هیستروسونوگرافی چیست و چگونه انجام میشود؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

مشکلات رحم و لگن در زنان در صورت عدم درمان می تواند مشکل ساز شده و حتی یکی از ریسک فاکتورهای ناباروری در آینده محسوب شود. روش های زیادی برای بررسی رحم و کلیه اختلالات و ناهنجاری ها در دسترس هستند که ساده ترین آنها سونوگرافی است. در موارد جدی تر و زمانی که نیاز به دریافت اطلاعات دقیق تری وجود دارد، معمولاً از روش های دقیق تر و مناسب تری استفاده می شود. یکی از این روش ها، سونوگرافی واژینال (TVS) یا همان هیستروسونوگرافی است که روشی مناسب و معمولی برای تشخیص انواع ناهنجاری ها و مشکلات رحم و لگن است.

مزایای هیستروسونوگرافی

از جمله مزایای هیستروسونوگرافی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هیستروسونوگرافی یک روش غیر تهاجمی است.
• اگرچه گاهی هیستروسونوگرافی به صورت موقتی برای بیمار ناخوشایند است؛ اما معمولاً دردناک نمی باشد.
• هیستروسونوگرافی به طور گستره در دسترس است و استفاده از آن آسان است.
• هیستروسونوگرافی بسیار بی خطر است و در هنگام انجام آن از اشعه استفاده نمی شود.
• سونوهیستروگرافی تصویر واضحی از بافت رحم ایجاد می نماید.
• سونوهیستروگرافی یک روش نسبتاً سریع است که نمای خوبی از رحم و بافت آندومتر فراهم می نماید.
• بسیاری از ناهنجاری های رحمی ممکن است توسط سونوگرافی معمولی دیده نشوند؛ اما با سونوهیستروگرافی به طور دقیق قابل مشاهده باشند.
• هیستروسونوگرافی می تواند از انجام جراحی های غیر ضروری جلوگیری کند.

زمان انجام هیستروسونوگرافی

این روش بهتر است که در نیمه اول سیکل و بعد از پایان خونریزی انجام شود. هیستروسونوگرافی برای بیمارانی که مشکل ناباروری دارند در طی 10 روز اول سیکل قاعدگی انجام می شود و در بیمارانی که پولیپ دارند، معمولاً در روزهای بعدی سیکل قاعدگی انجام می گیرد.

اقدامات قبل از انجام هیستروسونوگرافی

• بهتر است این روش را در هفته بعد از پایان قاعدگی انجام شده و این کار به دقت بیشتر آزمایش کمک می کند، همچنین خطر ابتلا به عفونت را کاهش خواهد داد.
• ممکن است بخواهید روز آزمایش در لباس زیر خود یک پد جاذب استفاده کنید. این به این دلیل است که سرم نمکی بعد از آزمایش از رحم خارج می شود.
• در روز آزمایش می توانید به صورت عادی غذا بخورید و بنوشید. همچنین می توانید تمام داروهای خود را به صورت عادی مصرف کنید.
• اپراتور ممکن است توصیه کند که یک داروی ضد درد را قبل از آزمایش مصرف کنید. این توصیه برای کمک به جلوگیری از درد است.
• ممکن است قبل از آزمایش به شما گفته شود از آنتی بیوتیک استفاده کنید. این دارو برای جلوگیری از عفونت کمک خواهد کرد.

هیستروسونوگرافی چگونه انجام میشود؟

پس از معاینه اولیه، پزشک پروب ترانس واژینال را برمی دارد و اسپکولوم استریل را وارد می کند. سپس پزشک دهانه رحم را تمیز کرده و یک کاتتر را در حفره رحم قرار می دهد. هنگامی که کاتتر در جای خود قرار گرفت، اسپکولوم را برداشته و پروب ترانس واژینال را دوباره وارد کانال واژن می کند. سپس در حین انجام سونوگرافی، محلول نمکی استریل از طریق کاتتر به داخل حفره رحم تزریق می شود.

هیستروسونوگرافی با عنوان سونوگرافی با تزریق محلول نمکی نیز شناخته می شود. به همین دلیل برخلاف سونوگرافی معمولی می تواند ناهنجاری های دیواره داخلی رحم را بهتر تشخیص دهد. این مایع به طور استراتژیک برای جدا کردن دیواره های رحم از یکدیگر عمل می کند و مشاهده ناهنجاری هایی را که ممکن است پنهان شده باشند، آسان تر می کند. سونو هیسترو ممکن است حدود 30 دقیقه طول بکشد و در طول انجام آن هوشیار خواهید بود و با زانوهای خم شده روی تخت معاینه دراز می کشید.

موارد احتیاط انجام هیستروسونوگرافی

انجام هیستروسونوگرافی در بیماران دارای ناهنجاری های رحمی زیر باید با احتیاط انجام شود:

• تنگی دهانه رحم: اگر انتهای تحتانی رحم باریک و یا سفت شود به آن تنگی دهانه رحم می گویند. این عارضه ورود کاتتر هیستروسونوگرافی را سخت می نماید.
• فیبروم و چسبندگی: گاهی وجود فیبروم ، چسبندگی و انسداد لوله رحمی می تواند مانع از جریان مایع سالین به داخل رحم شود. بیماران مبتلا به بیماری التهابی لگن (PID) در صورت عدم درمان نباید سونوهیستروگرافی انجام دهند. به زنان مبتلا به PID مزمن یا مشکلات قلبی، قبل از انجام سونوهیستروگرافی، آنتی بیوتیک تجویز می شود.

عوارض هیستروسونوگرافی

در طول سونو هیسترو ممکن است به دلیل تزریق محلول نمکی، گاهی دچار گرفتگی عضلات شوید. مطمئناً مصرف یک داروی مسکن هرگونه ناراحتی مرتبط با این روش را به حداقل می رساند. شاید تا چند روز پس از انجام این روش لکه بینی یا خروج زیاد ترشحات از واژن را داشته باشید. این مسئله کاملاً طبیعی است. پس از معاینه هیستروسونوگرافی، باید بتوانید بلافاصله فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.

به طور کلی عوارض احتمالی هیستروسونوگرافی عبارتند از:

1. گرفتگی رحم
2. خونریزی رحم واژینال
3. سرگیجه
4. تهوع و استفراغ