عدم نزول بیضه یا کریپتورکیدیسم

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

در دوران جنینی، بیضه‌ها درون شکم قرار دارند و بعد از هفته 28 جنینی به داخل کیسه بیضه‌ها نزول می‌یابند. در حدود 3% نوزادان رسیده و 30% نوزادان نارس بیضه (ها) در زمان تولد داخل کیسه بیضه قرار ندارند و در اصطلاح عارضه بیضه نزول نکرده وجود دارد. 30% موارد به صورت دوطرفه است. معمولا پس از تولد تا یکسالگی بیشتر این بیضه ها نزول پیدا می کنند و فراوانی آن هنگام یک سالگی 1% می‌باشد.

محل این بیضه‌ها ممکن است داخل کانال اینگوینال (بالای ریشه آلت) یا داخل شکم باشد که با معاینه و کمک سونوگرافی امکان تشخیص آن وجود دارد. در صورتی که تا سن یکسالگی بیضه‌ها پایین نیایند، باید با روش جراحی نسبت به پایین آوردن آن اقدام نمود (به این عمل جراحی، ارکیوپکسی گفته می‌شود). در موارد بیضه‌های شکمی یا بیضه‌های نزول نکرده دوطرفه، می توان از روش لاپاروسکوپی کمک گرفت.

علل بیضه نزول نکرده (کریپتورکیدیسم)

در نوزدان پسری که به کریپتورکیدیسم مبتلا هستند؛ اما هیچ ناهنجاری دیگری در دستگاه تناسلی ندارند، نمی‌توان علتی پیدا کرد، و این یک نقص مادرزادی متداول و غیر قابل توضیح است. ترکیبی از ژنتیک، سلامت مادر و عوامل محیطی ممکن است نظم هورمون‌هایی که بر رشد بیضه‌ها تأثیر دارند را مختل کند. و به همین دلیل بیضه در جای درست خود قرار نگیرد. موارد زیر ریسک ابتلا به بیضه نزول نکرده را افزایش می‌دهند :

• نوزادان خیلی نارس ممکنست قبل از نزول بیضه به دنیا بیایند. وزن کم هنگام تولد نیز یک عامل شناخته شده است.
• برخی مواد شیمیایی (از جمله بعضی از آفت‌کش‌ها) می‌توانند با هورمون‌های بدن جنین تداخل داشته باشند.
• مصرف منظم الکل در دوران بارداری (پنج نوشیدنی یا بیشتر در هفته، با افزایش سه برابری بروز نهان خایگی همراه است.) سیگار کشیدن نیز یکی از عوامل خطر شناخته شده است.
• سابقه خانوادگی بیضه نزول نکرده یا سایر مشکلات رشد دستگاه تناسلی
• شیوع کریپتورکیدیسم در تعدادی از سندرم‌های ناهنجاری مادرزادی بسیار بالاتر است، از جمله سندرم داون، سندرم پرادر-ویلی و سندرم نونان است .
• لقاح آزمایشگاهی(IVF)، استفاده از مواد آرایشی توسط مادر و پره‌اکلامپسی نیز به عنوان عوامل خطرساز برای نهان‌بیضگی شناخته شده است.

تشخیص کریپتورکیدیسم یا بیضه نزول نکرده

بیضه نزول نکرده از نظر علائم بسیار شبیه وضعیتی به نام بیضه برگشتی (retractile testis) از نهان‌ بیضگی است، که شایع‌تر از بیضه‌های نزول نکرده می‌باشد و نیازی به جراحی ندارند. در مردان عادی، با شل شدن یا انقباض عضله کرماستر، بیضه در کیسه بیضه به سمت پایین یا بالاتر حرکت می‌کند، این رفلکس کرماستریک در پسران شیرخوار بسیار فعال‌تر از مردان بزرگسال است. تشخیص بیضه قابل برگشت در کیسه بیضه از موقعیتی که در مجرای تحتانی اینگوینال وجود دارد دشوار است.

درمان کریپتورکیدیسم یا بیضه نزول نکرده

بر اساس برخی مطالعات، ریسک سرطان بیضه در مبتلایان به بیضه نزول نکرده افزایش می یابد. همچنین بیضه نزول نکرده ممکن است موجب ناباروری شود میزان ناباروری در بیضه نزول نکرده یکطرفه 6% و در موارد دوطرفه 38% می باشد. به همین دلیل این بیماری حتما باید درمان شود. درمان اصلی کریپتورکیدیسم به دلیل احتمال بالای برطرف شدن خود به خودی، تحت نظر گرفتن است. در صورت عدم بهبود و اگر بیضه های اینگوینال بعد از 4-6 ماه نزول نکنند، جراحی اورکیوپکسی موثر است.