آمادگی برای سونوگرافی کبد

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

کبد یکی از عضوهای حیاتی بدن و دارای ۲ لوب می باشد که در زیر قفسه سینه و در سمت راست شکم قرار گرفته است. این ارگان، نقش های مهم و مختلفی را در بدن ایفا می کند. از جمله این نقش ها می توان به شرکت در فعالیت های سوخت و ساز بدن مانند گوارش، متابولیسم داروها و پاک کردن بدن از سموم مختلف (سم زدایی) اشاره کرد. بیماری های کبدی می تواند وراثتی یا ناشی از عوامل محیطی مختلف باشد. با گذشت زمان، آسیب به کبد می تواند منجر به سیروز شود که درنهایت به نارسایی کبد ختم می شود و این روند یک وضعیت تهدید کننده حیات می باشد. در رأس روش های تشخیصی، سونوگرافی کبد قرار دارد که اطلاعات زیادی در اختیار پزشک قرار می دهد. سونوگرافی یک روش بدون عارضه و بدون درد برای تشخیص برخی از بیماری ها و بررسی اندازه طبیعی کبد در سونوگرافی است. در این روش به جای استفاده از اشعه های مضر از امواج صوتی استفاده می شود. آمادگی قبل از انجام این سونوگرافی موضوع مهمی می باشد. برخی از مهمترین آمادگی های لازم قبل از انجام سونوگرافی که مراجعین محترم حتماً باید قبل به آن توجه کنند در این مطلب معرفی میگردد.

علل بیماری کبد

بیماری های کبدی دارای علل زیادی هستند که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. عفونت: تعدادی از ویروس ها توانایی آلوده کردن کبد را دارند که به دنبال آن باعث التهاب کبد و در نهایت منجر به کاهش عملکرد این عضو می شوند. ویروس هایی که باعث آسیب کبدی می شوند، می توانند از طریق خون، مایع منی (مانند ویروس های هپاتیت B و C) یا مواد غذایی و آب آلوده (مانند ویروس A) پخش شوند.
2. اختلال سیستم ایمنی: به بیماری هایی که در آنها سیستم ایمنی به بخش های خاصی از بدن خود فرد حمله می کند، بیماری های خود ایمن (Autoimmune) گفته می شود. هپاتیت خود ایمنی یک بیماری مزمن است که در آن سیستم ایمنی، کبد را مورد تهاجم قرار داده و بر عملکرد و بافت کبد تأثیر می گذارد.
3. ژنتیک: همانند بسیاری دیگر از بیماری ها، ژنتیک نقش چشمگیری در ابتلا به اختلالات کبدی ایفا می کند. در حقیقت، این امکان وجود دارد که یک ژن معیوب به ارث رسیده از والدین منجر به نارسایی حاد یا مزمن کبد شود. بیماری های ژنتیکی کبد شامل هموکروماتوز، بیماری ویلسون، کمبود آلفا-۱ آنتی تریپسین، هایپراٌگزالوز و سرطان می باشد.
4. سایر علل رایج اختلال در عملکرد کبد: سوء مصرف الکل (هپاتیت الکلی)، تجمع چربی در کبد (بیماری کبد چرب غیرالکلی) از جمله موارد دیگری می باشند که منجر به ایجاد التهاب و نارسایی کبدی می شوند.

بیماری های کبد

بيماري هاي كبد عبارتند از:

• سيروز كبدي
• كبد چرب
• هپاتيت ها
• زردي
• لكه هاي كبدي
• سرطان كبد

علائم بیماری کبد

از علائم مربوط به بیماری های کبدی زرد شدن پوست و چشم (یرقان یا زردی)، درد شکم، تورم در قسمت های مختلف پا، خارش پوست، رنگ تیره ادرار، مدفوع خونی یا سیاه، خستگی مزمن، تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها و تمایل به کبود شدن می باشد.

عوامل خطرساز بیماری کبد

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به بیماری های کبد را افزایش دهند عبارتند از:

1. سوء مصرف الکل
2. تزریق مواد مخدر با استفاده از سوزن مشترک
3. خالکوبی
4. قرار گرفتن در معرض خون و مایعات بدن افراد آلوده
5. داشتن شرکای جنسی متعدد (انجام رفتارهای مخاطره آمیز)
6. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا سموم خاص
7. دیابت
8. چاقی

مزایای سونوگرافی کبد

• غیر تهاجمی
• بدون درد
• در دسترس و قابل استفاده برای همه ی بیماران
• امن و بدون اشعه
• تصاویر دقیق و با جزئیات
• روش عالی برای هدایت جهت انجام پروسه های تهاجمی همانند بیوپسی

کاربرد سونوگرافی کبد

• بررسی کبد
• بررسی کیسه صفرا
• بررسی پانکراس
• بررسی طحال
• بررسی آئورت شکمی
• بررسی ابتلا به سرطان کبد ، هپاتیت و سیروز
• مشاهده تومور، عفونت یا کیست کبد یا طحال
• کمک به پزشکان برای فهمیدن چرایی و چگونگی پیشرفت بیماری کبد
• مشاهده روند درمان
• مشاهده آسیب به کبد یا طحال در اثر تصادف
• بررسی علت هر درد غیرقابل تشریح

شرایط سونوگرافی کبد

لازم است بیمار از شب قبل از انجام سونوگرافی ناشتا باشد. به طوری که شب قبل و صبح روز انجام سونوگرافی لازم است غذا نخورید. همچنین بیمار روز قبل از انجام سونوگرافی از مصرف غذاهای چرب خودداری کند. با این حال مصرف مایعات مانند آب، آبمیوه و چای مانعی ندارد.

روش انجام سونوگرافی کبد

جهت سونوگرافی از بافت کبد، پزشک از شما می خواهد دراز بکشید و پس از استعمال ژل جهت افزایش کیفیت عبور امواج روی پوستتان روند کار را آغاز می کند. برای این کار، کنسول سونوگرافی با نام ترانس دوسر را روی شکم شما به آرامی فشار داده و حرکت می دهد. امواج به رایانه دستگاه مخابره شده و با آنالیز داده ها تصاویری به دست می آید.

عوارض سونوگرافی کبد

در سونوگرافی از هیچگونه اشعه ای استفاده نشده و به هنگام استفاده ی مبدل بر روی پوست، هیچ ناراحتی ایجاد نمی شود.