موارد زیر سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

1. لکه بینی یا خونریزی بین دوره ها
2. مشکل در تخلیه مثانه
3. درد مستمر در ناحیه لگن
4. دوره های قاعدگی بسیار سنگین، طولانی و دردناک

نحوه انجام سونوگرافی رحم

سونوگرافی رحم با استفاده از دو روش انجام می شود. نوع روند سونوگرافی انجام شده به دلیل سونوگرافی، وابسته است. جهت فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز برای تشخیص یا درمان، تنها یک روش یا هر دو روش، موردنیاز می باشد.

سونوگرافی ابدومینال

ماده ای ژل مانند روی شکم شما زده می شود. مبدل یا پروب به پوست شما فشار داده می شود و در اطراف ناحیه مورد بررسی حرکت می کند. تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می شود.

سونوگرافی واژینال

سونوگرافی واژن از طریق واژن با مثانه خالی انجام می شود. از یک مبدل واژینال که بلند و باریک است و پوششی از جنس پلاستیک یا لاتکس دارد استفاده می شود. مبدل وارد واژن شما می شود که ممکن است این کار کمی ناراحت کننده باشد. تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می شود. پس از اتمام مراحل، مبدل برداشته خواهد شد.

تشخیص رحم هتروژن در سونوگرافی

این توده ها در تصویر سونوگرافی نشانه هایی دارند که چند مورد از آنها را نام می بریم.

• توده هایی که به صورت پراکنده و نامنظم رشد کرده اند.
• ممکن است تحت شرایطی سایز اندام تغییر کند.
• رشته هایی که به شکل شاخه شاخه (ستاره ای شکل) پراکنده هستند.
• این توده ها رشد سریعی دارند و حاوی رنگ های خونی هستند.
• مرز بین سلول های خود بافت و توده به صورت سایه و هاله است و مرز مشخصی ندارد.

عوارض سونوگرافی رحم

در این روش از امواج صوتی برای گرفتن تصویر استفاده می شود و هیچگونه پرتویی وجود ندارد.

هزینه سونوگرافی رحم

این روش در بسیاری از مراکز رادیولوژی و تصویربرداری تحت پوشش بیشتر بیمه های پایه و تکمیلی قرار می گیرد. ضمن اینکه نوع سونوگرافی واژینال و رحم هم یک عامل تعیین کننده در هزینه ها است.